نویسنده: غلامرضا معصومی
در اساطیر یونان باستان، چند قهرمان با نام آئولوس (Aeolus) معروف بوده‌اند که سرگذشت آنها به درستی از یکدیگر متمایز نیست:
1- نخستین آئولوس، پسر هلن (Hellen) و اورسئیس (Orseis) و نوه‌ی دئوکالیون (Deucalion) و پیرا (Pyrrha) می‌باشد. دوروس (Dorus) و زوتوس (Xuthus)، برادران آئولوس و آیولیایی‌ها (Aeolians) از اعقاب وی بودند. آئولوس بر ناحیه‌ی مانیزی در تسالی (Thessaly) سلطنت می‌کرد. وی در آنجا با انارته (Enarete)، دختر دئیماخوس (Deimachus) وصلت کرده و از وی صاحب هفت پسر و پنج دختر شد. گاهی آئولوس را با "مالک بادها" یکی دانسته‌اند، اما این عنوان معمولاً به آئولوس ، پسر پوزئیدون (Poseidon) و آرنه (Arne) داده می‌شود.
2- خدای بادها و پسر هیپوتس (Hippotes) و ملانیپه (Melanippe) که از بادها در غاری واقع در جزیره‌ی شناور آیولیا نگهداری می‌کرد. آئولوس، خدایی زمینی بود که زئوس (Zeus) امکان مهار بادها را به وی داد. او با مهار کردن بادها به اودیسئوس (Odysseus) در سفرش به تروا (Troy) یاری رساند.
3- پسر آرنه و پوزئیدون، اولین نوه‌ی آئولوس و پسر هلن می‌باشد. به عقیده‌ی اغلب نویسندگان، ملانیپه یا همان آرنه، از پوزئیدون صاحب دو فرزند دوقلو به نام‌های آئولوس و بوئوتوس (Boeotus) می‌شود. هنگام تولد آنها، پدر ملانیپه، دختر خود را کور کرده و وی را به زندان می‌افکند و سپس دستور می‌دهد تا کودکان او را در کوهستان رها کنند. در آنجا ماده گاوی به آنها شیر داده و چوپان‌هایی که شاهد این معجزه بودند، آن دو کودک را با خود به خانه برده و آنها را پرورش می‌دهند. در همین ایام، متاپونتوس (Metapontus)، پادشاه ایکاری (Icaria) که از همسرش تئانو (Theano) صاحب فرزندی نمی‌شد، او را به جدایی تهدید کرد. تئانو نیز وقتی از وجود دو کودک آگاه شد، از چوپانان درخواست کرد که آنها را در اختیار وی قرار دهند.
چوپانان نیز آئولوس و بوئوتوس را به او سپرده و تئانو آن دو کودک را به عنوان فرزندان خویش به شوهرش معرفی کرد. پس از این اتفاق، مدتی بعد تئانو نیز دو فرزند به دنیا آورد و بدین خیال افتاد تا آن دو کودک بیگانه را - که به ویژه از لحاظ زیبایی مورد توجه فوق العاده‌ی متاپونتوس بودند - از خانه دور کند. بنابراین یک روز که متاپونتوس برای تقدیم قربانی در راه دیان (Diana) از خانه خارج شده بود، تئانو حقیقت را برای فرزندان خود فاش کرده و از آنان خواست که در ضمن شکار، آئولوس و بوئوتوس را به قتل برسانند. پس چهار جوان در کوهستان با یکدیگر درگیر شدند، اما با حمایت پوزئیدون، آئولوس و بوئوتوس در این مبارزه با پیروزی رسیده و پس از کشتن پسران تئانو به پناه چوبان‌هایی که آنها را پرورش داده بودند، مخفی شدند.
در آنجا پوزئیدون به آنان گفت که خود، پدر آنها بوده و مادرشان زندانی است. پس دو برادر به نجات مادر شتافته و پوزئیدون نیز بینایی همسرش را به وی باز گرداند و سپس با فرزندانش به متاپونتوم (Metapontum) رفته و جنایات تئانو را برای متاپونتوس شرح دادند. پادشاه نیز ملانیپه را به ازدواج خویش درآورده و آئولوس و بوئوتوس نیز به سفر رفتند. یکی از آنها شهر بئوسی (Boeotia) در تراکیا (Thrace) و دیگری آیولیا (Aeolia) را در پروپونتیس (Propontis) بنا کرد. بنابر روایتی دیگر، ملانیپه که از پوزئیدون باردار شده بود، از طرف پدر به زندان نیفتاد، بلکه او را در اختیار یکی از اهالی متاپونتوم گذاشتند که از تسالی (Thessaly) می‌گذشت. وی هنگامی که به وطن خویش رسید، بنا به اشاره‌ی هاتفی، آئولوس و برئوتوس را به فرزندی پذیرفت. این دو هنگامی که به سن رشد رسیدند، با استفاده از یک شورش، سلطنت متاپونتو (Metaponto) را در اختیار گرفته و سپس همسر پدرخوانده‌ی خود را که با مادر آنها اختلاف پیدا کرده بود، کشته و در نتیجه از آن سرزمین گریختند. آئولوس به جزیره‌ی آیولیا رفته و شهر لیپارا (Lipara) را در آنجا بنا نهاد. بوئوتوس نیز به ائولید که بعدها تسالی خوانده شد، عزیمت کرد. همچنین معروف است که آئولوس پس از حرکت از متاپونتوم، در جزایر آیولیا مورد پذیرایی لیپاروس (Liparus)، پادشاه آن منطقه قرار گرفت. لیپاروس، دخترش سیانه (Cyane) را به ازدواج آئولوس درآورده، سلطنت خویش را به او سپرده و خود به سورنته در کنار خلیج ناپل رفت. آئولوس از این وصلت صاحب شش پسر شد.
4- پدر کلیتیوس (12) (Clytius) و میسنوس (Misenus) و یکی از همراهان آئنیاس (Aeneas) در ایتالیا که توسط تورنوس (Turnus)، پادشاه روتول‌ها (Rutulians) به قتل رسید.آئولوس یک تروایی بود.
5- آئولوس، یکی از مدافعان در مقابل مخالفان هفتگانه‌ی تبس (Thebes) بود که سرانجام توسط پارتنوپائوس (Parthenopaeus) کشته شد.
منبع مقاله :
منبع مقاله: معصومی، غلامرضا؛ (1388) دایره المعارف اساطیر و آیین های باستانی جهان جلد اول، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر؛ چاپ اول.