تغذیه كودك نوپا

 1 تا 4 سالگی

ثبات رفتار كودك نوپا امری غیرقابل محاسبه و پیش بینی است. در این سن كودك، سلیقه تغذیه‌ای و مقدار غذای او ممكن است از یك روز به روز دیگر متغیر باشد، زیرا یكی از روش‌هایی كه او می تواند حس رو به رشد استقلال خود را بیان كند، كنترل آن چیزی است كه می خورد. بنابراین، اگر روزی كودك بشقابی انباشته از غذا می‌خورد و روز بعد لب به غذا نمی‌زند، روز سه شنبه عاشق كلم بروكلی است و روز پنج شنبه از خوردن آن امتناع می‌كند، یك وعده خود غذایش را می‌خورد و وعده دیگر میل دارد غذا به او خورانده شود، شگفت زده نشوید. سعی كنید با این حالات روحی متغیر كنار بیایید و آن‌ها را توهینی به خود تلقی نكنید (حتی برای كشاندن به غذاترین و بازیگوش‌ترین كودكان نوپا به میز غذا، ترفند‌ها و توصیه‌هایی وجود دارد كه توجه شما را به آن‌ها جلب می كنیم)

مراقب كالری غذای مصرفی باشید

غذاهایی در اختیار كودك قرار دهید كه در كم‌ترین حجم، بیشترین میزان مواد مغذی مورد نیاز او را تأمین كند. این امر نه تنها برای كودكان نوپایی كه به اندازه خرگوش‌ها فعال و پرجنب و جوش هستند، بلكه برای آن‌هایی كه فقط به اندازه موش‌ها اشتها دارند نیز اهمیت فراوانی دارد. غذاهای سرشار از خواص تغذیه‌ای متعدد و مورد علاقه اغلب كودكان عبارتند از: ماكارونی، كلم بروكلی، كره بادام زمینی، برنج و سایر غلات، سیب زمینی، پنیر، گوشت مرغ، تخ مرغ، ماهی، سیب زمینی شیرین، لوبیا چیتی، پنیر سویا و ماست.

مبتكر باشید

هرقدر هم خسته كننده باشد، باز هم باید تلاش كنید! برای آشنا سازی كودك با غذاهای مفید، راه‌های متفاوتی وجود دارد. یك روش، مخلوط كردن آن غذا‌ها با غذاهای مورد علاقه كودك است. پنیر را ابتدا به طور مستقل آزمایش كنید. در صورت علاقه‌مند شدن كودك، سعی كنید آن را با كلم بروكلی و یا لوبیا سبز همراه و یا در بعضی غذاهای دیگر مخفی كنید: سبزی‌ها را در غلات مورد علاقه رنده و یا پنیر را روی سایر غذاهایی كه دوست دارد، بریزید و در حرارت فر ذوب كنید... اغلب اوقات، ماده غذایی جدید بدون جلب توجه كودك از گلویش پایین می‌رود. به منظور ایجاد رژیم غذایی سالم و متعادل برای كودك، تمام این ترفند‌ها و هر آنچه را به ذهن شما می‌رسد، انجام دهید. به خاطر داشته باشید، برای رسیدن به وضع ایده آل روزانه، نگرانی به خود راه ندهید - هدف خود را رژیم غذایی متعادل در یك هفته قرار دهید.

غذاهای میهمانی‌های كودكانه

آنچه در زیر می‌آید، برای میهمانی‌های كودكان و یا یك بعد از ظهر بارانی، كاربرد بسیار عالی دارند. مقداری میوه را با تهیه كباب‌های رنگارنگ، جلوه‌ای دیگر ببخشید. بدین منظور، می‌توانید انگورهای درشت، برش‌های پرتقال، برش‌های كوچك سیب، موز، كیوی و همچنین پنیر - هر آنچه در دسترس است - را به سیخ بكشید. تنها در مدتی كه كودكان این سیخ‌ها را در دست دارند، باید كمال مراقبت از آن‌ها به عمل آید. سبزی‌های خام را به صورت رشته‌های باریك و نسبتاً بلند ببرید و با كمی سس مانند مایونز یا سسی از ماست و پنیر و پیاز، در اختیار كودكان قرار دهید. موفقیت حتمی است - كودكان آن‌ها را بسیار دوست خواهند داشت!

پنهان سازی

كدوی سبز، یك منبع بسیار عالی اسیدفولیك و سرشار از پتاسیم است. كودك نوپای شما، هنگامی كه كدو در یك دسر شكلاتی خوشمزه مخفی شده باشد، آن را نخواهد دید، بوی آن را احساس نخواهد كرد و یا مزه آن را درك نمی‌كند. خوشحال باشید كه فرزندتان كیك شكلاتی دوست دارد! مقداری كدوی رنده شده، به خمیر كیك اضافه و مخلوط كنید.
كوچولویتان هرگز طعم آن را احساس نخواهد كرد. این روش را آزموده‌ام و در مورد كدو شگفت انگیز است، زیرا حتی خود من وجود كدو در كیك را احساس نكردم. روش دیگر، مخفی كردن مواد غذایی پرخاصیت، مخلوط كردن سبزی‌ها در سوپ‌ها و سس‌های ماكارونی و یا افزودن میوه‌های مختلف به خمیر كیك‌ها قبل از پخت آن‌هاست. حتی افزودن پوره ساده سیب بخارپز به خمیر كیك، خواص تغذیه‌ای بیشتری بر آن می‌افزاید و مواد افزوده شده به رؤیت كودك نمی‌رسند.

وعده‌های غذایی متغیر

برای كودك، بین صبحانه، ناهار و شام تفاوت چندانی وجود ندارد. اگر كوچولویتان به خوردن پنیر پیتزا و یا میوه و غلات به عنوان عصرانه اصرار دارد، با خواسته او موافقت كنید - بهتر از اصلا غذا نخوردن است. البته‌ این بدان معنا نیست كه هر زمان كودك اراده كند، آشپز سفارش‌های بی‌شمار او باشید، اما چرا گاهی اجازه ندهید كودك نوپایتان نوع غذایش را انتخاب كند؟ سایر افراد خانواده نیز ممكن است بدعت وافل (1) و سیب زمینی رنده شده سرخ شده برای شام را دوست داشته باشند!

یك تردستی با نارنگی

من نارنگی بدون هسته را كه به سادگی پوست كنده می‌شود، كشف كرده‌ام. ترفند این است كه كودكتان با پوست كندن موفقیت آمیز یك میوه، احساس رشد و بزرگ شدن داشته باشد، البته بعد از این كه به او قبولاندید كه كندن پوست این میوه - پرتقال - از پوس كندن سایر میوه‌های این خانواده، مشكل‌تر است. حالا دیگر میان وعده مورد علاقه دخترم، كندن پوست و خوردن «پرتقال»ش بدون كمك من است!

بوفه‌ی كودك نوپا

چرا برای تنوع هم كه شده، به جای غذای «معمولی» یك غذای سرد سفارشی و مخصوص تهیه نكنیم؟ یك قالب یخ یخچال و یا یك سینی پخت كیك فنجانی و یا یك ظرف چند خانه را انتخاب و در هر قسمت آن برش‌های كوچكی از غذاهای مغذی و رنگارنگ قرار دهید و برای هر یك نامی تعیین كنید. برای مثال، ماه‌های درست شده از سیب (برش‌های نازكی از سیب)؛ قایق آواكادو یا گلابی (یك چهارم طولی میوه)؛ چرخ‌های موزی؛ درخت‌های كلم بروكلی (بخش‌های ساقه كوتاه كلم بروكلی)؛ شمشیرهای هویجی (هویج پخته و رشته‌ای بریده شده) و یا آجرهای پنیری. این میان وعده‌‌ها به مدت یك تا دو ساعت روی میز تازه می‌مانند. غذا را روی میزی كه به آسانی در دسترس است، قرار دهید. كودك نوپای شما، ضمن بازی، می‌تواند وقفه‌ای داشته، بر زمین بنشینید و قطعه‌ای از آنچه دوست دارد، بخورد. این تغذیه سرپایی، روش خوبی برای میان وعده‌های محدود است، ولی نباید جایگزین وعده‌های اصلی و صرف غذاهای خانوادگی گردد.

از كجا می‌آید؟

چنانچه فضای مناسبی در اختیار دارید، با همكاری كودك خود، یك باغچه سبزی درست كنید. به او اجازه بدهید در مراقبت از گیاهان كمك كند، سبزی‌های رسیده را بچیند و آن‌ها را بشوید و آماده كند. در این صورت، او بسیار مشتاق خوردن چیزی خواهد بود كه خود به كاشتن و رشد آن كمك كرده است. اگر باغچه‌ای در دسترس ندارید، در یك گلدان پشت پنجره سبز بخوردن بكارید و یا به منظور نشان دادن چگونگی تولید غذاهای تازه، او را به گردشی در مزرعه ببرید.

قوانین غذا

زمانی، در فاصله دومین و سومین جشن تولد كودكتان، می‌توانید انتظار داشته باشید او در مورد هر چیزی عقاید خاص خودش را ابراز كند - از جمله چگونگی تهیه غذا. منتظر دلمشغولی او به غذا باشید. اگر در نظر او كره بادام زمینی باید روی مربا مالیده شود و شما مربا را روی کره بادام زمینی قرار دهید، آشوب و قشقرق به راه می‌افتد! دلیل و منطق، با كودك دوساله خودرأی و مستبد آسان نیست. بهتر است بیاموزید ساندویچ را به روشی كه كودك میل دارد، آماده كنید. این رفتار كودك را لجبازی تلقی نكنید. كودكان نوپا در دنیای خود درباره چگونگی امور، دارای پیش فرض‌های ذهنی هستند و هر نوع جایگزینی غیرقابل پذیرش است. اما ناامید نشوید - این وضعیت تن‌ها یك مرحله گذرا از رشد كودك است.

كاردستی با سبزی‌ها

با استفاده از برش‌هایی از زیتون به عنوان چشم، گوجه فرگی به جای گوش، قارچ برای بینی، فلفل سبز برای سبیل و هر چیز دیگری كه در دسترس است و به فكر شما می‌رسد، صورتك‌های رنگارنگی درست كنید. برش‌هایی دایره شكل از كدوی سبز، زمینه خوبی برای صورتک است. می‌توانید با نخود سبز چشم، با هویج بینی و با رشته‌هایی پنیر برای آن مو درست كنید. فرزند چهارم ما، لورن، عاشق قرار دادن زیتون روی نوك هر یك از انگشتانش كه آن‌ها را «انگشت‌های زیتونی» می‌نامید، بود. او، این غذای مقوّی و مغذی را از نوك انگشانش كم كم گاز می‌زد و می‌خورد.

معجون من، ناجی من

اقرار می‌كنم كه‌ این امتیاز این ایده از آن شخص من نیست، بلكه توصیه‌ای است كه پزشك متخصص اطفالمان آن را پیشنهاد كرده است. در هر صورت، به آن قسم یاد می‌كنم و آن را به هر فرد دارای فرزند بدغذا و ایرادگیر در خوردن و انتخاب غذا و یا كوچولوی در حال دندان در آوردن توصیه می‌كنم. یك نصیحت مختصر چند كلمه‌ای: «معجون درست كنید» من هر آنچه را كودكم طی یك روز مصرف نمی‌كند، همراه آب میوه، ماست و یا كمی شیر و نیز یك دوز ویتامین‌های كودك، به مخلوط كن سرازیر می‌كنم. او تا قبل از خواب شب، این معجون را تا آخرین قطره مصرف می‌كند و ذره‌ای از آن به سطل آشغال ریخته نمی‌شود. من برنامه تهیه معجون را حدود 11 ماهگی پسرم شروع كردم و پاداش مضاعف این كار، خواب منظم و پیوسته او در طول شب بود. بدین ترتیب، دیگر اصلا در مورد تغذیه كافی او نگرانی به خود راه نمی‌دهم. چه جمله قصار نجات بخشی! آن را بپذیرید. یك هشدار تخم مرغ خام به ‌این معجون اضافه نكنید؛ باعث احتمال بروز مسمومیت سالمونلا خواهد شد.

پی‌نوشت‌:

1. نوعی نان صبحانه.

منبع مقاله :
كندی، میشل؛ (1389)، تغذیه كودك، زهرا جعفری، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.