نویسنده: عبدالله نصری

 

از دیدگاه قرآن عمل در علم و ایمان تأثیر می‌گذارد. یعنی از یکسوی ایمان موجب می‌شود تا انسان بیشتر دست به انتخاب و عمل بزند و از سوی دیگر عمل صالح نیز موجب می‌شود تا علم و ایمان انسان افزایش یابد.
«وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى یأْتِیكَ الْیقِینُ» پروردگارت را عبادت کن تا به یقین دست یابی. (حجر 99)
«وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنَا» کسانی که در راه ما مجاهده می‌کنند، راه خود را قطعاً به آن‌ها نشان خواهیم داد. (عنکبوت 69)
آیات فوق می‌گوید که اگر انسان دست به عمل صالح بزند. یعنی عملی که انگیزه بندگی داشته باشد همین عمل موجب افزایش علم او خواهد شد. و برعکس اگر فردی دست به عمل ناشایست بزند، این عمل ناشایست، موجب کفر در عقیده او خواهد شد.
«إِلَیهِ یصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّیبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یرْفَعُهُ» کلمات پاک (اعتقادات صحیح) به سوی او (خداوند) بالا می‌رود و عمل نیک او را بالا می‌برد. (فاطر 10)
این آیه نتیجه اعتقادات صحیح را افزایش و تعالی عمل انسان می‌داند. به بیان دیگر آیه فوق ارتباط متقابل علم نافع یا عمل صالح را بیان می‌کند.
«ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوأَى أَنْ كَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا یسْتَهْزِئُونَ» عاقبت کسانی که عمل بد انجام دادند این بود که آیات خدا را تکذیب کنند و آن‌ها را استهزاء نمایند. (روم 10)
كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا یكْسِبُونَ (علت اصلی تکذیب آن‌ها این است که) اعمال (زشتشان) بر دل‌هایشان گرد و غبار نشسته است. (مطففین 14)
آیه فوق علت بسیاری از تکذیب‌ها را اعمال زشت انسان‌ها می‌داند. یعنی بر اثر اعمال گناه‌آلود قلب انسان تیره و تار شده و از تشخیص حق و حقیقت باز می‌ماند.
طبق آیه زیر عمل صالح ثمره ایمان است. یعنی ایمان موجب پیدایش عمل صالح می‌شود.
إِنَّمَا یعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیوْمِ الْآخِرِ مساجد خدا را کسی آباد می‌کند که ایمان به خدا وآخرت داشته باشد. (توبه 18)
رابطه عمل با ایمان تا آنجاست که اگر انسان فاقد ایمان باشد عمل منفی برای صاحب آن مثبت جلوه خواهد کرد. یعنی چنین انسانی عمل بد خود را خوب تصور می‌کند، بدون آنکه توجهی به آن داشته باشد. انسان بدون ایمان در نابینایی درونی غوطه می‌خورد و خود غافل از آن است.
«إِنَّ الَّذِینَ لَا یؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَینَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ یعْمَهُونَ» كسانى كه به آخرت ایمان نمی‌آورند، اعمالشان را بر آن‌ها می‌آراییم و آنان در نابینایی درونی غوطه می‌خورند. (نمل 4)
منبع مقاله :
نصری، عبدالله؛ (1394)، انسان‌شناسی در قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ نهم