عوارض جانبی ویتامینهای گروه ب (B)

مسمومیت ناشی از ویتامین B بسیار نادر است به این دلیل که ویتامین‌های این خانواده به طور طبیعی در آب محلول می‌باشند. بر خلاف ویتامینهای محلول در چربی، ویتامینهای گروه B از طریق ادرار از بدن خارج و دفع می‌شوند. با این حال، توصیه می‌شود که مکمل‌های ب‌کمپلکس (و یا B کمپلکس) را بر اساس میزان توصیه شده مصرف نمایید. این مقاله اطلاعاتی را در خصوص شماری از عوارض جانبی و میزان توصیه شده‌ی چند مورد از ویتامینهای متعلق به گروه ویتامین B فراهم ساخته است و در مقاله‌ای تحت عنوان «مصرف مکمل‌های ویتامین ب‌کمپلکس و عوارض جانبی آن» موارد دیگر را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
خانواده‌ی ویتامین B از هشت ویتامین تحت عناوین تیامین (ویتامین B1)، ریبوفلاوین (ویتامین B2)، نیاسین (ویتامین B3)، اسید پانتوتنیک (ویتامین B5)، پیریدوکسین (ویتامین B6)، بیوتین (ویتامین B7)، فولیک اسید (ویتامین B9)، و سیانوکبالامین (ویتامین B12) تشکیل شده است.
این ویتامین‌ها به لحاظ شیمیایی از یکدیگر متمایز می‌باشند. هر کدام از این ویتامینها نقش حیاتی در فرآیندهای بدنی دارند که از عملکرد سالم بدن انسان جدائی ناپذیر می‌باشند.
عوارض جانبی ویتامین‌های B به صورت مجزا
در صورت مصرف بیش ازحد مجاز این ویتامینها ممکن است دچار چندین عارضه‌ی جانبی شوید.
اسید پانتوتنیک ‏ (ویتامینB5‎‏)‏
در صورت مصرف ویتامین B5 طبق مقدار توصیه شده روزانه، عوارض جانبی به ندرت رخ خواهد داد. خاطر نشان می‌شود که محدوده‌ی درمانی تمام ویتامین‌های مجزای گروه B ممکن است بیشتر از مقدار توصیه شده‌ی روزانه باشد.

	میزان توصیه شده‌ی روزانه ویتامین B5
گروه	سن	میزان توصیه شده روزانه (میلی‌گرم در روز)
نوزادان	6-0 ماهه	7ر1
	12-6 ماهه	8ر1
کودکان	3-1 ساله	2
	8-4 ساله	3
مردان	13-9 ساله	4
	14 ساله و بالاتر	5
زنان	13-9 ساله	4
	14 ساله و بالاتر	5
زنان باردار		6
زنان شیرده		7

 در صورت مصرف بیش از حد مجاز، فرد ممکن است دچار اسهال شود.
 در موارد نادر، واکنشهای آلرژیک ممکن است رخ دهد که می‌تواند به کهیر، خارش، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو، اشکال در تنفس، و تنگی در قفسه سینه منتج شود.
پیریدوکسین (ویتامین ‏B6‎‏)‏
در این بخش میزان توصیه‌ شده‌ی روزانه از ویتامین B6 آورده شده است. نیاز بدن به ویتامین B6 می‌تواند در صورت مصرف منابع غذایی و یا مکملها طبق میزان مجاز روزانه تأمین شود.

میزان توصیه شده‌ی روزانه ویتامین B6
گروه	سن	میزان توصیه شده روزانه (میلی‌گرم در روز)
نوزادان	6-0 ماهه	1ر0
	12-6 ماهه	4ر0
کودکان	3-1 ساله	5ر0
	8-4 ساله	6ر0
مردان	13-9 ساله	1
	18-14 ساله	3ر1
	50-19 ساله	3ر1
	51 ساله و بالاتر	7ر1
زنان	13-9 ساله	1
	18-14 ساله	2ر1
	50-19 ساله	3ر1
	51 ساله و بالاتر	5ر1
زنان باردار		9ر1
زنان شیرده		2

 در بیشتر افراد، در صورت مصرف مکملهای ویتامین B6 بر طبق میزان و دوز تجویز شده، این مکملها موجب بروز هیچ گونه عارضه‌ی جانبی نخواهند شد. با این حال، بعضی افراد ممکن است دچار دل درد، سوزن سوزن شدن، خواب آلودگی، سردرد، تهوع، استفراغ، و از دست دادن اشتها شوند.
 مشخص شده است که مصرف این ویتامین به مقدار زیاد خطر ابتلا به مشکلات مغزی و عصبی را افزایش می‌دهد.
 بعضی افراد ممکن است واکنشهای آلرژیک را تجربه نمایند که بروز کهیر، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو، و مشکلات تنفسی را شامل می‌شود.
 در موارد نادر، ممکن است احساس گیجی منجر به ضعف هماهنگی به فرد دست دهد. فرد ممکن است دچار بی حسی یا کاهش حس در اعضای مختلف بدن، به ویژه دست و پا شود که ممکن است فراتر از آن به ضعف هماهنگی بیانجامد. خستگی شدید یکی از عوارض جدی ناشی از اوردوز یا مصرف بیش از حد مجاز این ویتامین است.
بیوتین (ویتامین ‏B7‎‏)‏
هیچ گزارشی در مورد مسمومیت زایی ویتامین B7 وجود ندارد، اما بهتر است این ویتامین را طبق مقدار مجاز روزانه مصرف نمود.

میزان توصیه شده‌ی روزانه ویتامین B7
گروه	سن	میزان توصیه شده روزانه (میلی‌گرم در روز)
نوزادان	6-0 ماهه	5
	12-6 ماهه	6
کودکان	3-1 ساله	8
	8-4 ساله	12
مردان	13-9 ساله	20
	18-14 ساله	25
	50-19 ساله	30
	51 ساله و بالاتر	30
زنان	13-9 ساله	20
	18-14 ساله	25
	50-19 ساله	30
	51 ساله و بالاتر	30
زنان باردار		30
زنان شیرده		35

 در خصوص عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد مجاز بیوتین شواهد کافی در دست نبوده و هیچ گزارشی مبنی بر سمیت آن وجود ندارد.
 طی مطالعه‌ی انجام شده بر روی موشهای باردار، دادن دوزهای بالایی از بیوتین به آنها موجب کوچک شدن جنین شده و این امر آنها را در معرض سقط جنین قرار می‌دهد. با این حال، ارتباط میان مصرف بیش از حد مجاز بیوتین و سقط جنین در زنان باردار نمی‌تواند بر اساس مطالعات صورت گرفته بر روی حیوانات نتیجه گیری شود.
اسید فولیک ‏ (ویتامین ‏B9‎‏)‏
فولیک اسید را چنانچه در اندازه‌های توصیه شده مصرف نمایید، هیچگونه عارضه‌ی جانبی ایجاد نمی‌نماید. در این بخش میزان توصیه شده‌ی روزانه از فولیک اسید را بر اساس سن در اختیارتان قرار می‌گذاریم.

میزان توصیه شده‌ی روزانه ویتامین B9
گروه	سن	میزان توصیه شده روزانه (میلی‌گرم در روز)
نوزادان	6-0 ماهه	65
	12-6 ماهه	80
کودکان	3-1 ساله	150
	8-4 ساله	200
مردان	13-9 ساله	300
	14 ساله و بالاتر	400
زنان	13-9 ساله	300
	14 ساله و بالاتر	400
زنان باردار		600
زنان شیرده		500

 تحقیقات انجام شده، نشان می‌دهند که مصرف بیش از حد این ویتامین ممکن است خطر حمله قلبی در کسانی که پیش از این مبتلا به مشکلات قلبی بوده‌اند، را افزایش ‌دهد. طی مطالعه‌ای دیگر مشخص گردید که خطر سرطان ریه و یا سرطان پروستات نیز ممکن است افزایش یابد.
 چنانچه فردی نسبت به مواد تشکیل دهنده‌ی این مکمل آلرژی داشته باشد، ممکن است دچار واکنش آلرژیک منتج به بثورات پوستی، کهیر، تورم صورت، لبها و زبان، سرگیجه و سفتی در قفسه سینه گردد.
سیانوکبالامین (ویتامین ‏B12‎‏)‏
هرچند سطح مصرف بالاتر از میزان قابل تحمل به اثبات نرسیده است، اما بهتر است ویتامین B12 را طبق میزان توصیه شده‌ی روزانه مصرف نمایید.

میزان توصیه شده‌ی روزانه ویتامین B12
گروه	سن	میزان توصیه شده روزانه (میلی‌گرم در روز)
نوزادان	6-0 ماهه	4ر0
	12-6 ماهه	5ر0
کودکان	10-1 ساله	2-7ر0
مردان	11 ساله و بالاتر	4ر2
زنان	11 ساله و بالاتر	4ر2
زنان باردار		6ر2
زنان شیرده		8ر2

 در حالی که مصرف آن برای اکثر افراد بی خطر است، در برخی موارد این ویتامین ممکن است عوارض جانبی به شکل اسهال، خارش، و لخته شدن خون را ایجاد نماید.
 واکنشهای آلرژیک شدید ممکن است موجب بروز کهیر، مشکلات تنفسی، گرفتگی عضلانی به دلیل ضعف عضلانی، تب و لرز، تورم بدن، تورم صورت، لب و زبان، درد قفسه سینه، خونریزی، و یا کبودی شود.
گرچه مصرف مکملهای ویتامین برای کسانی که از کمبود ویتامین B رنج می‌برند مفید می‌باشد، در صورتی که دچار هریک از عوارض جانبی ناشی از مصرف این ویتامینها شدید، به پزشک مراجعه نمایید. همچنین بایستی سعی کرده از یک رژیم غذایی سالم پیروی نموده و تغییرات لازم را در سبک زندگی خود ایجاد نمایید. بهتر آن است که بجای مصرف مکملهای ویتامین، منابع غذایی ویتامین B را وارد رژیم غذایی خود کنید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.