آسم وآلرژي درکودکان و نواجوانان

اهداف آموزشي :

انتظار مي رود خوانندگان محترم بعداز مطالعه اين مقاله بتوانند:
1-آسم را تعريف کنند .
2-علايم آسم را شرح دهند.
3-عوامل تشديد کننده (تسريع کننده )آسم را بيان کنند.

مقدمه:

آسم از جمله بيماريهاي شايع غير واگيراست که براي تمام گروههاي سني از شير خوارگي گرفته تا دوران کهولت مشکلات زيادي را فراهم مي آورد.براساس منابع معتبر علمي بيماري آسم يکي از مهمترين علل غيبت کودکان از مدرسه مي باشد.حدود 0/06/9کودکان زير 18ساله آسم دارند.
بيماري آسم ذاتاً بيماري مرگباري نيست وبا به کار بستن اصول پيشگيري ودرمان مي توان با وجود بيماري آسم زندگي فعالي داشت و حتي در مسابقات ورزشي شرکت فعال داشت و قهرمان شد.اين بيماري از طريق آموزش هاي ساده قابل کنترل است و بابه کار بستن راهکارهاي ساده مي توان از رنج اين بيماري کاست ودرنهايت کشور رااز صرف هزينه هاي هنگفت در زمينه بروز حملات حاد آسم و غيبت مبتلايان از کار و فعاليت هاي اجتماعي رهايي داد.

آسم چيست؟

ريه از راههاي هوايي (نايژه ها)و کيسه هاي هوايي (خانه هاي ششي )ساخته شده است.کار راههاي هوايي رساندن هوا به کيسه هاي هوايي و خارج ساختن هواي مصرف شده از ريه ها ست در کيسه هاي هوايي اکسيژن واردجريان خون مي شودوگاز زايد (دي اکسيد کربن )از خون خارج به اتمسفر باز گردانده مي شود.
آسم يک بيماري جدي و مزمن ريه است که غالباً با التهاب مجاري هوايي همراه است وممکن است سبب مشکلات تنفسي شود.بيماري هميشه وجود دارد،حتي زماني که دربيمار احساس ناخوشي ندارد.درصورت تحريک مجاري هوايي در فرد مبتلا به آسم ،علايم خس خس،سرفه،تنگي نفس و فشردگي قفسه سينه ظاهر مي شودو تنفس طبيعي و راحت براي بيمار دشوار مي گردد.
کودکان آسمي اولين حمله خود را در80تا 90درصد مواردقبل از سنين 4تا5 سالگي تجربه مي کنند.در دوران کودکي پسران دو برابر دختران به حملات آسم دچار مي شوند يعني بيماري با جنس ارتباط ندارد.

انواع آسم:

بيماري آسم به دو دسته تقسيم مي شود:
1-آسم آلرژيک :دراين نوع آسم بيمار سابقه شخصي يا خانوادگي مثبت مثل کهير و اگزما دارد.
2-آسم غير آلرژيک :دراين نوع کودک بيمار سابقه خانوادگي ندارد وتستهاي پوستي منفي مي باشد.
*آسمي که در دوره کودکي شروع شود بيشتر از نوع آلرژيک ودر بالغين بيشتر از نوع غير آلرژيک است،هرچند که بيشتر بيماران به ترکيبي از هر دو نوع آسم دچار مي شوند.

دليل بروز حمله آسم :

بعد از ورود عامل آلرژن (حساسيت زا)که در بيشتر موارد از راه هوا وارد سيستم تنفسي کودک مي شود واسطه هاي شيميايي مثل هيستامين و پروستا گلاندين ها که در سلولهاي «ائوزينوفيلها »ذخيره هستند آزاد مي شود ودر نتيجه ادم ،احتقان ريوي و عروقي ايجاد مي گردد.به عبارت ديگر علايم بيماري آسم به دليل ترشح اين واسطه ها و عوارض ناشي از آن مي باشد.

علايم اصلي آسم:

1-تنگي نفس وسرفه بدون خلط
2-خس خس (ويزينگ)
ممکن است حمله با احساس فشار درسينه شروع شود ،تندي ضربان قلب ،تنفس تند ،سيانوز،تعريق،بي قراري ،دل درد و خستگي زياد نيز شايع مي باشد.

اشکال مختلف آسم در کودکان:

1-آسم معمولي :بيمار براثر مواجهه با مواد حساسيت زا دچار سرفه،خس خس،تنگي نفس يا گرفتگي سينه مي شود.بيشتر اين افراد به هنگام ورزش يا بعد از آن و به ويژه در هواي سرد نشانه هاي بيماري از خود بروز مي دهند،ولي در کودکان خردسال علايم آسم خفيف تر است.
2-آسم وسرما خوردگي :حدود 0/090از حملات آسم کودکان به علت سرماخوردگي مي باشدواين کودکان معمولا2تا3روز پس از آبريزش بيني ،دچار خس خس يا اشکال تنفسي مي شوند.
3-آسم سرفه اي :اين قبيل کودکان شبها موقع خواب به سرفه هاي شديد مبتلا مي شوند.

تشخيص :

با کمک بررسي هاي دقيق علايم باليني بيمار و آزمايشهاي پاراکلينيکي آسم تشخيص داده مي شود.

پيشگيري وکنترل آسم :

1-درمان دارويي به منظور کنترل عوارض آسم
2-معاينه منظم بيمار هر 6ماه يکبار براي کنترل علايم وپيشگيري از تشديد آن
3-آموزش به والدين کودکان وبيماران در مورد شناسايي عوامل تشديد کننده آسم آلرژيک به قرار زير:

هيره (مايت)موجود در گرد وغبار:

هيره ها بند پاياني هستند با اندازه حدود 0/1ميلي متر که جز ئ مهمي از عناصر موجود در گرد وخاک منزل به شمار مي روند.تغذيه آنها از لايه هاي شاخي پوست کنده شده انسان ومحل زندگيشان تشک،پتو،بالش،فرش،پرده،مبلمان،اسباب بازي هاي پشمي و پارچه اي ووسايل مشابه مي باشد.تماس افرادبا آلرژن هاي هيره (شامل ذرات بدن،فضولات وتخم)درابتداي کودکي مي تواند استعدادابتلا را درفرد بشدت تقويت کند.

راههاي پيشگيري:

*شستشوي پتوياملحفه ها هفته اي يکبار با آب داغ و خشک کردن درآفتاب يا توسط اتوي داغ.
*وجود پوشش مناسب در اطراف بالش وتشک به طوري که مانع ادامه زندگي هيره ها در آنهاشود.
*شستشوي پرده ها و اسباب بازي هاي پشمي و پارچه اي کودکان.
*نظارت و گردگيري مبلمان و اجتناب از نگهداري آنها در اتاق خواب .

آلرژن هاي حيوانات خانگي:

شامل مواد حساسيت زاي بدن سگ،گربه،پرندگان و..مي باشد مانند پشم ،مو،کرک،پرو ذرات شوره.
راه پيشگيري :پرهيز از نگهداري حيوانات درخانه،به ويژه در اتاق خواب،در صورت عدم امکان اجتناب ،شستشوي هفتگي حيوان مزبور بايد انجام شود.

دودسيگار:

دود سيگار شانس حساسيت و ابتلا به آسم رابه خصوص در کودکان بالا مي برد ودرکودکاني که قبلا علايم
آسم را نشان داده اند سبب تشديد علايم وبروز حملات جديد مي شود.
راه پيشگيري :اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سيگار ،والدين کودکان مبتلا به آسم و افراد متفرقه نبايد در اتاقي که کودک حضوردارد سيگار بکشند.بديهي است که کشيدن سيگار براي هر فرد مبتلا به آسم ممنوع است.

سوسک :

آلرژن هاي سوسک در برخي مناطق ،شايع ترين محرک به شمار مي روند که شامل ذرات بدن ،بزاق وفضولات جانور مي باشد.
راه پيشگيري :نظافت وبهداشت خانه هاي آلوده به طور منظم وکامل استفاده از حشره کش ها و اسپري هاي حشره کش توصيه مي شود،اين عمل بايد بدون حضور بيمار در خانه صورت گيردو پس از آن نيز بايد تهويه لازم درخانه انجام شده باشد.

قارچ ها و گرده گياهان :

گياهان و گرده هاي موجود در فضاي باز اغلب باعث آسم وآلرژي هاي فصلي در زمان هاي خاصي از سال مي شوند .درختاني مثل نارون ،سپيدار وکاج در فصل بهار عموماً باعث بروز آلرژي مي شوند.
راه پيشگيري :بستن در وپنجره ها واقامت در محيطهاي سربسته در زمانهايي که گرده افشاني به حداکثر خود رسيده است.

دود ناشي از بخاري ها و وسايل گرم کننده:

دستگاههاي مولد گرما مي توانند منشأ ايجاد ذرات محرک ومسبب تشديد علايم آسم و آلرژي باشند.
راه پيشگيري :استفاده از دود کشها ي مناسب وتهويه کافي محيط داخلي ساختمان وتعمير ورسيدگي به دستگاههاي مورد نظر در موقع لزوم .

نتيجه گيري:

پيشگيري از وقوع آسم يکي از بزرگترين اهداف مراکز پزشکي وبهداشتي است .توانايي پيشگيري از يک بيماري قبل از وقوع آن وظهور علايم ،همواره از آرمانهاي بيماران وپزشکان بوده است واز آنجا که بهترين درمان ،پيشگيري وبهترين پيشگيري ،آموزش است،شناسايي راههاي پيشگيري در بيماريها ي آسم وآلرژي و آموزش هاي لازم به بيماران دراين جهت،موفقيت بزرگي در کاهش ابتلا به بيماريها ي مورد نظر خواهد بود.
پانوشته :مايتها:جانداران ريز ميکروسکوپي(عنکبوتهاي ريز)که از ذرات پوست انسان تغذيه مي کند.