از اصيل‌ترين خاندانهاي ايراني شيعه در هندوستان. اين طايفه از ذريه‌ي سيد محمدقلي (م1260ق) فرزند سيدمحمد حسين مشهور به سيد الله کرم بن سيد حامد حسين بن سيد زين العابدين موسوي نيشابوري لکنهوي هستند که نسب آنان به امام موسي کاظم (عليه السلام) مي‌رسد. با ظهور سيد حامد حسين صاحب عبقات الانوار در عرصه‌ي علمي هندوستان، اين خاندان عظيم به آل عبقات شهرت يافت. بعضي از علماي اين خاندان عبارتند از: 1) سيد محمدقلي (م1260ق) ا ز اکابر علماي متکلمين شيعه در هندوستان، جامع علوم عقلي و نقلي و صاحب تقريب الافهام في تفسير آيات الاحکام، وي پدر صاحب عبقات و سرسلسله‌ي اين خاندان جليل است؛ 2) سيد اعجاز حسين (1240-1286ق) فرزند سيد محمدقلي، از فحول علماي اماميه و اکابر فقهاي متکلمين در هندوستان، وي برادر بزرگ صاحب عبقات است، از مؤلفات اوست: کشف الحجب و الاستار عن وجه الکتب و الاسفار؛ شذور العقيان في تراجم الاعيان؛ و القول السديد؛ 3) سيد سراج حسين (م ح 1336ق) فرزند سيد محمدقلي، وي برادر بزرگ صاحب عبقات است و پدر سيد کرامه حسين، از بزرگان علما و متکلمين شيعه در هندوستان بوده است؛ 4) سيد حامد حسين (1246-1306ق) فرزند سيد محمدقلي، از اعاظم علماي متکلمين اماميه و از مدافعين حقوق شيعه و کبار فقهاي شيعه در هندوستان، مشهورترين اثر او کتاب عبقات الانوار در 16 مجلد بزرگ است که بعضي از مجلدات اين کتاب توسط فرزند وي سيد ناصرحسين و حفيد او تکميل شده است؛ 5) سيدناصر حسين (1284-1361ق) فرزند سيد حامد حسين آل صاحب عبقات، از فحول علماي رجال و کلام، پس از فوت پدر خود به تکميل مجلدات عبقات پرداخت ولي براي تجليل از پدر خويش به نام او چاپ نمود، از مؤلفات ديگر اوست: نفحات الازهار في فضائل الائمه الاطهار؛ و نفحات الانس في وجوب السورة؛ 6) سيد ذاکر حسين فرزند سيد حامد حسين آل صاحب عبقات، از مراجع تقليد در هندوستان، اديب و شاعر، از مؤلفات اوست: الادعية المأثورة؛ حواشي بر عبقات؛ 7) سيد محمد سعيد (1233-1392ق) فرزند سيد ناصر حسين آل صاحب عبقات، حکيم و متکلم، از مؤلفات اوست: الامام الثاني عشر؛ 8) سيد محمد نصر فرزند سيدناصر حسين آل صاحب عبقات، از فحول علماي شيعه در هندوستان.
کتابنامه: اعيان الشيعه، 467/3، 381/4، 200/10-201؛ ريحانة الأدب، 377/3-379، 356/5، 97/6؛ الذريعه، 214/15-215، 27/18 -28؛ الکرام البررة، 148/1، 597/2، المآثر و الآثار، 154، 168-169؛ مصفي المقال، 82-83، 119؛ نجوم السماء، 419-420؛ نقباء البشر، 347/1.
منبع مقاله :
گروه نويسندگان، (1391) دائرةالمعارف تشيع، تهران: حکمت، چاپ اول