آیا عفونت باکتریایی مسری است؟

باکتری یک ارگانیسم تک سلولی است که موجب بروز عفونت می‌شود. این مقاله اطلاعات بیشتری را در خصوص این میکروارگانیسم‌ها یا ریز موجودات در اختیارتان قرار می‌دهد.
باکتری‌ها در تمام سطوح اطراف ما یافت شده و در بدترین و غیر قابل سکنی‌ترین محیط‌ها جان سالم به‌در می‌برند. آنها تنها از یک تک سلولی تشکیل شده و می‌توانند از طریق تقسیم سلولی تولید مثل کنند. همچنین دارای یک هسته بوده که ژن‌ها را دربرمی‌گیرد‌، ژنهایی که از DNA تشکیل می‌شوند، و همانند سازی DNA به تولید سلولهای باکتریایی جدید کمک می‌کند. باکتریها در بدن انسان و روی ‌آن یافت می‌شوند. باکتریهای مفید بسیاری وجود دارند که به طرق فراوان به ما کمک می‌کنند. اما برخی باکتریهای مضر تحت عنوان پاتوژن وجود دارند که موجب بروز عفونت باکتریایی یا بیماری می‌شوند.

عفونت باکتریایی

باکتریها افرادی که از ایمنی پایینی برخوردارند مانند سالمندان و نوزادان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. سوء تغذیه یا کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز ممکن است به این عفونتها منجر شوند. باکتریها می‌توانند به راحتی به علت شیوه‌های غیر بهداشتی و لمس اشیاء و سطوح ناپاک سرایت کنند. بیماریهای مقاربتی همانند کلامیدیا و سوزاک عفونتهای باکتریایی هستند که از طریق تماس با مایعات بدن در طول آمیزش جنسی منتقل می‌شوند. بیماریهای ناشی از مواد غذایی مانند اسهال، اسهال خونی، مسمومیت غذایی از جمله بیماریهایی هستند که توسط باکتریهایی مانند کلستریدیوم بوتولینوم، بروسلا ملیتنسیس، سالمونلا تیفی و غیره ایجاد می‌شوند. این عفونتها به قدر کافی واگیردار هستند که افراد زیادی که غذای مشابهی مصرف کنند را تحت تأثیر قرار دهند. نمی‌توان ماجرای «ماری تیفوئید (Typhoid Mary)» را فراموش کرد که تصور می‌شد ناقل باکتری سالمونلا تیفی (typhi) است. او افراد زیادی را آلوده به این باکتری ساخته و حتی با گسترش و سرایت دادن عفونتهای باکتریایی، موجب مرگ افراد زیادی شد.
عفونت گلودرد استرپتوکوکی بسیار مسری بوده و می‌تواند بسیار سریع سرایت نماید. عفونت باکتریایی گلو شناخته شده است که در طول 24 ساعت اولیه‌ی ابتلا، بسیار واگیردار است. عفونت باکتریایی چشم صورتی (pink eye) نیز بسیار مسری است. این عفونت می‌تواند تنها با دست زدن و استفاده از شیء که توسط فرد مبتلا به این عفونت مورد استفاده قرار گرفته بوده است، سرایت نماید. در نتیجه به منظور کاهش سرایت این عفونت، از کودکان مبتلا خواسته می‌شود در خانه مانده و بعد از بهبودی به مدرسه بازگردند.
دیگر عفونت باکتریایی، از طریق یک ناقل بیولوژیکی منتقل می‌شود. این ناقلان بیولوژیکی چیز جز نیش حشراتی مانند کنه، کک، یا تماس با فضله پرنده، پرندگان آلوده، اسب، جانواران جونده،گاو و حتی انسان آلوده نیستند. عفونتهای باکتریایی مانند سیاه زخم ناشی از باسیلوس آنتراسیس، بیماری لایم ناشی از بورلیا بورگدورفری، مننژیت مننگوکوکی ناشی از نایسریا مننژیتیدیس و سیفلیس ناشی از ترپونما پالیدوم، بسیار مسری بوده و شناخته شده است که موجب بیماری همه گیر در سرتاسر جهان می‌شوند. بیماری سل ناشی از باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس هنوز هم یک عفونت باکتریایی بزرگ به حساب می‌آید.
غذا و آب آلوده به مدفوع انسان و حیوان می‌توانند دیگر روش گسترش عفونتهای باکتریایی باشند. بیماری لژیونر (Legionnaire's disease) ناشی از باکتری لژیونلا نموفیلا یا پنوموفیلا (Legionella pneumophila)، بیماری پاراتیفوئید ناشی از سالمونلا پاراتیفی و غیره از جمله بیماریهای بسیار مسری می‌باشند.

باکتریهای رایج عفونت‌زا

باکتریهایی که از جهات دیگر ساکنان صلح جو و مفید بدن انسان می‌باشند، آمادگی ایجاد این عفونتها را دارند تنها به این دلیل که شاید در جای اشتباهی از بدن قرار داشته و یا ساختار ژنتیکی آنها برای حمله به میزبان طراحی شده است. هزاران باکتری وجود دارد اما تنها تعداد معدودی از آنها موجب بروز عفونتهای باکتریایی در انسان می‌شوند.

استافیلوکوکوس:

استاف یک باکتری بی ضرر است و رایج‌ترین باکتری موجود در بدن انسان می‌باشد. برخی گونه‌های استفافیلوکوکی وجود داشته که موجب بروز عفونتهای باکتریایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلی می‌شوند. این شایع‌ترین باکتری است که موجب بروز بیماریهای پوستی جدی می‌شود. بیش از 40 گونه از جنس استافیلوکوکوس وجود دارد. آنها به طور کلی بی ضرر می‌باشند و بر روی سطح پوست و همچنین غشاء مخاطی حیوانات و نیز انسانها زندگی می‌کنند. آنها باکتریهای کوکسی گرم مثبت (Gram-positive cocci) می‌باشند. آنها باکتریهای بی هوازی اختیاری هستند و می‌توانند در حضور نمکهای صفراوی رشد کنند. این ارگانیسم‌ها کاتالاز مثبت می‌باشند. این ویژگیها به میکروبیولوژیست‌ها کمک کرده تا این ارگانیسمها را از سایر موجودات هوازی و همچنین بی هوازی اختیاری تشخیص دهند.

استروپتوکوک:

دیگر باکتری معمول موجود در بدن انسان و روی آن باکتری استروپتوکوک است. این باکتری موجب بروز عفونتهای باکتریایی بسیاری از دستگاه تنفسی مانند پنومونی و گلودرد استرپتوکوکی می‌شود. این باکتریها از جمله باکتریهای گرم مثبت کروی می‌باشند. آنها به صورت زنجیره‌ای و یا دوتایی رشد می‌کنند. اکثر موجودات این جنس، اکسیداز و همچنین کاتالاز منفی بوده و برخی بی هوازی اختیاری می‌باشند. این باکتریها مسبب بروز بیماریهای بسیاری در انسان مانند مننژیت، پنومونی و همچنین بیماری هراس انگیز فاشئیت نکروزان (necrotizing fasciitis) می‌باشند. با این حال، برخی از گونه‌ها مفید بوده و به عنوان ماده‌ی اولیه جهت تهیه «پنیر سوئیسی» مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هموفیلوس آنفلوانزا:

این باکتری پیش از این تحت عنوان باسیلوس آنفلوانزا یا باسیلوس فیفر شناخته شده بود. هموفیلوس آنفلوانزا یک باکتری گِرم مثبت میله‌ای شکل است. این ارگانیسم به طور کلی یک باکتری هوازی است اما در صورت نیاز می‌تواند به عنوان باکتری بی هوازی اختیاری زنده بماند. هموفیلوس آنفلوانزا یک پاتوژن فرصت طلبی است که می‌تواند بدون ایجاد هیچگونه عفونت، درون بدن میزبان زنده بماند. با این حال، هنگامی که این باکتری فرصت مناسب مانند سیستم ایمنی ضعیف، یا وجود عفونت ویروسی در بدن را بدست آورد، موجب بروز عفونت یا بیماری می‌شود. این باکتری می‌تواند موجب بروز مننژیت باکتریایی، پنومونی، سلولیت، استئومیلیت، آرتریت عفونی و غیره شود. باکتری هموفیلوس آنفلوانزا بدون کپسول می‌تواند موجب بروز عفونتهای گوش، ورم ملتحمه و سینوزیت در کودکان شود.

اشریشیا کلی:

شایع‌ترین ساکن دستگاه گوارش یعنی اشریشیاکلی می‌تواند اسهال شدیدی ایجاد نماید. این باکتری همچنین می‌تواند موجب مسمومیت غذایی شود. این باکتری یک باکتری گرم منفی میله‌ای شکل است که در روده‌های پایینی تمام جانداران خونگرم از جمله انسانها سکونت دارد. گونه‌های اشریشیاکلی به طور کلی بی ضرر بوده و بصورت مسالمت آمیز درون بدن زندگی می‌کنند. با این حال، برخی گونه‌های آن می‌توانند منجر به مسمومیت غذایی شوند. باکتریهای بی ضرر به تولید ویتامین K در روده میزبان کمک می‌کنند. این ارگانیسمها بی هوازی اختیاری می‌باشند. گونه‌های مهلک آنها موجب بروز گاستروانتریت، مننژیت، عفونتهای مجاری ادراری، سپتیسمی یا عفونت خون و سایر بیماریها در انسان می‌شوند.

هلیکوباکتر پیلوری:

متداول‌ترین باکتری است که موجب بروز زخم معده می‌شود. هلیکوباکتر پیلوری یک باکتری میکروآئروفیلی گرم منفی است. این باکتری در معده بیش از 50% جمعیت جهان وجود دارد. به شکل مارپیچ است. این باکتری موجب بروز گاستریت، زخم معده شده و با ایجاد سرطان معده و همچنین زخم‌ اثنی‌عشری در ارتباط است.

سالمونلا:

یک باکتری بیماری‌زا است که موجب بروز اسهال و مسمومیت غذایی می‌شود. سالمونلا به شکل میله‌ای و گرم منفی است. این باکتری کموارکانوتروف است بدان معنا که از واکنش‌های شیمیایی جهت دریافت انرژی از منابع آلی استفاده می‌کند. هم در جانداران خونگرم و هم خونسرد از جمله انسان یافت می‌شوند. سالمونلا موجب بروز تب تیفوئید، تب پاراتیفوئید و همچنین بیماریهای غذایی دیگر می‌شود.
عفونتهای باکتریایی مسری بوده و بسیار سریع پخش می‌شوند. در صورت بروز عفونت در خانه بمانید و به قدر کافی استراحت کرده تا سلامتی خود را بدست آورید. از رژیم غذایی سالم پیروی کرده و سیستم ایمنی قوی خود را حفظ کنید. اکثر باکتریها پاتوژنهای فرصت طلب بوده، بنابراین به آنها فرصت حمله به بدن خود را ندهید.