روشهاي شير دادن و از شير گرفتن

تغذيه کودک
از تولد تا سه ماهگي

تغذيه کودک،در واقع عملي سرشار از عشق و محبت است. اولين ارتباط مادر و نوزاد،از طريق تغذيه برقرار مي شود. روزهاي نخستين (و هفته هاي اول)نقش و ارزش عمده اي در ارتباط آتي مادر و فرزند دارد.
در زمينه تغذيه،روش مشخصي از لحاظ دفعات تغذيه، ساعات تغذيه و برابري غذا درهرنوبت،وجود ندارد. کودک،هر موقعي که احساس نياز کند،غذا مي خواهد و شما بايد نياز او را برآورده کنيد.نمي توان از نوزاد انتظار داشت که در ساعاتي معين و به مقداري مشخص غذا بخواهد.شما بايد با توجه به فريادها و آشفتگي هاي او در روز،ساعات و مقدار غذا دادن و دفعات تغذيه ي او را پيدا کرده و رعايت کنيد.

روش هاي شير دادن

1-تغذيه با شير مادر

شير مادر،بهترين و مناسب ترين غذا و مورد تأييد همگان است.اهميت تغذيه با شير مادر تنها در انتقال اين ماده ي ناب به کودک نيست بلکه حضور مادر،برخورد محبت آميز مادر،دلپذيري در آغوش کشيدن کودک،نوازش کردن و سخنان مهرآميز مادردراين مدت، باعث تأمين نيازهاي همه جانبه کودک و برقراري رابطه اي ناگسستني ميان مادر و فرزند مي شود.
با شيردادن به کودک خود،آن هم بدون هيچ گونه فکر و تصميم قبلي و صرفاً طبق غريزه ي مادري،رابطه اي پر بار با کودک برقرار مي کنيد.او شما را مي شناسد و شما متوجه او خواهيد بود، او به شما عادت مي کند و شما نيز در کنار او هستيد.کودک به خوبي درک مي کند که به شيوه اي مناسب،خواسته ها و نيازهايش را تأمين مي کنيد.به همين علت، وقتي کودک را از شير مي گيريد (مثلاً در دو و نيم تا سه ماهگي)مشکلاتي به وجود مي آيد؛شما و فرزندتان کاهش مدت و دفعات با هم بودن را آشکارا احساس خواهيد کرد. کودک حاضر به پذيرش نوع ديگري از تغذيه نبوده و نارضايتي خود را با گريه نشان مي دهد. برخي مادران که تحمل ديدن اين صحنه را ندارند، به رغم تصميم قبلي خود دوباره او را با شير خود تغذيه مي کنند.

2-تغذيه با شير خشک

امروزه اکثر مادران به دلايل مختلف نمي توانند فرزندان خود را با شير خودشان تغذيه کنند.دامنه وسيعي از مشکلات،از نبود وقت کافي تا عدم علاقه مادر به شير دادن به کودک،باعث مي شود که مادران امروزي کودک خود را با شير خشک و يا انواع ديگر شير تغذيه کنند.گفتني است که هيچ مادري را نبايد وادار به تغذيه کودک با شير خود کرد.
در اين نوع تغذيه نيز به دليل عشق و علاقه اي که از خود نشان مي دهيد، بر قراري رابطه با کودک کمتر از تغذيه با شير مادر نيست.يک مادر، همواره مي تواند بدون زمينه سازي قبلي،با کلمات و رفتارهايي که انجام مي دهد، عشق و محبت خود را تقديم فرزند خويش کند.

انواع مختلف شير

امروزه شيرهاي مختلفي با نام هاي تجاري گوناگون در بازار به فروش مي رسد.اکثر اين نوع شيرها با هم مشابه بوده و تفاوت هاي اندکي با هم دارند.
ناگفته پيداست که شير مادر حاوي خواص و ويژگي هايي است که هيچ نوع شير ديگري قادر به جايگزيني با آن نيست.ماده ي اوليه تمام شيرهاي خشک، شيرگاو است.در صنعت، تغييراتي در شير گاو داده و آن را به شيري نزديک به شير مادر تبديل مي کنند تا متناسب با نيازهاي کودک باشد. دولت فرانسه در سال هاي 1975 تا 1980، ترکيبات شيرهاي خشک را مشخص و محدود کرد.
نوع ديگري از شيرهاي موجود در بازار،شيرهايي هستند که در ترکيب پروتئيني آنها تغييراتي ايجاد شده و عوامل آلرژي زاي آنها حذف گرديده است. مصرف اين نوع شير به کودکاني توصيه مي شود که درخانواده ي آنها سابقه حساسيت يا آلرژي وجود دارد.انواع شيرهايي را که شباهت زيادي به شير مادر دارد، مي توان از بازار تهيه کرد.
به طور کلي،شيرهاي موجود در بازار را مي توان به دو گروه بزرگ: شيرهاي نخستين سنين و شيرهاي دومين سنين تقسيم کرد.
شيرهاي نخستين سنين(نوزادان کمتر از چهار ماهه):ترکيب اين نوع شيرها تفاوت زيادي با شير مادر ندارد و از نظر سهولت هضم و گوارش،براي نوزادان مناسب هستند.
شيرهاي دومين سنين (کودکان بيش از چهارماهه):ترکيب اين نوع شيرها از لحاظ برخي مواد معدني،غني شده و مي توان تا يک سالگي از آنها استفاده کرد.توجه کنيد که ترکيب تمام شيرهاي اين گروه، تفاوت چنداني با هم ندارد و نام ها و بر چسب هاي تجاري،دليلي بر برتري يکي بر ديگري نيست. تمام انواع شيرهاي اين گروه را مي توان به نوزاداني داد که ناراحتي خاصي ندارند.
توجه:در مواردي استثنايي:کودکان نارس، کودکان کم وزن، کودکان حساس به پروتئين گاوي و کودکان کم وزن، کودکان حساس به پروتئين گاوي و کودکان مبتلا به بيماري هاي متابوليت استفاده از شير و يا هرگونه ماده ي غذايي آلرژي زا و غيره، مي بايستي به طور حساب شده و تحت نظر پزشک صورت بگيرد.
3-شير تازه گاو،شير پاستوريزه، شير استرليزه چرب يا نيمه چرب
تمام اين نوع شيرها،از پنج ماهگي و در شرايطي خاص مورد مصرف قرار مي گيرند.
در دوره اي که کودک از شير مادر يا شيرهاي ديگر تغذيه مي کند،مي بايستي فاصله ي زماني دو وعده شير خوردن او را شناسايي کرد.براي اين کار مي توان تا 6 يا 8 هفته اختيار انتخاب زمان شيرخوردن را به کودک داد. برخي کودکان،در هر نوبت مقدار کمي شير مي خورند و به همين دليل دفعات شير خوردن آنها افزايش مي يابد.اين در حالي است که کودکاني که خوابي طولاني دارند،در هر نوبت شير بيشتري مصرف مي کنند.
روند تغذيه ي کودکان متغير است.به همين علت و بويژه اگر نوزاد اولين فرزند باشد،بهتر است مطابق ميل او رفتار شود، حتي اگر زمان و مقدار شير خوردن او نامنظم باشد.اين نامنظمي نبايد شما را نگران کند. در چنين شرايطي به جاي گوش کردن به نصايح ديگران که باعث آشفتگي بيشتر شما و انتقال آن به کودک مي شود،از احساس غريزي خودتان پيروي کنيد، چرا که در غير اين صورت، هماهنگي ضروري موجود بين شما و فرزندتان از بين مي رود.در چنين شرايطي به شناخت خود از کودکتان مراجعه کنيد،چرا که هيچ کس مانند شما کودک شما را نمي شناسد.اگر آنچه را که از ته دل مي پسنديد،انجام دهيد به طور حتم کودکتان نيز راضي خواهد بود.
اگر فرزندان ديگري هم داريد،مي بايستي به آنها نيز رسيدگي کنيد؛آنها هم به حضور شما نياز دارند. از سوي ديگر،خودتان نيز با مسائل و مشکلات روزمره ي زندگي درگير مي شويد و برايتان مجالي باقي نمي ماند. با توجه به اين شرايط، مي بايستي خودتان را با محيط و شرايط آن تطبيق دهيد و بر حسب وقتي که در اختيار ديگر فرزندانتان قرار مي دهيد و يا نوع مسئله اي که با آن روبه رو هستيد،تغييراتي در کنش و منش خود بدهيد.مطمئن باشيد که اين امر در روابط شما با کودکتان خللي ايجاد نمي کند،به اين شرط که اطرافيانتان کمک کنند تا در اين دوران پر مشغله،از دغدغه هاي فکري دور بمانيد.

وزن کردن کودک

وزن کشي کودک،مراقبتي معمولي اما ضروري است.هرگز نبايد فکر کنيد فرزندتان تنها به اين دليل که خوب مي خورد، رفتاري آرام دارد، سرو صدايي نمي کند و يا تمام فعاليت هاي زيستي او به نحوي متعادل پيش مي رود،ديگر نيازي به مراقبت بيشتر ندارد.آيا واقعاً فکر مي کنيد وزن کشي کودک ضروري نيست؟به عقيده ي من براي بيشتر مادران، داشتن عکسي از فرزندشان جالبتر از داشتن منحني تغييرات وزني اوست.مادراني هم وجود دارند که در وزن کشي فرزندشان زياده روي مي کنند. اين در حالي است که وزن کشي هفته اي يک بار،کافي است. گفتني است که حتي در بهترين شرايط،استاندارد خاصي براي افزايش وزن کودک وجود ندارد.
براي مادراني که کودکشان را با شير خودشان تغذيه مي کنند،اما از مقدار شير کافي براي هر وعده اطلاعي ندارند،توصيه اي دارم:در پايان هر نوبت شير خوردن که معمولاً نيم ساعت طول مي کشد،اگر کودکتان آرام وخندان بود و يا به راحتي خوابيد،مي توانيد مطمئن باشيد که مقدار شيري که خورده،کافي بوده است.

چگونگي گذران روز توسط نوزاد طي دو تا سه ماه اول

نوزاد،در چند روز اول معمولاً کاملاً آرام است.مي خورد،مي خوابد و وقتي بيدار مي شود،شما و او با هم ارتباط برقرار کرده و درصدد شناسايي يکديگر هستيد.او اکثر ساعات روز را در خواب به سر مي برد و وقتي که نياز به خوردن شير دارد، بيدار مي شود.
روزانه مدتي از وقت شما صرف حمام کردن نوزاد مي شود.حمام کردن نوزاد بايد در محيطي آرام انجام گيرد (به طوري که نگران صداي سوت ديگ زودپز و يا خواهش فرزندان بزرگتر خود نباشيد).ساعت استحمام کودک مهم نيست،بلکه کيفيت مدت زماني که براي اين کار در نظر مي گيريد، اهميت دارد.
بعضي نوزادان در موقع حمام کردن و تعويض لباس گريه مي کنند.آيا،اين واکنش مربوط به بد پوشاندن لباس و نرم و ملايم نبودن حرکات شماست؟ يا
ناشي از خاطره تلخي است که از بد پوشاندن لباس،دماي آب و سرماي حوله دارند؟ احتمال دارد نوزاد شما از حمام کردن خوشش نيايد. در اين صورت بايد چند روزي او را با حوله اي پاکيزه،تميز کنيد و پس از گذشت چند روز او را حمام کنيد.
به گردش بردن نوزاد در اين دوره،ضرورتي ندارد. او دراتاقي که کاملاً تهويه شده باشد،آرام و راحت است.در صورتي که مي خواهيد نوزاد را به خارج از منزل ببريد،بايد او را کاملاًبپوشانيد. معتقديم که کودک از اين رفت و آمد چيز زيادي درک نمي کند، ولي اگر اين کار موجب رضايت مادر و در نهايت کودک مي شود،دليلي ندارد که از آن صرفنظر کنيد.

چگونگي گذران روز توسط نوزادي که از شير مادر تغذيه مي کند

اگر مادر وقت کافي و آزادي عمل داشته باشد، مي تواند در خوردن شير به کودک خود آزادي کامل بدهد.در اين صورت،مادر، فرزند و تشکيل و توليد شير به تدريج نسبت به يکديگر هماهنگ مي شوند.
معمولاً در پانزده روز اول،کودک 7 تا 8 بار در 24 ساعت،طلب شير مي کند.(گاهي دو بار در شب).وقتي تدريجاً مرحله تشکيل شير کامل شد، نوزاد در هر نوبت شير بيشتري مي خورد و به اين ترتيب شب ها يک بار و روزها 6 بار شير مي خواهد (از نظر نويسنده، توزيع روزانه شير از ساعت 6 صبح تا ساعت 23 شير مصرفي روز به شمار مي آيد).
اين تناوب شيرخواري،حدود يک ماه و نيم طول مي کشد.البته برخي نوزادان در اين دوره،بيشتر از ديگران مي خوابند و در نتيجه،روزانه فقط 5 بار شير مي طلبند.
از دو تا دو و نيم ماهگي،اغلب کودکان سراسر شب را مي خوابند و شير خوردن شبانه آنها کاهش مي يابد.البته مقدار شيري که در طول روز مي خورند، بيشتر مي شود. سعي کنيد ويژگي هاي کودک خود را بشناسيد.
بعضي اوقات احساس مي کنيد که توليد شير کافي نيست و نوزاد به اندازه
کافي تغذيه نمي شود.به همين علت، پي در پي از خواب بيدار مي شود و شير مي خواهد. در اين مواقع،تا زماني که کودک به شير خوردن نياز دارد، به او شير بدهيد. تناوب طبيعي شير خوردن، به تدريج برقرار مي شود.
عده اي از مادران از خود مي پرسند آيا بايد در دوران شيردهي رژيم خاصي را رعايت کنند؟ من فکر مي کنم آنچه که اهميت دارد اين است که بايد ساعات معين و منظمي براي غذا خوردن در نظر گرفت و تغذيه اي متعادل و سالم داشت (شير و فرآورده هاي آن فراموش نشود).به نظر مي رسد مصرف بعضي سبزي ها نظير گل کلم و کلم برگ، بوي خاصي به شير مي دهد که ممکن است براي کودک نامطلوب باشد. البته خود شما بايد اين موضوع را تجربه کنيد و جواب آن را از کودک خود بگيريد.

چگونگي گذران روز توسط نوزادي که با شير خشک تغذيه مي شود

زماني که کودک از زايشگاه خارج مي شود،جيره روزانه شير او معمولاً 2/5 پيمانه شير خشک و 75 گرم آب است.غالباً به ازاي هر پيمانه پودر شير، 30 گرم آب مصرف مي شود.
به محض ورود به منزل،بايد کاملاً آماده باشيد تا:
*کودک به محيط جديد، عادت کند.
*مادر با تناوب طبيعي شير دادن و نياز نوزاد خود آشنا شود.
کودک،ابتدا هر دو ساعت و نيم تا سه ساعت از خواب بيدار مي شود و شير مي خواهد.او چون آهسته مک مي زند،نمي تواند شير آماده شده را تمام کند و مقداري از آن در شيشه باقي مي ماند. بعدها شدت مکيدن او بيشتر شده و مقدار زيادتري شير مي خورد و چه بسا مقدار اضافه تري بخواهد.
کودکاني که با سرشيشه تغذيه مي شوند مانند کودکاني که از شير مادر تغذيه مي کنند، معمولاً هفت تا هشت بار در روز و يک بار در شب شير مي خورند.به تدريج تعداد دفعات شير خواري به 7 بار(6 بار در روز و يک بار در شب) کاهش مي يابد.
در تغذيه کودک با شير خشک بايد سعي کرد فاصله هر بار شير دادن به سه ساعت محدود شود. اگر کودک زودتر از موعد بيدار شد، بايد او را در آغوش گرفته و با نوازش، تعويض لباس و کارهاي ديگر او را مشغول کرد تا زمان شير خوردن فرا برسد. به تدريج نوزاد به اين شيوه شيرخواري عادت مي کند.
در حدود شش تا هفت هفتگي، تناوب خواب نوزاد تغيير مي کند. به اين معني که روزها بسيار کوتاه تر و شبها بدون آنکه شير بخواهد، طولاني تر مي خوابد. به اين ترتيب، کودک از ساعت 23 تا 6 صبح فردا مي خوابد و به همين علت فقط پنج بار در روز شير مي خورد.
در اين موقع مي توان جيره غذايي او را بر حسب نيازهايش به شرح زير انتخاب کرد:
135 گرم آب + 4/5 پيمانه شير
يا 150 گرم آب + 5 پيمانه شير
يا حتي گاهي 165 گرم آب + 5/5 پيمانه شير
سامان يافتن خواب کودک از نظر کمي و کيفي اهميت دارد.طول مدت بيداري کودک از يک روزه گي تا دوماهگي روندي رو به افزايش دارد (مدت بيداري از 5 ساعت به 8 ساعت مي رسد). طول دوره خواب شبانه نيز در طول سه چهار ماه دو برابر مي شود. اين تغيير،موقعيتي را به وجود مي آورد که کودک بتواند با اطرافيان خود آشناتر شده و ارتباطات لازم را با آنها برقرار کند.
سعي کنيد هميشه و بخصوص در هفته ها و ماه هاي اول، به نيازهاي کودک خود پاسخ مثبت بدهيد تا احساس کند که هميشه فردي وجود دارد که نيازهايش راتأمين کند.

آماده کردن شير
ضدعفوني شيشه شير و سرشيشه

کودک در بدو تولد حساسيت زيادي در برابر ميکرب ها و انواع آلودگي دارد،
زيرا سيستم ايمني و دفاعي بدن او هنوز خيلي ضعيف است. به همين علت، تمام وسايل مورد استفاده کودک را مي بايستي با دقت کامل ضد عفوني کرد.
کودکاني که از شير مادر تغذيه مي کنند،حساسيت کمتري در برابر ميکرب ها دارند.علت اين امر، وجود ماده اي به نام «کولوستروم» در شير مادر است که از روزهاي اول شيردهي در پستان مادر ترشح مي شود و همراه با شير،مورد تغذيه کودک قرار مي گيرد. به اين ترتيب سيستم ايمني او به طور طبيعي تقويت مي شود.
براي ضدعفوني کردن شيشه هاي شير مي توان از دو روش استفاده کرد:

1-ضد عفوني حرارتي

دستگاه هاي مخصوصي براي ضد عفوني شيشه هاي شير در بازار وجود دارد که معمولاً گنجايش 7 شيشه شير را دارند (6 عدد شيشه بزرگ و يک عدد شيشه کوچکتر).
براي ضد عفوني کردن شيشه شير،بايد آن را پر از آب کرده و در آن را ببنديد.بعد،شيشه را داخل سبد دستگاه ضد عفوني قرار دهيد به طوري که کوچکترين شيشه در وسط شيشه هاي بزرگ قرار بگيرد. اين سبد را داخل دستگاه ضد عفوني کننده که حاوي دو ليتر آب است بگذاريد و پس از بستن در دستگاه،مدت 20 دقيقه آن را حرارت دهيد. در اختيار داشتن چنين دستگاهي موجب سهولت کار و ضد عفوني شيشه هاي زيادتري خواهد شد.
کساني که به اين دستگاه دسترسي ندارند،مي توانند از ديگ هاي زودپز استفاده کنند.براي اين کار، 2/3 ظرفيت ديگ را پر از آب کنيد و شيشه هاي خالي را درون آن قرار داده و حدود 5 تا 7 دقيق حرارت دهيد. سپس، شيشه هارا خارج کرده،شير کودک را در درون آنها آماده کنيد.بعد،در شيشه هاي شير را محکم ببنديد و دوباره آنها را درون ديگ زودپز بگذاريد و به مدت 10 دقيقه حرارت دهيد. ايراد اين روش ضد عفوني اين است که شير نوزاد مي بايستي از قبل تهيه شود.
با روش ساده تري نيز مي توان تعداد کمتري شيشه را (يک يا دو عدد) درون قابلمه اي پر از آب و حرارت دادن آن به مدت 20 دقيقه، ضد عفوني کرد.اين روش ضد عفوني،شما را از خريد شيشه هاي متعدد راحت مي کند، ولي مي بايستي عمل ضدعفوني را چندين بار در روز انجام دهيد.

2-ضد عفوني غير حرارتي

در اين روش،از آب معمولي و قرص کلر استفاده مي شود.ظرفي را پر از آب کرده و قرص کلر را داخل آن بيندازيد تا به خوبي حل شود. وقتي شيشه هاي شير به مدت يک ساعت و نيم در اين محلول قرار گيرند،ضد عفوني مي شوند.اين محلول را مي توان تا 24 ساعت مورد استفاده قرار داد.
مزيت اين روش بر روش ضد عفوني حرارتي اين است که به مراقبت و سرکشي زيادي نياز ندارد، ولي ممکن است باقيمانده احتمالي بوي کلر،حتي بعد از آبکشي با آب يا آب معدني نيز براي کودک ناخوشايند باشد. انتخاب اين روش به تجربه مادران بستگي دارد.

پستانک

سه نوع پستانک وجود دارد:
*پستانک هاي فاقد سوراخ که بايد با وسيله بخصوصي آنها را سوراخ کرد.
*پستانک هاي سوراخ دار با بازده قابل تنظيم. روي اين نوع پستانک ها تعداد زيادي سوراخ وجود دارد که با چرخاندن شيشه و سرشيشه به اندازه 1/4 قطر دايره،بازده شير مورد نياز را مي توان انتخاب کرد.
*پستانک هاي داراي سوراخ درشت.سوراخ هاي اين نوع پستانک را با توجه به سن کودک مي توان زياد يا کم انتخاب کرد.
خريد تعداد زيادي سرشيشه در يک مرحله ضرورتي ندارد،زيرا کودک هر قدر که بزرگتر شود به سرشيشه هاي مخصوص سن خود نياز دارد.

استفاده از پستانک
آراي مخالف و موافق

بعضي از کودکان علاقه و نياز خاصي به مکيدن دارند و تا وقتي که پستانک در دهان آنهاست آرامش دارند، اما همين که پستانک از دهان شان خارج شود گريه مي کنند.اين گريه به هيچ وجه نشانه گرسنگي و نياز او به شير نيست. اين نوزادان حتي وقتي به اندازه کافي تغذيه کرده باشند،باز هم با جويدن پستانک آرام مي گيرند.به راستي چه بايد کرد؟
، ولي بايد از داشتن کلکسيوني از پستانک هاي جورواجور خودداري کرد،چرا که استفاده مداوم از پستانک تبديل به يک عادت مي شود تا حدي که کودک يکي را در دهان و يکي را در دست مي گيرد و يکي را نيز در جيب مي گذارد.

آب

براي تهيه شير و يا نوشيدن ابتدا بايد از آب هاي معدني داراي املاح کم استفاده شود.در صورت عدم دسترسي به آب معدني،آب شير را بجوشانيد و پس از خنک شدن آن را با يک همزن خوب هم بزنيد تا هوا و اکسيژن بگيرد. اين کار باعث سبک شدن آب و زود هضمي آن مي شود.
وقتي کودک دو ماه و نيم تا سه ماهه است،معمولاً براي غذا دادن به او از اشياي مختلفي نظير قاشق،پستانک و غيره استفاده مي کنند، بنابراين جوشاندن آب و يا مصرف آب هاي معدني ضرورتي ندارد. بعضي مادران به دليل وسواس زياد،تا سن 4 ماهگي و حتي بيشتر،از آب جوشيده يا آب معدني استفاده مي کنند.

دماي شير

دماي مطلوب شير براي تغذيه کودک، دماي محيط است. اگر شير قبلاً در يخچال گذاشته نشده باشد،نيازي به گرم کردن ندارد. البته بعضي کودکان شير نيم گرم و يا کمي گرم را ترجيح مي دهند.
براي گرم کردن شير از دو روش مي توان استفاده کرد.
*بن ماري
*دستگاه الکتريکي مخصوص
معمولاً دماي آب مورد استفاده براي تهيه شير مي بايستي حدود 37 درجه سانتي گراد باشد.ناگفته پيداست که شير سرد بر شير گرم ترجيح دارد؛ لااقل فاقد خطر سوزاندن دهان کودک است.

ازشير گرفتن
مواد آردي

از شيرگرفتن به معناي قطع کامل تغذيه با شير مادر و شروع تغذيه با شيرهاي ديگر است.در اين روش،از شيرهاي خشک، شيرگاو و يا ساير مواد غذايي استفاده مي شود.از شير گرفتن ارتباط زيادي با سطح اجتماعي و اقتصادي جوامع مختلف دارد. امروزه،پزشکان اهميت زيادي به شير مادر مي دهند و معمولاً توصيه مي کنند که کودک به مدتي طولاني از شير مادر تغذيه کند. در کشورهاي اروپايي و آمريکايي،با وجودي که تأکيد بيشتري به شير دادن مادران مي شود،عمل از شير گرفتن بسيار زودتر و آسان تر صورت مي پذيرد.
از شير گرفتن کودک گاهي به طور ناگهاني انجام مي گيرد؛به هنگام ظهور يک بيماري، مادر به ناچارتغذيه کودک با شير خود را به طور کامل قطع مي کند. گاهي،توليد شير مادر تحت شرايطي (شوک هاي عاطفي،عصبي و غيره) دچار وقفه مي شود.به غير از موارد ياد شده،از شير گرفتن کودک در اکثر موارد دلايلي مشخص دارد.

از شيرگرفتن بايد تدريجي و به کندي انجام گيرد

مادر،براي از شير گرفتن کودک خود بايد آمادگي کافي داشته باشد و قطع شير توسط مادر سبب کم شدن رابطه بسيار نزديکي مي شود که در لحظات شير
دادن با کودک داشته است. کاهش و يا قطع کامل اين رابطه از نظر روحي کار ساده اي نيست.
نحوه از شير گرفتن نيز ارتباط زيادي با سن کودک دارد و گاهي تحت شرايطي خاص،قطع شير ممکن است خيلي سريع اتفاق افتد.
اگر قطع شير دريک ماه و نيم تا دو ماهگي انجام گيرد،علاوه بر شير مادربايد از شيرهاي ديگر به عنوان جايگزين استفاده کرد.اين حالت را «شيرخواري مختلط» مي نامند.
اگر قطع شير بعد از سه تا چهارماهگي باشد،مي توان جيره غذايي کودک را با غذاهاي ديگري غير از شير تکميل کرد.

قطع شيردريک ماه و نيم

وقتي کودک از شير مادر تغذيه مي کند،به آن عادت کرده و ترک آن برايش بسيار مشکل است.از آنجا که قطع شير مادر تغييراتي در سيستم شير خوردن کودک به وجود مي آورد،بايد به تدريج او را با شيشه شير و سرشيشه آشنا کرد.براي اين کار،ضمن تغذيه کودک از شير مادر،مي توان يک يا دو بار در روز او را با ساير شيرها توسط شيشه و سرپستانک تغذيه کرد تا کودک ضمن آشنايي با اين نوع تغذيه کم کم به آن عادت کند.کودک در سنين پايين، به آساني اين روش تغذيه را قبول مي کند.اگر عمل شير دادن با شيشه و سرپستانک توسط پدر انجام گيرد،کودک خيلي راحت تر عادت مي کند، زيرا حضور مادرش را در کنار خود احساس نمي کند.اگر همين کار توسط مادر انجام شود،احتمال زيادي دارد که کودک عصباني شده و نتواند وضع تازه را تحمل کند.با ايجاد تناوب بين شير دادن طبيعي و شير دادن با شيشه و سرپستانک کودک به اين روش تغذيه عادت کرده و با علاقه به خوردن شير مي پردازد.
ابتدا مادر بايد روزانه يک نوبت شير دادن طبيعي را با شير دادن از طريق شيشه و پستانک جايگزين کند. اين روش تغييراتي در روند تشکيل شير مادر
به وجود مي آورد،ولي مقدار شير تشکيل شده اندک اندک با تناوب جديد هماهنگ مي شود.وقتي کودک 5 تا 6 روز اين گونه تغذيه کرد،دوباره بايد نوبت ديگري از شير خوردن طبيعي را با شيوه جديد جايگزين کرد.
توصيه هميشگي من اين است که از قطع ناگهاني شير دادن به روش طبيعي خودداري کنيد.براي گسيخته نشدن رابطه مادر و کودک بهتر است که از شير گرفتن او خيلي تدريجي و درعرض چندين هفته انجام پذيرد.به مادران سفارش مي کنم که شيوه شير دادن مختلط (پستان+شيشه و سرشيشه) را حتي در صورت بر عهده داشتن مسئوليت خارج از خانه،ادامه دهند. اين امر مسلماً به ساعات کاري مادران بستگي دارد.
به هرحال براي هرمادري جالب است که حداقل صبح ها قبل از خروج از خانه و شب ها هنگام ورود به منزل،شخصاً کودکش را تغذيه کند.اين دو بار شير خوردن طبيعي در روز،کم کم اهميت کمتري پيدا کرده و از شير گرفتن نهايي کودک به راحتي و با رضايت مادر و کودک انجام مي شود.

قطع شير در سه يا چهار ماهگي

دراين دوران،مادر و کودک خيلي به هم عادت کرده اند و همه چيز به طور دلخواه و طبيعي پيش رفته است.تصميم به قطع شير دادن توسط مادر و عرضه شير با شيشه و سرشيشه،چنان کودک را عصباني و ناراحت مي کند که تعجب آور است!
از شير گرفتن کودک درچنين سني به صبر و حوصله ي زياد نياز دارد. براي موفقيت در اين کار،کودک را بايد با مواد غذايي جديدي آشنا کرد و تغييراتي در روش تغذيه او به وجود آورد.شما مي توانيد انواع مختلف کمپوت و فراورده هاي شير يا پوره سبزي را که تاکنون با شيشه و سرشيشه مي خورده،با قاشق به او عرضه کنيد.به اين ترتيب لذت مک زدن از پستان مادر را با لذت چشايي و مزه هاي خوش جايگزين مي کنيد.کنجکاوي کودک براي شناخت
طعم و مزه هاي جديد،باعث مي شود لذت خوردن شير مادر با لذت شناخت و اکتشاف جايگزين شود. در اين روش نيز با توجه به علاقه و فرصتي که داريد،مي توانيد هرصبح و شب يک بار شير خود را به کودک بدهيد.

مواد غذايي آردي

مواد آردي مورد مصرف کودک،فراوان و متنوع هستند.پزشکان،مصرف اين مواد را از چهار تا شش ماهگي توصيه مي کنند.دراين زمينه،يک پيمانه آرد (حدود 5 گرم از انواع قابل حل فوري در آب مخصوص سنين اول)را با شير شب مخلوط کرده به کودک بدهيد. اين اضافه کالري در شب،سبب مي شود کودک مدت 6 ساعت را بدون بيداري و به راحتي بخوابد و هيچ گونه کمبود غذايي را احساس نکند.از دادن مقادير بيشتر اين مواد،جداً بايد خودداري کنيد.
تا سن چهارماهگي،ارائه انواع بدون گلوتن اين مواد به کودک،توصيه مي شود. براي تغيير ذائقه کودک مي توان طعم و مزه آنها را تغيير داد.به تدريج که کودک بزرگتر مي شود،مي توانيد او را با مزه هاي متنوعي مانند برنج،انواع ميوه،غلات و يا مواد ديگر آشنا سازيد.
منبع:کتاب آشپزي نوين براي کودکان