تنقلات،عامل اصلي سوء تغذيه در کودکان

با توجه به تلاش هاي صورت گرفته در جهان در جهت بالا بردن سطح سلامت جامعه،اين اقدامات موجب کاهش مرگ و مير مخصوصاً در اطفال، و افزايش طول عمر در اغلب کشورهاي جهان شده است.اما سوء تغذيه ي انرژي پروتئين هم چنان مهم ترين مشکل تغذيه اي در اغلب کشورهاي در حال توسعه از جمله کشور ما مي باشد.
سوء تغذيه از توانمندي و کارآيي کشورکم مي کند. براساس پژوهش ها مصرف تنقلات بي ارزش مانند انواع پفک، چيپس، نوشابه هاي گازدار، سس هاي چرب و ..
. ازجمله دلايل شيوع انواع سوء تغذيه در کوکان کشورمان است.
در ايران 800 هزار کودک زير 5 سال دچارکوتاه قدي متوسط و شديد هستند. يعني به دليل عدم مصرف غذاي کافي ، دچار سوء تغذيه مزمن هستند. دريافت کم مواد غذايي ابتدا موجب کاهش وزن کودک مي شود و اگر اين کم غذايي ادامه يابد، به تدريج، کودک خود را با اين وضع منطبق مي کند. يعني قد و قامت او کوچک مي شود تا بتواند با غذاي کم به بقاي خود ادامه دهد. به همين دليل کوتاه قدي تغذيه اي به عنوان يک شاخص ارزيابي توسعه، در جهان مطرح است.
دوران کودکي از مهم ترين دوران زندگي براي دست يابي به رشد کافي و پايه ريزي براي تأمين سلامت در دوره هاي بعدي زندگي است. تغذيه ي نامناسب کودک در اين دوران عواقب غيرقابل برگشتي به دنبال دارد. کوتاه قدي، کم وزني،لاغري همراه با کاهش ضريب هوشي، کاهش قدرت يادگيري،افزايش ابتلا به بيما ري ها و کاهش توانمندي هاي جسمي و ذهني مهم ترين عوارض سوء تغذيه در دوران کودکي است.
حجم معده کودک، کوچک است و به همين دليل در هر وعده غذايي ميزان محدودي غذا مي تواند بخورد. از طرفي رشد جسمي کودک سريع و درنتيجه نياز به مواد غذايي زياد است. به بيان ساده ترغذاي کمکي که کودک در هر ميان وعده مي تواند استفاده کند بايد ارزش غذايي زيادي داشته و حاوي مواد مغذي مورد نياز براي رشد وي با شد. تنقلات غذايي کم ارزش نظير چيپس، پفک، نوشابه و ..
. مواد مغذي لازم را براي رشد کودک ندارد. اين مواد سيري کاذبي را ايجاد مي کنند که موجب محروم شدن کودک از غذاهاي اصلي و مواد مغذي و در نهايت موجب بروز لاغري و سوء تغذيه ي وي مي شود و از طرفي مصرف مداوم اين مواد، مي تواند سبب بروز چاقي در کودک شود.
تغذيه مناسب و استفاده از ميان وعده هاي با ارزش غذايي نظير شير، ميوه، خرما، نان و پنير و گردو، نان و پنير و سبزي و ..
. در برنامه ي غذايي کودک، موجب رشد مناسب او مي گردد.
مصرف تنقلات کم ارزش به دليل دا را بودن مقدار زيادي نمک، چربي و شکر زمينه ساز بروزبيماري هاي مزمن ( قلبي – عروقي، چاقي، فشارخون و... .) در دوران بزرگ سالي است. اين گونه تنقلات حاوي افزودني هاي رنگي، نگه دارنده ها و طعم دهنده هاي مصنوعي هستند. که مصرف بي رويه ي آنها موجب بيش فعالي کودکان مي گردد. متأسفانه تغيير الگوي مصرف مواد غذايي در طول دهه هاي اخير، موجب جاي گزيني تنقلات غذايي کم ارزش به جاي ميان وعده هاي مناسب و با ارزش گرديده است. اين در حالي است که حدوداً 90 درصد کودکان 2-1 سا ل و 47 درصد کودکان 6 ماهه تا يکسال کشورمان در مناطق شهري و روستايي هر روز پفک مي خورند. وجود آمارمرگ ومير بيش از 300 نفر در روز به علت عوارض بيماري هاي قلبي –عروقي و روند رو به رشد ساير بيماري هاي مزمن از قبيل انواع سرطان ها، ديابت و ... . حاکي از لزوم توجه هر بيشتر به تغذيه ي کودکان کشورمان است.
ذايقه ي افراد از دوران کودکي شکل مي گيرد. مصرف تنقلات شور يا چرب موجب تمايل آنها به اين گونه مواد در سال هاي بعدي زندگي مي شود که اين امر زمينه ساز ابتلا به انواع بيماري هاي مزمن است.
با توجه به اينکه عادات خوب غذا خوردن در سال هاي اوليه زندگي پايه گذاري مي شود. والدين نه تنها بايد غذاهاي با کيفيت بالا براي تامين نيازهاي تغذيه اي کودکان آماده کنند، بلکه لازم است يک محيط غذاخوري مثبت بوجود آورند. تا بدين طريق کودکان آنها داراي رفتار و ديدگاه هاي مثبت نسبت به غذاهاي با ارزش بالا باشند.
مصرف بي رويه ي نوشابه همراه با غذا ، علاوه برايجاد سيري کاذب، جذب مواد مغذي مانند کليسم را مختل مي کند.
آمارها نشان مي دهد که، مصرف تنقلات کم ارزش در کشور روند رو به رشدي داشته، که اين امر پيا مدهاي زيانباري دررشد مطلوب و مناسب کودکان برجاي مي گذارد.
بررسي ها نشان مي دهد مصرف پفک به خصوص قبل از وعده هاي غذايي به دليل ايجاد سيري کاذب کودکان را از خورن غذاي اصلي که بايد مواد مغذي مورد نياز رشد کودک را تامين کند، باز مي دارد. از سويي ديگر نمک آن، ذايقه ي کودک را به خوردن غذاهاي شور عادت مي دهد. همچنين مطالعات انجام شده رابطه ي بين مصرف نمک و افزايش فشار خون در دوران بزرگسالي را ثابت کرده است.مصرف بي رويه ي نوشابه همراه با غذا ، علاوه برايجاد سيري کاذب، جذب مواد مغذي مانند کليسم را مختل مي کند.
به جاي تنقلات کم ارزش مي توان از موادي مانند : نخودچي، کشمش، گردو، بادام، پسته، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده، توت خشک، انجير خشک و برگه ها به عنوان ميان وعده استفاده کرد. همچنين کودکان را به مصرف دوغ و آب ميوه ي تهيه شده در منزل به جاي نوشابه تشويق کنيد.
منبع:دنياي تغذيه