13 اردیبهشت 1388 / 8 جمادی الاولی 1430 / 3 می 2009


هواپيماي حامل محمد بن يحيي وزيرامورخارجه كشورالجزايركه درراس هياتي جهت تحكيم و گسترش روابط بين ايران و الجزايرعازم تهران بود؛ درنزديكي مرزايران و تركيه مورد حمله هواپيماهاي جنگنده رژيم متجاوزعراق قرارگرفت و سقوط كرد.
به دنبال حملات پي‏درپي قواي روسيه به مناطق شمالي ايران، دولت ايران براي دفع اين حملات، ابتدا از انگلستان تقاضاي كمك كرد. ليكن انگليسي‏ها به علت اتحاد با روسيه بر ضد فرانسه، حاضر به همكاري با ايران نشدند. ناچار دولت ايران به ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه توسل جست و ناپلئون نيز كه براي مقابله با انگلستان به يك متحد در منطقه نياز داشت درخواست ايران را پذيرفت. از اين رو بين طرفين، عهدنامه‏اي به نام فين كن اشتاين منعقد شد. به موجب اين قرارداد، فرانسه تعهد كرد كه با ارسال اسلحه و كارشناس نظامي، ايران را در باز پس‏گيري گرجستان و ديگر متصرفات روسيه در خاك ايران ياري كند. در برابر، ايران تعهد سپرد كه تمامي روابط سياسي و تجاري خود را با انگلستان قطع و به اين كشور اعلان جنگ دهد و در جنگ فرانسه با انگليس و روس، متحد فرانسه باشد. همچنين اگر ناپلئون بخواهد از ايران به هند كه مستعمره انگليس بود، لشكركشي كند، ايران امكانات خود را براي عبور سپاهيان فرانسه در اختيار آنها قرار دهد. پس از انعقاد اين پيمان، گروهي از مستشاران نظامي به فرماندهي ژنرال گاردان به ايران آمدند تا لشكريان ايران را رسم جنگ‏هاي اروپايي بياموزند. اين معاهده ديري نپاييد و ناپلئون بر خلاف قرار خود، پس از مدتي با روسيه طرح دوستي ريخت و مستشاران فرانسوي، ايران را ترك كردند.
ميرزا حبيب اللَّه قاآني شيرازي در سال 1186 ش (1222 ق) به دنيا آمد. وي براي كسب علم و دانش راهي مشهد شد و به سرودن شعر پرداخت. قاآني پس از ده سال توانست در علومي چون نحو، بيان، اصول هندسه، نجوم، حكمت، كلام، فلسفه و فنون ادب و شعر مهارت پيدا كند و پس از مدتي راهي دربار ناصرالدين شاه قاجار شود. وي از مداحان شاهان و شاهزادگان قاجاري بود و قسمت بزرگي از عمر خود را در تهران به مدح محمد شاه و ناصرالدين شاه گذراند. او نخستين شاعر ايراني بود كه به زبان فرانسه آشنا شد. اختصاص او به ساختن قصايد طولاني، متضمن اوصاف خوشايند و آوردن الفاظ خوش آهنگ و تسلط بر ايراد كلمات و لغات مترادف، بسيار است و به همين سبب در گفتارش، لفظ بر معني به شدت برتري دارد، او از دانشمندان، ادبا و شعراي قرن خود به شمار مي‏رفت و حتي عده‏اي وي را برجسته‏ترين شاعر عصرش دانسته‏اند. قاآني در انواع شعر به ويژه مسمَّط و تركيب‏بند داراي مهارتي بسزا بود و سبك مخصوصي داشت كه پس از وي، سال‏ها مورد تقليد بعضي شاعران قرار گرفت. گذشته از ديوان شعر، از اين شاعر كتابي با نام پريشان بر جاي مانده كه به سبك گلستان به نگارش درآمده است. قاآني سرانجام در 13 ارديبهشت 1233 ش برابر با 5 شعبان 1270 ق در 47 سالگي دار فاني را وداع گفت و در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در شهر ري مدفون شد.
حاج ابراهيم بن محمد حسن خراساني كاخي معروف به حاجي كرباسي در سال 1180 ق در اصفهان به دنيا آمد و پس از فراگيري دروس مقدماتي، براي تكميل تحصيلات به نجف اشرف رفت. فقه و اصول و ديگر علوم ديني را از علامه بَحرُالعُلوم و شيخ جعفر كاشِفُ الغطاء و ديگر بزرگان فرا گرفت. وي بسيار محتاط بود و تنها به اصرار ميرزاي قمي، رساله نوشت. اشاراتُ الاصول، شَوارَعُ، الهِدايه و مِنهاجُ الهِدايه از تاليفات او مي‏باشند. حاجي كرباسي در سال 1262 ق در 82 سالگي در اصفهان وفات يافت و در مسجدي كه در آن درس مي‏گفت و به مسجد حكيم معروف است، به خاك سپرده شد.
ميرزا محمد باقر خوانساري از علماي بزرگ قرن چهاردهم هجري، فقيه، اصولي، محدث، رجالي، اديب و محقق بوده است. وي رياست علمي و مذهبي اصفهان را داشته و داراي تأليفات متعددي مي‏باشد. روضاتُ الجنّات، اُرجوزَه و قُرةُالعين و... از جمله‏ي آن‏هاست.
شيخ محمد بن عبده بن حسن خيراللَّه مصري، مفتي ديار مصر، معروف به عبده در اواسط قرن سيزدهم به دنيا آمد. وي كه داراي هوشي سرشار بود، پس از تحصيل علوم اوليه، در دانشگاه الازهر، به شاگردي سيدجمال الدين اسدآبادي نشست و منطق و كلام و فلسفه را از او آموخت. شيخ محمد عبده، گوي سبقت را از ديگر شاگردان ربود و مورد توجه خاص سيدجمال الدين واقع گرديد. بعدها به علت شركت در جريانات سياسي به سوريه تبعيد شد و از آن جا به پاريس رفته و با سيدجمال الدين ملاقات نمود. از آن پس راهي مصر گرديد و مفتي آن ديار شد. شيخ محمد عبده به همراه سيدجمال الدين اسدآبادي، عالم اسلام را محتاج پاره‏اي اصلاحات مي‏دانست و در قطع دست استكبار انگلستان مي‏كوشيد. عبده مانند سيد جمال در پي آن بود كه ثابت كند اسلام توانايى دارد كه به صورت يك مكتب و يك ايدئولوژي، راهنما و تكيه‏گاه انديشه‏ي جامعه‏ي اسلامي قرار گيرد و آن‏ها را به عزت دنيايى و سعادت اخروي برساند. از اينرو، سعي داشت، فلسفه‏هاي احكام دنيايى و اجتماعي اسلام از قبيل نماز، روزه، حج، زكات و انفاق تبيين و استحكام اصول اخلاقي اسلام را روشن نمايد. عبده با سيد جمال در دو جهت اختلاف نظر داشت: يكي اين كه سيد جمال، انقلابي فكر مي‏كرد و عَبدُه، طرفدار اصلاح تدريجي بود. ديگر اين كه سيد، مبارزه با استبداد و استعمار را در رأس برنامه‏هاي خود قرار داده بود و معتقد بود اول بايد ريشه‏ي اين اُمُ‏الفساد را كَند و دور انداخت ولي عبده، آموزش و تربيت ديني جامعه را مقدم بر آموزش و پرورش سياسي مي‏دانست. از اين انديشمند و مبارز مسلمان مصري آثاري به جاي مانده است كه اصلاحُ المَحاكمِ الشَّرعية و تفسير القرآن، از آن جمله‏اند.
او مطالعات خود را درقاهره و درانستيتوموسيقي مصرانجام داد و زندگي خود را وقف موسيقي و تكامل آن درمصركرد. سرودهاي ملي چند كشورعربي ازجمله مصرو ليبي ازساخته هاي اوست.
ژانْدارْكْ، دختري فرانسوي بود كه در ششم ژانويه 1412م در دامريِ اين كشور به دنيا آمد. وي هنگامي كه نوجواني بيش نبود و خاك كشورش عرصه تاخت و تاز نيروهاي انگليسي بود، در عالم رؤيا خود را مامور ديد كه به نجات كشور برخيزد. در ابتدا، ادعاي او مورد تمسخر و استهزا واقع مي‏شد اما با اصرار فراوان، توانست فرماندهي ارتشي را كه پادشاه فرانسه در اختيار او قرار داده بود به عهده بگيرد و با شكست دادن سپاهيان انگليسي، آنان را از شمال فرانسه بيرون رانَد. ژاندارك در جريان تسخير پاريس اسير شد و به انگليسي‏ها تحويل گرديد. ژاندارك سرانجام در يك محاكمه فرمايشي در كليساي انگليسي به ارتداد و جادوگري متهم و سپس در 30 مه سال 1431 در نوزده سالگي، زنده زنده در آتش سوزانده شد. به اين ترتيب ژاندارك به قهرمان ملي فرانسه تبديل شد و فرانسويان همه ساله براي بزرگ‏داشت وي در چنين روزي، به نام عيد ژاندارك، جشن ملي برگزار مي‏كنند.
نام جامائيكا در زبان اقوام ملي به مفهوم سرزمين چشمه‏سارها به كار رفته است. كشور جامائيكا در امريكاي مركزي و در درياي كارائيب قرار دارد. جامائيكا در سال 1494م توسط كريستف كلمب كشف شد. اين كشور تا نيمه قرن هفدهم تحت سلطه اسپانيا بود و اسپانيايى‏ها كشت نيشكر و پنبه و پرورش دام را در آنجا رواج دادند. انگليسي‏ها طي سال‏هاي 1596 و 1636 به جامائيكا حمله كردند و سرانجام در سال 1655م اسپانيايى‏ها را مغلوب نمودند و خود بر سراسر جامائيكا تسلط يافتند. مردم جامائيكا با مبارزات استقلال‏طلبانه خود توانستند در سال 1962م استقلال يافته و خود سرنوشت كشورشان را در دست گيرند. جامائيكا پس از استقلال روابط نزديك خود را با انگلستان در جامعه كشورهاي مشترك المنافع حفظ كرده است. (ر.ك: 6 اوت)
كوندامين، رياضي‏دان، سياح و مهندس معروف فرانسوي در سوم مه 1701م در پاريس به دنيا آمد. وي گرچه تحصيلات مرتبي نداشت ولي به سبب علاقه فراواني كه به جفرافيا و رياضيات پيدا كرد، به مطالعه درباره اين علوم پرداخت و دانشمند مشهوري شد. كوندامين در سال 1735م به همراه دانشمندان آكادمي علوم فرانسه، درصدد شناختن شكل حقيقي كره زمين برآمد. اين تلاش به كشف برآمدگي خط استوا و فرو رفتگي دو قطب شمال و جنوب انجاميد. هم‏چنين كوندامين در رأس يك گروه علمي، براي اندازه‏گيري يك قوس نصف النهار كره زمين و با هدف تلاش براي شناخت شكل زمين به كشور پرو در امريكاي جنوبي كه در نزديكي خط استوا بود، رفت و طي ده سال اين عمل را به انجام رساند. كوندامين سرانجام در 28 دسامبر 1774م در 73سالگي درگذشت.
گُلدا مايويچ ماير، نخست‏وزير پيشين رژيم صهيونيستي، در سوم ماه مه 1898م در شهر كيِف اوكراين به دنيا آمد. وي در 8 سالگي به همراه خانواده‏اش راهي امريكا شد و از همان آغاز به نهضت صهيونيستي در امريكا پيوست. گلدا در 23 سالگي عازم بيت‏المقدس شد و اين در حالي بود كه به تازگي فلسطين، تحت قيموميت انگليس درآمده بود و عمليات انتقال تدريجي يهوديان به سرزمين فلسطين آغاز شده بود. وي طي سال‏هاي بعد، با گروه‏هاي زيرزميني يهود و ساير تشكيلات پنهاني صهيونيستي كه به كار انتقال يهوديان اروپا به فلسطين مشغول بودند همكاري‏هاي فراوان داشت. اين مساله به طور طبيعي باعث شده بود كه وي غالب اوقات بيرون از خانه باشد. اين امر به زندگي زناشويى گلدا ماير لطمه بزرگي زد و به طوري كه چند سال قبل از تأسيس رژيم صهيونيستي، شوهرش او را طلاق داد و خانم ماير تا پايان عمر بيوه ماند. او در اين سال‏ها توانست در رأس تشكيلات مالي سازمان‏هاي يهود، ميليون‏ها دلار براي مسلح كردن اسرائيل آتي جمع‏آوري كند. ماير حتي پس از ازدواجش، به صورتي جدي يا سمبليك از طريق فحشا و خودفروشي تلاش مي‏كرد پول بيشتري براي تشكيلات مخفي صهيونيست‏ها به دست آورد. بعد از تشكيل دولت اسرائيل، گُلداماير بلافاصله وارد فعاليت‏هاي سياسي شد و در همان زمان به عنوان سفير رژيم صهيونيستي در مسكو مشغول به كار گرديد. ماير از سال 1949 تا 1956م نيز به وزارت كار برگزيده شد و از آن پس به مدت ده سال، وزارت خارجه اين رژيم را برعهده گرفت. او در اين مدت بيش از هر كس به مسافرت در سراسر جهان پرداخت. گلدا ماير در نهايت در انتخابات پارلماني رژيم صهيونيستي در سال 1969م به پيروزي رسيد و در راس دولت صهيونيستي قرار گرفت. وي اين سمت را به مدت 5 سال تا سال 1974م حفظ كرد اما در دهم آوريل اين سال به دليل اوج‏گيري مخالفت اعضاي حزب كارگر كه گلداماير نيز عضو آن بود، از مقام نخست‏وزيري رژيم اسرائيل استعفا كرد. گلدا ماير سرانجام در سال 1978م در هشتاد سالگي درگذشت. گلدا ماير، علاوه بر اين كه در يكي از بحراني‏ترين ادوار حيات سي ساله حكومت اسرائيل، زمام امور اين رژيم را در دست داشته، از بدو تشكيل رژيم صهيونيستي، در سياست داخلي و خارجي اين دولت غاصب نيز نقش موثري ايفا كرده است. وي هم‏چنين از بنيان‏گذاران رژيمي بوده است كه با همه كوچكي خود، به علت اتكا به امريكا و به دليل نقشي كه به دست يهوديان امريكا درتعيين خط مشي سياسي آن دولت بازي مي‏كند،يكي از مهره‏هاي اصلي سياست بين‏المللي به شمار مي‏آيد. در يك تحليل نهايى از شخصيت گلدا ماير كه به مادربزرگ اسرائيل نيز معروف است، بايد گفت كه او بي‏ترديد يكي از خشن‏ترين و بي‏رحم‏ترين زنان زمام‏دار جهان بوده و تعصب او درباره صهيونيسم، بهترين گواه اين نظر است. او در سخنراني‏ها و مصاحبه‏هاي متعدد خود درباره مسئله فلسطين، همواره در نفي هويت اين ملت كوشيده وسياست خشن حكومت خود و اسلاف واخلافش را نسبت به فلسطيني‏ها با اين منطق توجيه نموده كه چون آنها مي‏خواهند ما را از ميان بردارند،ما هم حق نابودي آنها را داريم.
در طي سال‏هاي دهه 1960م دانشجويان فرانسوي به سياست‏هاي آموزشي دولت معترض بودند و در مدت كوتاهي، كارگران فرانسوي نيز كه از وضعيت رفاهي و كمبود دستمزد ناراضي بودند به دانشجويان معترض پيوستند. اين قيام بزرگ به زودي رنگ سياسي به خود گرفت و حتي برخي ديگر از كشورها چون آلمان غربي، انگليس، ايتاليا، اسپانيا و امريكا را تحت تأثير قرار داد. دانشجويان ناراضي، خواستار اصلاحات اجتماعي به سود اقشار كم در آمد و قطع نفوذ و دخالت امريكا در اروپا بودند. تا پايان ماه مه، هسته مركزي جنبش دانشجويي، تظاهرات و اعتصابات گسترده‏اي را در فرانسه ترتيب داد كه با دخالت پليس، شديداً به خشونت گراييد. اين جنبش سرانجام با پذيرفتن برخي درخواست‏هاي رفاهي كارگران و دانشجويان، توسط دولت فرانسه فروكش كرد.
ادگار هوور،رئيس پيشين پليس مخفي اف.بي.آي يا اداره آگاهي امريكا و معمار اصلي اين سازمان، در اول ژانويه 1895م به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات خود، وارد اداره آگاهي امريكا شد. وي به سرعت مدارج ترقي را دراين سازمان طي كرد، به طوري كه در 26 سالگي فرد شماره دو اف.بي.آي بود و در 29 سالگي به رياست اف.بي.آي منصوب شد. هوور در زمان رياست هشت رئيس جمهور امريكا در رأس بزرگ‏ترين سازمان پليس مخفي جهان قرار داشت. او در حدود نيم قرن از عمرش را در مقام رياست اين سازمان صرف مبارزه با كمونيسم وگروه‏هاي چپ‏گرا كرد. هرچند اف.بي.آي در سال 1908م تأسيس شده بود اما عملا قدرت و اقتدار خود را از زمان رياست ادگارهوور براين سازمان به دست آورد. هوور از اف.بي.آي، يك سازمان هراس‏انگيز و مجهز، با پيچيده‏ترين وسايل الكتريكي نظارت و جاسوسي در امريكا به وجود آورد. او در سال‏هاي جنگ دوم جهاني و شديدتر از آن در سالهاي جنگ ويتنام به بهانه تامين امنيت ملي امريكا، حتي مكالمات تلفني افراد عادي امريكا را تحت كنترل اف.بي.آي درآورده بود. اف.بي.آي در دوران رياست هوور در كشف بسياري از جريان‏ها و شبكه‏هاي سياسي مخفي، موفق‏تر و پيشتازتر از سازمان جاسوسي امريكا، سيا، عمل مي‏كرد. او براي يك‏صد ميليون نفر از جمعيت امريكا پرونده‏هاي مكتوب شامل تمام خصوصيات تشكيل داد و آنها را آرشيو كرده بود. ادگار هوور سرانجام در سوم ماه مه 1972م در 77 سالگي درگذشت.
كشور لهستان در مركز اروپا و كرانه جنوبي درياي بالتيك، بين كشورهاي روسيه، آلمان، چك و اوكراين جاي گرفته است. مساحت لهستان بعد از تغيير مرزها در جنگ جهاني دوم در حدود 312/685 كيلومتر مربع گرديد و جمعيت آن قريب به 39 ميليون نفر است. به دليل عدم رشد جمعيت پيش‏بيني جمعيت لهستان تا سال 2025 از چهل ميليون نفر نيز تجاوز نكند. پايتخت لهستان شهر ورشو و از شهرهاي مهم آن لودز، كراكوف و وروتسلاف مي‏باشد. بيش از 90% مردم اين كشور پيرو مذهب كاتوليك و بقيه عمدتاً مسيحي ارتدوكس هستند. لهستان از نخستين كشورهاي اروپاي مركزي است كه يك نظام دمكراتيك را جاي‏گزين نظام كمونيستي سابق خود نموده است. لهستان كه نام آن به زبان محلي "پوسكا" مي‏باشد تاريخ كهني دارد. سوم ماه مه سال 1791م سال‏روز تصويب قانون اساسي در لهستان به نام روز ملي لهستان نام‏گذاري شده است. كشور لهستان از نظر اقتصادي از جمله كشورهاي پيشرفته و بالنسبه ثروت‏مند اروپاي مركزي است. (ر.ك: 11 نوامبر)
مكتوبات و نوشته‏هايى كه چاپ و انتشار مي‏يابند و براي مطالعه در دسترس عموم مردم قرار مي‏گيرند اعم از كتاب، مجله، ماهنامه و... را مطبوعات مي‏نامند. اما در عرف عام، مطبوعات بيشتر به روزنامه‏ها و مجله‏هايى اطلاق مي‏شود كه اخبار روز و جديد در آن به چاپ رسيده باشد. از اين رو، به پيشنهاد يونسكو و تصويب مجمع عمومي سازمان ملل متحد در نوامبر 1991م، روز سوم ماه مه (برابر با سيزدهم ارديبهشت) هر سال به عنوان روز جهاني مطبوعات شناخته شده است. امروزه مطبوعات در زمينه مسائل تحليلي، سرعت در اطلاع رساني، حركت و پيش‏بيني برخي از وقايع و رويدادها و ارائه آگاهي‏هاي لازم به جامعه براي بالا بردن حساسيت مردم نسبت به واقعيات اجتماعي نقش مهمي دارند.
/س