مزایا و دفاع از مدل بیوسایکوسوشیال یا زیستی، روانی، اجتماعی

مدل بیوسایکوسوشیال سلامتی، محبوبیت بسیار زیادی را در روانشناسی سلامت امروزه به دست آورده است. با این حال، این مدل علاوه بر این که مزایای بسیاری دارد، معایبی را نیز به همراه دارد. جزئیات آن در مقاله زیر ارائه گردیده است.
آیا می دانستید؟ مردی که اعتقاد داشت مدل بیوسایکوسوشیال قبل از انگل پیشنهاد شده است، فردی به نام روی گرینکر می باشد. وی آموزش در زمینه روانکاوی از زیگموند فروید را خود به عهده گرفت.
مدل بیوسایکوسوشیال توسط جورج انگل در اواخر سال 1970 پیشنهاد شد که ادعا می کند سلامتی، بهداشت و بیماری به تعامل بین سه عامل بستگی دارد که این عوامل عبارتند از: عوامل بیولوژیکی یا فیزیولوژیکی، عوامل روانشناسی یا ذهنی، و عوامل اجتماعی. بر اساس این مدل، هیچ نوع بیماری و یا حتی سلامتی نمی تواند به تنهایی جلوه ای از شرایط فیزیولوژیکی باشد. عوامل روانشناسی و محیط فرهنگی اطراف، نقشی به همان اندازه مهم در حفظ و یا وخامت سلامتی یک فرد ایفا می کنند.
اگرچه به طور گسترده ای، اعتقاد بر این بود که ابتدا جورج انگل این مدل را پیشنهاد کرده است، اما برخی از کارشناسان خلاف این موضوع را ادعا می کنند. براساس نظریه آن ها، ابتدا فردی به نام روی گرینکر، متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک، این مدل را ارائه کرده است و حتی برای اولین بار واژه بیوسایکوسوشیال را وی ابداع نموده است. به گفته آن ها، گرینکر در روانپزشکی، از روش بیوسایکوسوشیال یا روش زیستی ـ روانی ـ اجتماعی استفاده کرده است تا بر روی عوامل بیولوژیکی که به ویژه در بیماری های روانی نادیده گرفته شده بودند، تأکید نماید. منتقدان مدل بیوسایکوسوشیال سلامتی و مراقبت های بهداشتی انگل، تا حد زیادی از روش گرینکر حمایت می کنند.
درست مانند هر مدل دیگری، مدل بیوسایکوسوشیال مزایا و معایبی را به همراه دارد. حامیان، از بهره وری این مدل که به بهبود سریع تر کمک می کند، بسیار تقدیر کرده اند، در حالی که منتقدان به بسیاری از فرضیاتی که در هنگام استفاده کردن از این مدل محقق می شود، اشاره می کنند. در قسمت های بعد در باره مزایا و معایب مدل بیوسایکوسوشیال صحبت خواهیم کرد.

مزایا و دفاع

✦ مدل بیوسایکوسوشیال ادعا می کند که سه عامل، سلامتی، مراقبت های بهداشتی و بیماری را تحت تأثیر قرار می-دهند که این سه عامل عبارتند از: فیزیولوژیکی، روانشناسی و اجتماعی. این به این معنا است که آن را این گونه در نظر می گیرند که تصویر کوچک تر از هر گونه مشکلات بیولوژیکی در سطح فردی، به اندازه تصویر بزرگ تر از مسائل روانی و جامعه بر روی یک فرد و موقعیت وی، تأثیر دارد. از این رو، زمانی که یک بیمار مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد، این مدل هم نقطه نظرهای خرد و هم کلان را در نظر می گیرد. حامیان این مدل این طور می گویند که این مسئله به انجام بهتر درمان، کمک می کند.
✦ مدل بیوسایکوسوشیال، سلامتی را یک انحراف از حالت فیزیولوژیکی با ثبات در نظر نمی گیرد. در عوض، این مدل بر روی سلامتی و بیماری به عنوان یک نتیجه اجتماعی، روانی و همچنین عوامل بیولوژیکی که با یکدیگر در تعامل هستند، تأکید می کند. از این رو، این روش پزشکی، نه تنها سلامتی را فقط از نقطه نظر فیزیولوژیکی درمان نمی کند، بلکه بر داشتن رشد سالم همه جانبه، درمان و حفظ هر سه عامل، متمرکز می شود.
✦ از دیگر مزایای مدل بیوسایکوسوشیال آن است که درمان، بهبود و سلامتی، به طور کامل در دست متخصصان پزشکی نیستند، بلکه در واقع، تا حدی در کنترل خود بیماران می‌باشند. همراه با کارشناسان پزشکی، مراقبت از درمان بیولوژیکی بیماران و خانواده های آن ها می توانند وضعیتی را حفظ کنند که نتیجه آن بهبودی سریع روانی و اجتماعی -باشد، که در نهایت به بهبود بهتر و سریع تر فیزیولوژیکی کمک خواهند کرد. هنگام استفاده از این روش پزشکی، بیماران به ندرت احساس می کنند که نیاز به حمایت دارند یا خارج از کنترل می باشند.
✦ از آن جا که مدل بیوسایکوسوشیال بر این باور نیست که بیماری ها و امراض تنها به دلیل وجود ویروس ها یا باکتری ها ایجاد می شوند، شرایط روانی و تعامل اجتماعی بهتری را ترویج می کند. به طور مشابه، این مدل از حامیان اجتماعی که منجر به ارتقاء زندگی مبتنی بر جامعه می گردند، حمایت می نماید. این به نوبه خود برای رفاه عمومی در جامعه بزرگ تر تأثیر می گذارد.
✦ مدل زیست پزشکی شامل هیچ نوع توضیح واقعی برای بیماری هایی مانند اختلالات روانی، که بدون هیچ دلیل فیزیولوژیکی آشکاری، ایجاد می شوند، نمی گردد، با این حال، مدل بیوسایکوسوشیال، تعامل بین سه عامل اصلی را به همراه جزئیات آن، تجزیه و تحلیل می کند و می تواند توضیح دهد چگونه و چرا اختلالات روانی یا عوامل اجتماعی می-توانند گاهی اوقات به مشکلات فیزیولوژیکی منجر گردند.
✦ مدل بیوسایکوسوشیال، از سلامتی بهتر روانی و عاطفی به منظور حفظ شیوه زندگی سالم، حمایت می کند. کنترل سلامت روان ما و همچنین تأثیرات اجتماعی در صورت موفقیت می توانند در پیش گیری از بیماری ها کمک کنند. بنابراین، در بسیاری از موارد پیش گیری کردن، قطعاً بهتر از درمان بوده و مقرون به صرفه می باشد.
✦ درمان یا درمان طراحی شده توسط مدل بیوسایکوسوشیال سلامتی، به منظور توجه به خواسته ها و نیازهای فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی یک بیمار خاص، مناسب می باشد. برخلاف روش پزشکی که ذهن و احساسات فرد و همچنین تأثیرات اجتماعی را در نظر نمی گیرند، این روش در سطح فردی مورد استفاده قرار می گیرد.