بمب شیمیایی علیه یاخته‌های توموری

شیمیدانان زلاندنو ترکیبی برای مبارزه با سرطان ابداع کرده‌اند که به عقیده آنان امکان دارد الگویی برای مداوای تومورهای سختی باشد که درمانشان با داروهای رایج یا پرتو درمانی بسیار دشوار است. در این ترکیب از فلز کبالت، همراه با ماده‌ای که یاخته‌ها را از بین می‌برد، استفاده شده است.
یاخته‌هایی که در تومورهای سخت وجود دارند به کندی تکثیر می‌کنند، بنابراین تحت تأثیر داروهای معمولی ضد سرطان که همانند سازی DNA را مختل می‌سازند، قرار نمی‌گیرند. ضمنا داروها به دشواری به تومورهای سخت دسترسی پیدا می‌کنند. چون رگهای خونی تغذیه‌کننده این تومورها ساختمان ناهنجاری دارند و در نتیجه خون‌رسانی شان بسیار ناچیز است. اما اثر دیگری که کاهش جریان خون و فشار ناشی از سختی تومور دارد این است که اکسیژن کمی به آن می‌رسد. شیمیدانان هم در طراحی داروی جدید خود از همین خاصیت استفاده کرده‌اند.
دیوید ویر و همکارانش از دانشگاه آوکلند در این دارو یون فلزی کبالت +3 را با گروههای شیمیایی متیل پنتاندیوناتو تثبیت کردند، و از خردل نیتروژن به عنوان جزء یاخته‌کش استفاده کردند. خردل نیتروژن حاوی گروه شیمیایی بیس-2- کلرواتیل آمین است که اثر آن درآسیب‌زدن به یاخته‌ها شبیه پرتوهای ایکس است. در این ترکیب یون کبالت +3 محکم به خردل نیتروژن متصل می‌شود، و تا هنگامیکه متصل باقی بماند، اثر سمی خردل را سرکوب می‌کند.
وقتی دارو وارد بدن می‌شود، مورد حمله آنزیمهای احیا کننده قرار می‌گیرد، که الکترونی به کبالت +3 اضافه می‌کنند و آن را به کبالت +2 احیا می‌کنند. یون احیا شده اتصال محکمی با خردل نیتروژن ندارد. اما در محیط غنی از اکسیژن یاخته‌های طبیعی ، به سرعت کبالت +2 را بار دیگر به کبالت +3 تبدیل می‌کند، و باعث می‌شود مجددا با خردل نیتروژن اتصال محکمی بیابد. بنابراین دارو بدون آسیب زدن به یاخته‌های طبیعی در جریان خون گردش خواهدکرد.
اما در یاخته‌های کم اکسیژن تومور، کبالت به اندازه‌ای در حالت احیا شده باقی می‌ماند که خردل نیتروژن از چنگش می‌گریزد . همین که خردل آزاد شد، مولکولهای آبی که در محیط وجود دارند جایگاههای اتصال کبالت +2 را پر می‌کنند، واتصال مجدد خردل نیتروژن را غیرممکن می‌سازند. سپس خردل آزاد شده یاخته‌های توموری را نابود می‌کند.
به گفته ویر و همکارانش: «هنوز نمی‌توان با اطمینان گفت این روش جدید عملا به تهیه دارویی منجر خواهد شد یا نه.» این شیمی دانان اکنون مشغول بررسی ترکیباتی هستند که در آنها حالت احیا شده پایدارتر باشد. آنان بر این باورند که فعالیت چنین ترکیباتی انتخابی‌تر خواهدبود.