ابوالحسن ميرزاي جلوه ؛ سيد الحكماء
ابوالحسن ميرزاي جلوه ؛ سيد الحكماء
زاد و زندگي
عمده درس و تعلم آن جناب در اصفهان به نقل از غلامحسين افضل الملك نزد ميرزامحمدحسن (1) (نوري) و مرحوم حاجي محمد جعفر لنگرودي ا ز اجله‌ي شاگردان ملاعلي نوري بوده است. (2)
پس از طي مقدمات نزد ميرزاحسن نوري - پسر آخوند ملاعلي نوري - نزد آقاميرزاحسن چيني (3) متوتي 1264) معروف به مولانا و آخوند ملاعبدالجواد توني (4) مدرس كبير و حاج ملا جعفر لنگرودي (5) كه هر سه از شاگردان آخوند ملاعلي نوري بوده‌اند تلمذ مي‌كند و سپس به تهران مي‌آيند (6) .
ميرزاي جلوه آن چنان كه خود آورده از اصفهان به جهت شيوع تهيدستي و اصرار در عيب جويي و متعرض شدن مردمان به يكديگر و واجب الاطاعه دانستن برخي خويش را و دلتنگي، در سال 1273 ه.ق. به تهران هجرت مي‌نمايد و در مدرسه‌ي دارالشفاء تهران رحل اقامت مي‌افكند. (7) به چهل و يك سال در همين مدرسه مشغول به تدريس و تربيت شاگردان بسيار در حكمت مي‌شوند.
آثار و امتيازات علمي ابوالحسن جلوه
ميرزاي جلوه از منتقدان فلسفه‌ي ملاصدرا است كه البته ايرادهاي او را سطحي مي‌انگارند. تعليقات او براسفار در بعض جاها در واقع كتاب‌شناسي و اشاره به منابع و مراجع اسفار مي‌باشد.
يحيي دولت آبادي آورده كه: «در فلسفه پيروي از مسلك مشائين مي‌نمايد. تأليفات ابن‌سينا را بزرگ شمرده به تدريس آنها افتخار مي‌كند. كتب متأخرين مخصوصاً ملا صدرا شيرازي را تدريس مي‌كند، اما اهميت به آنهانمي‌دهد، خصوصاً به اسفار كه آ ن را جمع‌آوري شده از كتب ديگران مي‌داند و تأليف آن كتاب را به صورت كه هست به شاگردان صدرالمتألهين نسبت مي‌دهد كه پس از رحلت اوجمع نمود باشند.» (7)
جملگي آثار ميرزاابوالحسن جلوه كه تاكنون شناسايي شده بيست و شش اثر مي‌باشد كه در تاريخ حكماء و عرفاي متأخر بر ملاصدرا تأليف استاد صدوقي سها به شرح زير مذكور است:
2- تصحيح شفاء
3- تصحيح مثنوي معنوي
4- تصحيح مصباح الانس
5- تعليقه اسفار با اشاره به برخي از منافع آن
6- تعليقه تمهيد القواعد
7- تعليقه الدّرة الفاخره محقق جامي كه محتملاً همان «رساله‌ي وجود» باشد
8- تعليقه شرح ملخص چغميني
9- تعليقه شرح منظومه سبزواري
10- تعليقه شرح الهدايه‌ي ملاصدرا
11- تعليقه شفاء
12- تعليقه مبدأ و معاد ملاصدرا
13- تعليقه مثنوي معنوي
14- تعليقه مشاعر ملاصدرا
15- تعليقه مصباح الانس
16- تعليقه مقدمه شرح قيصري بر فصوص الحكم
17- رسالة في بيان كيفية استجابة الدعا
18- رسالة في ان القضية المهمة هي القضية الطبعية
19- رسالة في التركيب و احكامه
20- رسالة في الجسم التعليمي
21- رسالة في الحركة الجوهرية
22- رسالة في ربط الحادث بالقديم
23- رسالة في الكلي و اقسامه
24- رسالة في وجود الصور النوعيه
25- رسالة في الوجود
26- مقدمه مختصره ديوان مجمر طباطبايي
ارتحال حكيم ابوالحسن جلوه
پی نوشت ها :
1. ميرزا حسن نوري آخوند ملا علي نوري اصفهاني از اكابر علماء و حكماء و فلاسفه، از شاگردان پدر خود بود. مدتي در كربلا سكونت داشت؛ بر برخي از كتب حكمت و معقول، حواشي نگاشته است. (مهدوي، تذكرة‌القبور، ص 264).
2. غلامحسين افضل الملك، افضل التواريخ ، نشر تاريخ ايران - 1368، به كوشش منصوره اتحاديه و سيروس سعدونديان، صص 7-1.
3. ميرزا حسن چيني معروف به مولانا (الما´ثر و الا´ثار درباره او مي‌گويد: از علماي مشهور اصفهان بود در فقه اصول و طب و رياضيات و ادبيات جمله مهارت كلي و تدبري عظيم داشت. در اصفهان ساكن بود و جماعتي از اهل ذوق و صفا از حكما و شعرا با او مراوده داشتند.
4. آخوند ملاعبدالجواد توني مدرس خراساني از علماء و حكماء و مدرسين حكمت در اصفهان و از شاگردان ملاعلي نوري بود كه در شب غره‌ي ماه صفر سال 1281 ه.ق. وفات يافته است. تدريس كتب در عصر او بدو منتهي مي‌شده است. صاحب الما´ثر و الا´ثار درباره او مي‌گويد: از علماي مشهور اصفهان بود، در فقه و اصول و طب و رياضيات و ادبيات جمله مهارت كلي و تدبري عظيم داشت. (مهدوي، تذكرة القبور، ص 68).4.
5. حاج محمد جعفر لنگرودي، شارح مشاعر ملاصدرا.
6. استاد صدوقي سها، تاريخ حكما و عرفا بعد از ملاصدرا، اشارات حكمت، سال 1381، ص 470.
7. عبرت نائيني، تذكره مدينة الادب ، ج 1، ص 603 (شرح حال خود نوشته‌ي ميرزا جلوه).
8. يحيي دولت آبادي، حيات يحيي ، ج، 2 ص 213.
/الف
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}