در عصر دیجیتال و واقعیت‌های مجازی علاقه‌مند کردن کودکان به کتاب‌ و ادبیات سخت‌تر از گذشته شده است. دراین گزارش روش‌هایی که برخی معلمان از آنها استفاده می‌کنند تا دانش‌آموزان خود را به خواندن کتاب ترغیب کنند گردآوری کرده‌ایم که موسسه راسخون امیدوار است از مطالعه آن لذت ببرید.


 

قصه‌گویی و داستان‌‌خوانی در کلا‌س:

یکی از شیوه‌های ترویج کتاب‌خوانی در میان دانش‌آموزان قصه‌گویی و داستان‌خوانی آموزگار در کلا‌س است. آموزگار می‌تواند با این روش لذت خواندن را در بچه‌ها برانگیزاند.
قصه‌گویی در کلا‌س و در پی آن گفت‌وگو درباره آن و پاسخ‌ به پرسش‌های کودکان در این باره، به کودکان می‌فهماند مطالعه می‌تواند کاری لذت‌بخش باشد.

برای قصه‌گویی بهتر است آموزگار با توجه به مخاطبان، داستان مناسبی را برگزیند. نخست آن را بخواند و رویدادهای عمده آن را به خاطر بسپارد، سپس در کلا‌س روبه‌روی دانش‌‌آموزان بایستد و آن را به شیوه‌ای پویا بازگو کند. اگر کتابخانه آموزشگاه کتابدار کارآزموده‌ای دارد، آموزگار می‌تواند با همفکری او به گزینش کتاب و شیوه بازگویی قصه بپردازد.

قصه‌گویی یادگار ارتباط شفاهی است که دانش‌آموزان پیش از ورود به آموزشگاه، کم ‌و بیش با آن آشنا شده‌اند. آموزگار با قصه‌گویی و داستان‌خوانی در کلا‌س اشتیاق مطالعه و بهره‌مند شدن از لذت داستان را به کودکان منتقل می‌کند. کمتر کودکی است که به قصه‌های خوب، به ویژه قصه‌های فرهنگ عامه (فولکلور) علا‌قه‌مند نباشد.

روی کتاب اسم بگذار

به دانش‌آموزان‌تان توضیح دهید که جلد و عنوان کتاب برای یک داستان چه‌قدر مهم است. بعد یک کتاب را برای آنها بخوانید بی‌آنکه نام کتاب را بگویید و جلد کتاب را نشان‌شان دهید.

بعد از خواندن کتاب، به بچه‌ها یک ورق کاغذ بدهید تا جلد کتاب را براساس تصورشان بکشند و نامی که به‌ نظرشان برای کتاب مناسب است، بنویسند. سرآخر، کتاب داستانی را که میان جلدهای طراحی شده بچه‌ها قرار دارد به آنها نشان دهید.

داستان‌نویسی در کلا‌س:

روش دیگر برای ترویج کتاب‌خوانی در کلا‌س، تشویق دانش‌آموزان به نوشتن داستان و خواندن آن در کلا‌س است. دانش‌آموزان با نوشتن داستان توانایی نوشتن و بازگویی تجربه‌های خود را به کار می‌گیرند. آن‌ها هنگامی که داستان خود را برای دوستان‌شان می‌خوانند بهتر به قوت و سستی کار خود پی می‌برند.

آن‌ها همچنین درمی‌یابند نویسندگان انسان‌هایی هستند همچون خودشان که با بهره‌گیری از توانایی‌های زبانی و بیانی، احساس‌ها و دانستنی‌هایی را به دیگران انتقال می‌دهند. توجه آموزگار به چنین فعالیت‌هایی، دانش‌آموزان را تشویق می‌کند تا جسارت پیدا کنند و برای نوشتن داستان، خاطره یا هر مطلب دیگر دست به قلم ببرند. این کار می‌تواند بهترین شیوه برای بالا‌ بردن توانایی‌های کودکان در همه زمینه‌های آموزشی باشد.

کجای جهان؟

به هر دانش‌آموزی یک نقشه جهان یا کشور بدهید. هربار یک دانش‌آموز کتابی می‌خواند که به نحوی به یک کشور یا استان مربوط است، آن کشور را در نقشه رنگ می‌زند. ارتباط بین داستان و مکان به یکی از این شیوه‌ها برقرار می‌شود.
 
۱- نویسنده در آنجا به دنیا آمده.
۲- داستان در آنجا اتفاق می‌افتد.
۳- داستان از آنجا شروع می‌شود.
۴- داستان درباره‌ی آن استان یا کشور است.

بچه‌هایی که بیشترین استان‌ها و کشورها را رنگ کنند برنده هستند و جایزه می‌گیرند.

بررسی کتاب در کلا‌س:

آموزگاران می‌توانند در کلا‌س نوعی نشست بررسی کتاب راه‌اندازی کنند. در این نشست‌ها می‌توان کتابی را که بچه‌ها پیش از آن خوانده‌اند، بررسی کرد. برای پربار‌تر شدن فضای این نشست‌ها می‌توان بررسی‌های خوب را به شکل روزنامه دیواری درآورد.

با گفت‌وگو درباره کتاب توانایی نقادی بچه‌ها رشد می‌کند. کتاب‌های این نشست‌ها را می‌توان به تناسب از کتاب‌های غیردرسی، داستانی، دانستنی‌های عمومی و حتی کتاب‌های درسی برگزید. توان گفت‌و‌گو و بیان نظر در کلا‌س درس همچنین به کودکان اعتماد به نفس می‌بخشد و به کودکان کمرو امکان می‌دهد بر ویژگی بازدارنده خود چیره شوند.
 

لطفا بلند شوید!

یک بازی جالبی که در کلاس‌مان ابداع ایجاد کردیم که اسمش هست «می‌خواهی کتابخوان واقعی شوی! بلند شو!» ما برای هر دور داور انتخاب می‌کنیم، یک وکیل و سه عضو هیات منصفه، سه مدعی.

هرکدام از مدعیان این امکان را می‌یابند که در جایگاه شهود قرار بگیرند، در حالی که دو مدافع دیگر بیرون کلاس یا جایی دیگر که نتوانند شهادت دیگران را بشنوند منتظر می‌مانند. وکیل از پرسشنامه‌ای که یکی از مدافعان درباره کتابی که خوانده سوالاتی را مطرح می‌کند.

بعد از اینکه هر مدعی به سوالات پاسخ داد، سه عضو هیات منصفه رای می‌دهند که به اعتقاد آن‌ها واقعا کدام‌شان کتاب را خوانده و پاسخ‌شان را به قاضی می‌دهند. بعد از مدعیان خواسته می‌شود که برگردند و بنشینند.

قاضی آرای هیات منصفه را می‌شمارد و با صدای بلند می‌خواند و بعد می‌پرسد: «می‌خواهی کتابخوان واقعی شوی! بلند شو!» این بازی در کلاس من خیلی موثر است.
 

نمایش کتاب در کلا‌س:

یکی از راه‌های دیگر ترویج کتاب‌خوانی از سوی آموزگاران، برپایی نوعی نمایش کتاب (نمایشگاه کتاب) در کلا‌س است. این نمایش کتاب بسته به امکانات آموزشگاه می‌تواند بزرگتر یا کوچکتر باشد، اما حتی نمایشگاه کوچکی از کتاب نیز برای بچه‌ها گیرایی دارد و می‌تواند در یادآوری اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی و آشنایی هرچه بیشتر کودکان با کتاب، نقش ارزنده‌‌ای داشته باشد.

باید کوشید نمایشگاه کتاب را با شگردهای گوناگونی گیرا کرد. بهره‌گیری از تصویرهایی که خود دانش‌آموزان تصویرگری کرده‌اند، پوستر، اسلا‌ید و عکس می‌تواند بر گیرایی این نمایشگاه کوچک کتاب بیافزاید. برای شکوفا کردن برنامه نمایش کتاب می‌توان از امکانات گوناگونی همچون کتابخانه آموزشگاه یا کتابخانه‌های دیگری که در دسترس است، سود جست.

نمایشگاه کتاب را در گستره آموزشگاه نیز می‌توان برگزار کرد.
 

کتابخوانی ،برشی از کیک است

یکی از فعالیت‌های جالب (برای هفته کتاب کودکان) این است که یک «کیک عنوان» بسازید. دستورالعمل‌تان را برای همه آشکار کنید و بگذارید دانش آموزان‌تان در اضافه کردن عناصر کمک‌تان کنند. بعد یک تکه کاغذ کوچک به هر دانش آموزی بدهید تا عنوان کتاب محبوب‌شان را بنویسند.

نوار عناوین را چندین بار تا کنید و به خمیر کیک اضافه کنید و کیک را بپزید. هر دانش آموزی از این‌که تکه عنوان کتاب خودش را در کیک ویدا کند خوشحال می‌شود. دانش آموزان دوست دارند حدس بزنند عنوان کتاب محبوبی که در کیک دارند متعلق به چه کسی است.
 

برپایی گروه مشاور مطالعه از دانش‌آموزان کلا‌س:

آموزگار می‌تواند کودکان را راهنمایی کند تا یک گروه مشاور مطالعه برپا کنند. این گروه از دانش‌آموزانی پدید می‌آید که کتاب‌های بیشتری خوانده‌اند. اعضای این گروه می‌توانند مشاور دیگر دانش‌آموزان کلا‌س در گزینش کتاب برای مطالعه باشند. دانش‌آموزان کلا‌س برای کتاب‌خوانی از آن‌ها کمک می‌گیرند و کتاب‌هایی را که می‌خوانند، به این گروه گزارش می‌دهند.

گروه مشاور مطالعه می‌تواند دیدگاه دانش‌آموزان را درباره‌ کتاب‌هایی که می‌خوانند در دفترچه‌ای یادداشت کنند و در راهنمایی دانش‌آموزان و هدایت فعالیت کتاب‌خوانی کلا‌س از آن بهره گیرند. آموزگار و کتابدار نیز می‌توانند از گزارش‌های فراهم آمده برای هدایت کتاب‌خوانی کودکان بهره بگیرند.

گاه‌شمار کتابخوانی

تشویق رشد و پیشرفت با خوانندگان میانجی با گاه‌شمار کتابخوانی به دست می‌آید. از دانش آموزان خواسته می‌شود که با نامگذاری کتاب‌های محبوب‌شان در طول سال‌ها گاه‌شمار بسازند. بچه‌ها می‌توانند عکس‌های شخصی، کتاب‌ها، جلد کتاب‌ها، تصاویر و بقیه را در این گاه‌شمار بگنجانند تا تاریخ اولویت‌های کتابخوانی‌شان را نمایش دهند.

گاه‌شمار‌های ارائه‌شده آگهی‌های کتاب بسیار خوبی می‌سازد، و ایجاد بحث‌های فی‌البداهه با هم‌کلاسی‌ها، به دانش آموزان کمک می‌کند تا دانش آموزان، گاه‌شمارها را بفهمند و همین‌طور به هر یک از دانش آموزان کمک می‌کند تا بفهمند چطور کتابخوانی‌شان در طول سال‌ها به بلوغ می‌رسد.
 

ثبت فعالیت‌های کتاب‌خوانی دانش‌آموزان:

پسندیده است آموزگار دفترچه یادداشتی تهیه کند و کتاب‌هایی که بچه‌های کلا‌س خوانده‌اند و یا درباره آن‌ها نظر داده‌اند، در این دفترچه یادداشت کند. دیدگاه‌های گروه مشاور مطالعه نیز می‌تواند در این دفترچه بازتاب یابد.

این کار به آموزگاران امکان می‌دهد فهرستی از کتاب‌های مورد پسند کودکان فراهم کنند و خواندن آن را به دانش‌آموزان کلا‌س پیشنهاد کنند. همچنین می‌توان برخی از کتاب‌هایی را که بیشتر مورد استقبال دانش‌آموزان قرار گرفته‌اند، در کلا‌س نقد و بررسی شوند و دیدگاه دانش‌آموزان را درباره جنبه‌های گوناگون آن‌ها پرسید.

بخشی از این متن توسط ( کمال پولادی ) نوشته شده است

منبع: بخش تحلیل و تولید محتوا سایت فرهنگی راسخون