ترس از خدا

یا عَلیُّ، مَن خافَ اللهَ عَزَّوَجَلَّ أخافَ مِنهُ کُلَّ شَیءٍ وَ مَن لَم یَخَفِ اللهُ أخافَهُ اللهُ مِن کُلِّ شَیءٍ.
ای علی، کسی که از خداوند عزّوجل می‌ترسد همه چیز از او می‌ترسد، و کسی که از خداوند نترسد خداوند او را از همه چیز می‌ترسانَد.
بحارالانوار، ج 77، ص 49

نور هدایت

خداترسی

خشیت و خداترسی نتیجه‌ی هدایت به سوی خداست. آری ثمره‌ی درخت هدایت و توحید همان احساس مسؤولیت در برابر خداوند بزرگ است، چرا که هرگز خشیت بدون معرفت حاصل نمی‌شود.
از این جملات استفاده می‌شود که هر که عالم واقعی شده باشد در برابر وظایف خود احساس مسؤولیّت شدید دارد. به عبارت دیگر، اهل علم‌اند نه اهل سخن، برای اینکه علم بی عمل دلیل بر عدم خشیت است.
در روایتی امام سجّاد (علیه السلام) فرمود: «وَ مَا العِلمُ بِاللهِ وَ العَمَلُ إلّا إلفانِ مُؤتَلِفَاِن فَمَن عَرَفَ اللهَ خافَهُ وَ حَثَّهُ الخَوفُ عَلی العَمَلِ بِطاعَةِ اللهِ وَ إنَّ أربابَ العِلمِ وَ أتباعَهُم الَّذینَ عَرَفُوا اللهَ فَعَمِلوا لَهُ وَ رَغِبوا إلَیهِ؛ علم و عمل دو دوست صمیمی‌اند، کسی که خدا را بشناسد از او می‌ترسد و همین ترس او را وادار به عمل و اطاعت فرمان خدا می‌کند، صاحبان علم و پیروان آنها کسانی‌اند که خدا را به خوبی شناخته‌اند و برای او عمل می‌کنند و به او عشق می‌ورزند». (1)
در حدیث دیگری آمده است که: «أعلَمُکُم بِاللهِ أخوَفُکُم لِلهِ؛ از همه‌ی شما عالم‌تر کسی است که ترسش از خدا از همه بیشتر باشد». (2)

خداترسی تا چه اندازه؟

از آنجا که ممکن است کسی ایمان به روز جزا داشته باشد امّا خود را مشمول مجازات نشمرد. قرآن می‌گوید: آنها هرگز خود را در امان نمی‌بینند. یعنی دائماً احساس مسؤولیّت می‌کنند، حسنات خود را ناچیز و سیّئاتشان را بزرگ می‌شمارند. لذا در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) آمده است: «فی وَصِیَّةِ لُقمانَ: خَفِ اللهَ عَزَّوَجَلَّ خِیفَةً لَو جِئتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَینِ لَعَذَّبَکَ وَارجُ اللهَ رَجاءً لَو جِئتَهُ بِذُنوبِ الثَّقَلَینِ لَرَحِمَکَ؛ چندان از خدا ترسان باش که اگر تمام حسنات مردم روی زمین را بیاوری احتمال بده که از تو نپذیرد و چندان به او امیدوار باش که اگر تمام گناهان اهل زمین را داشته باشی احتمال بده تو را بیامرزد». (3)

پی‌نوشت‌ها:

1. کافی، ج 8، ص 16.
2. بحارالانوار، ج 70، ص 344.
3. کافی، ج 2، ص 67.

منبع مقاله :
مکارم شیرازی، ناصر، (1390) انوار هدایت (مجموعه مباحث اخلاقی)؛ قم: انتشارات امام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول.