مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
 

گرفتگی عضلانی اصلاً شوخی بردار نیست. این گرفتگی دردناک بوده و می‌تواند هر آن، در حین پیاده روی، نشستن و یا حتی در خواب اتفاق افتد. در این مقاله چند درمان ساده اما در عین حال بسیار مؤثر جهت تسکین از این درد معرفی می‌شود.
گرفتگی عضلانی، اسپاسم دردناک و یا انقباض عضله‌ی موجود در بدن است که به دلیل سفتی طولانی عضله ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه به طول انجامد و شدت درد ممکن است از تیک یا پرش آرام عضله تا انقباض شدید دردناک متغیر باشد. هنگامی که عضله دچار گرفتگی می‌شود، ماهیچه‌ی زیر پوست کشیده شده و قادر به شل شدن و انبساط نخواهد بود. گرچه این وضعیت تمام افراد گروه سنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در افراد بالغ خصوصاً افراد مسن شایع‌تر است.

علل

• شایع‌ترین علت گرفتگی عضلانی، مصرف ناکافی آب است. از آنجا که آب حامل مواد معدنی، ویتامین و سایر مواد به سایر بخشهای بدن است، مصرف پایین آن می‌تواند موجب بروز کمبود مواد مغذی در بدن شود.
• کم آب شدن بدن ناشی از انجام تمرینات شدید و تعرق می‌تواند موجب انقباض ناگهانی عضله حین خواب و یا پس از انجام ورزش شود.
• علت دیگر آن کمبود مواد معدنی یعنی، کم شدن سطوح کلسیم، پتاسیم و منیزیم در بدن است. این مواد معدنی به انجام اعمال مختلف کمک کرده و تعادل مایعات بدن را حفظ نموده در نتیجه، کمبود آنها می‌تواند موجب بروز لرزش و انقباض ناگهانی شده که در نهایت موجب گرفتگی عضلانی می‌شود.
• خستگی، انجام تمرینات شدید و ورزش به شیوه‌ای غیر عادی نیز می‌توانند دلیل گرفتگی عضلانی باشند.
• عدم تعادل الکترولیت و یا توزیع غیر عادی مایعات بدن دلیل دیگر آن به حساب می‌آیند.
• دراز کشیدن و یا نشستن در یک پوزیشن و یا وضع قرار گیری بدن برای مدت طولانی می‌تواند موجب خستگی عضلات شده که در نهایت منجر به بروز گرفتگی می‌شود.
• کوتاه کردن عضلات به ویژه عضلات پشت پا در حین خواب (هنگامی که فرد یکی از پاها را تکان دهد) موجب گرفتگی مابقی می‌شود.
• داروهایی مانند استاتین‌ها، پردنیزون، و غیره، همچنین می‌توانند موجب بروز گرفتگی عضلانی شوند.

درمان‌های خانگی

» حفظ آب بدن
یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از گرفتگی عضلانی حفظ آب بدن‌تان است. نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب و یا سایر مایعات به منظور جبران مایعات از دست رفته در حین ورزش و یا تعریق به شدت توصیه می‌شود.

» ماساژ

مالش یا ماساژ دادن ناحیه‌ی متأثر با روغن‌های عصاره‌ای گرمایی را ایجاد کرده که موجب شل شدن عضلات منقبض شده گشته، کشش ایجاد شده در زیر پوست را شل کرده و درد را تسکین می‌دهد.

» انجام تمرینات ورزشی

راه دیگر از بین بردن درد، انجام فوری حرکات کششی و اعمال فشار بر روی نقاط مهم گرفتگی است.
1. چنانچه در نیمه‌های شب دچار گرفتگی عضلات پا شدید، پای خود را به طور مستقیم کشیده و انگشتان پا را در جهت سر خود خم کنید.
2. به صورت راست ایستاده، بر روی پاشنه‌ی پا فشار آورده و انگشتان پا را به سمت بالا بکشید. راهکار دیگر رهایی از درد ایستادن به فاصله‌ی سه قدم (پا) از دیوار و تکیه دادن به دیوار است و یا اینکه در حین نشستن بر روی تخت، پای خود را خم کرده و به پایین خم شده تا کف پای خود را بگیرید.
3. دستان خود را در قسمت اصلی گرفتگی گذاشته و با انگشت شست و یا ته کف دست بر روی آن نقطه فشار آورده و این فشار را به مدت 8 تا 10 ثانیه نگه دارید.
4. انگشت شست خود را بر روی پا یعنی قسمت مخالف کف پا نگه داشته و از انگشتان خود به عنوان مقاومتی در برابر فشار وارده استفاده کرده و به آرامی پای خود را به مدت 5 تا 6 ثانیه به پایین فشار داده و برای 5 تا 6 ثانیه بعد شل کنید. پای خود را راست کرده و مچ پا را به سمت خود خم کنید، عضلات پشت پا را به مدت 5 تا 6 ثانیه بکشید. برای چند ثانیه آن را شل کرده و این تمرین را مجدداً تکرار کنید.
5. حتی یک توپ تنیس نیز می‌تواند تسکین فوق‌العاده‌ای از گرفتگی عضلانی به ویژه در پشت و یا باسن شما فراهم سازد. توپ تنیس را بر روی زمین نگه داشته و آن را با یک حوله بپوشانید. پشت خود را بر روی توپ قرار دهید و سعی کرده به اطراف حرکت کنید تا نقطه‌ی درد را پیدا کنید. اجازه دهید توپ به نقاط درد در پشت شما حرکت کرده و همانطور که نقاط درد را پیدا می‌کنید اجازه دهید توپ به درون عضلات فرو رود. این موقعیت را چند ثانیه حفظ کرده و یا تا زمانی که گرفتگی رفع شود نگه دارید. از میان درمانهای بسیاری که وجود دارد، این تمرین بهترین عملکرد را دارد.

» رژیم غذایی سالم

از آنجا که کمبود ویتامین و یا مواد معدنی یکی از دلایل اصلی گرفتگی عضلانی است، اطمینان حاصل شود که رژیم غذایی‌تان مواد غذایی مانند موز، گوجه فرنگی، سیب زمینی، کلم بروکلی، مرکبات و غیره را شامل شود به این دلیل که سرشار از ترکیبات مغذی و مواد معدنی می‌باشند.

» سایر درمانها

1. کنین یعنی آلکالوئید تلخ استخراج شده از پوست درخت چینچونا (chinchona) می‌تواند برای درمان گرفتگی عضلانی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، آن را بایستی تحت نظارت و تجویز پزشک مصرف کرد به این دلیل که در آن گزارشاتی مبنی بر وجود عوارض جانبی همچون سرگیجه، تهوع و صدای زنگ در گوش وجود دارد.
2. از آنجا که سرکه سیب دارای سطح بالایی پتاسیم است، مخلوط دو قاشق چایخوری سرکه سیب با یک قاشق چایخوری عسل در آب گرم، و نوشیدن آن به طور منظم می‌تواند تسکین فوری به همراه داشته باشد.
3. خوردن خردل حاوی اسید استیک، تولید استیل کولین در بدن را افزایش داده که موجب شل شدن کشش زیر پوست شده و عضلات منقبض شده را شل می‌سازد.
نوشیدن چای بابونه، محدود کردن مصرف کافئین و شکر، گرفتن دوش آب گرم، نوشیدن یک لیوان آب داغ قبل از خواب، و استفاده از یک کیسه آب گرم یا ماساژ کیسه یخ بر روی ناحیه‌ای که دچار گرفتگی عضلانی شده است چند درمان خانگی دیگر جهت رفع گرفتگی عضلانی می‌باشند. در صورتی که این وضعیت تداوم یافت و یا تکرار شد، توصیه می‌شود که جهت تشخیص علت اصلی آن به پزشک مراجعه کنید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های متخصص این شاخه‌ی علمی در نظر گرفته شود.