آسیب رباط جانبی داخلی زند زیرین در ورزش

پیش زمینه

رباط جانبی زند زیرین برای پایداری آرنج در هنگام اعمال فشار به قسمت خارجی آرنج حیاتی است و از سویی یک پایدار کننده مفصل آرنج است.در ورزشکاران جوان آسیبهای آرنج اغلب مزمن هستند و عمدتاً با درد و ناپایداری در سمت داخل مفصلی آرنج می انجامد.

آناتومی کاربردی

رباط جانبی زند زیرین از قسمت خلفی انتهای داخلی استخوان بازو در بالا شروع و به زائده منقاری(زائده کورونوئید) استخوان زند زیرین در پائین اتصال می یابد. در هنگامی که آرنج 90 درجه خم شده است این رباط ۵۵% از مقاومت در برابر نیروی احتمالی که از سمت خارج به داخل به آرنج وارد شود تامین می کند.
در بازشدگی کامل مفصل آرنج این رباط بهمراه ساختار استخوانی مفصل و کپسول قدامی مفصل این پایداری در مقابل نیروی به سمت داخل ( Valgus ) را تامین می کنند.
رباط جانبی زند زیرین از سه نوار فیبری شکل می گیرد. نوار قدامی, نوار خلفی و نوار عرضی . نوار قدامی از قسمت قدامی انتهای تحتانی داخلی بازو شروع ( ‌قدام اپی کوندیل داخلی ) و به دکمه زند زیرین اتصال می یابد. این نوار بیشترین مشارکت را در تامین پایداری رباط داخلی زند زیرین بر عهده دارد.

بیومکانیک ورزشی

فاز سریع پرتاب دست به سمت جلو ( پرتاب دست و توپ در بسکتبال و یا بیسبال ) که به باز شدن آرنج در انتهای پرتاب با سرعتی حدود 2500 متر بر ثانیه و بدنبال آن خم شدن حدود 20 درجه ای آرنج می انجامد سبب اعمال نیرویی معادل 60 نیوتن بر متر به قسمت داخل آرنج و رباط جانبی زند زیرین می شود این نیرو بطور قابل ملاحظه ای بیشتر از قدرت رباط جانبی زند زیرین بوده و در صورت انجام حرکات مداوم می تواند منجر به آسیب و یا حتی پارگی این رباط شود.

شرح حال

• درد در سمت داخل آرنج بدنبال پرتاب دست به سمت جلو
• درد ماهیتی مزمن و راجعه دارد.
• استراحت سبب بهبودی درد می شود.
• گاهی امکان دارد فرد دچار دردی ناگهانی و حاد شود و نیز امکان دارد بدنبال پرتاب دست صدای « تق » در مفصل حس کند.

معاینه

• حساسیت در لمس داخل آرنج
• تورم سمت داخل آرنج
• گاهی کاهش دامنه حرکات در مفصل آرنج وجود دارد.
• امکان دارد در پارگی حاد رباط خونمردگی در داخل آرنج دیده شود.
• اغلب درد در هنگامی که فرد دست را مشت می کند تشدید می شود.
• اعمال نیرویی از خارج به سمت داخل روی مفصل آرنج هنگامی که آرنج 25 درجه خم شده است ایجاد درد در داخل آرنج و گاهی فاصله گرفتن و باز شدن مفصل آرنج در سمت داخل می شود.

علل آسیب دیدگی رباط جانبی زند زیرین

• حرکات پرتابی تکرار شونده دست مهمترین علت بروز آسیب و صدمه این رباط است.
• گاهی اعمال نیرو به داخل آرنج هنگامی که فرد بر روی دست سقوط می کند یا هنگامی که دست کاملاً کشیده است می تواند منجر به پارگی این رباط بهمراه در رفتگی آرنج شود.
• اصابت ضربه مستقیم به داخل آرنج.

بررسی های تصویری

رادیولوژی :
• عمدتاً برای رد سایر علل درد مزمن آرنج
• گاهی شواهد آسیب رباط جانبی زند زیرین مثل کلسیفیکاسیون دیده می شود.
• انجام رادیوگرافی در هنگام اعمال فشار به خارج آرنج می تواند باز شدگی مفصلی در سمت داخل و عدم تناسب آنرا با سمت مقابل نشان دهد.
ام آرآی:
• انجام MRI همراه با کنتراست روش ارجح برای بررسی آسیب رباط جانبی زند زیرین است البته امکان دارد گاهی در موارد آسیب های مزمن چیزی نشان ندهد.
سونوگرافی دینامیک :
• روشی است که به تازگی در بررسی شلی رباطی بکار گرفته شده است.
سی تی اسکن با ماده حاجب داخل مفصلی :
• در تعداد کمی مطالعه بررسی شده و بنظر می رسد هم برای آسیب های حاد هم برای آسیبهای مزمن هم اختصاصی و هم حساس باشد اما هنوز روتین نشده است.

درمان

فاز حاد :
• درمان جراحی در مورد آسیب های حاد طی ورزشهای رقابتی – ناپایداری مزمن مفصل و آسیب هایی که بعد از دوبار ترمیم غیر جراحی دچار عود و سبب شلی و ناپایداری مفصلی شده اند.در غیر این موارد درمان غیر جراحی انجام می گیرد.
• 3 تا 6 ماه اول درمان غیر جراحی متمرکز بر استراحت, داروهای ضد التهابی و فیزیوتراپی موضعی آرنج جهت افزایش دامنه حرکات مفصل می باشد.
• هنگامی که درد و تورم بهبود یافت و فرد از لحاظ دامنه حرکتی مفصل به وضعیت قبل از آسیب دیدگی بازگشت ( معمولاً‌ بعد از 3 ماه ) باید بتدریج زمان و شدت فعالیت را اضافه نمود و آرنج را بیشتر از قبل تقویت نمود.
فاز بهبودی :
• بعد از جراحی آرنج را در وضعیت خم شدگی 90 درجه آتل می گیریم و برای مدت 10 روز آنرا در همین وضع نگه می داریم. بعد از این زمان آتل را باز و آرنج را به آرامی باز و بسته می کنیم تا دامنه حرکات را هر چه سریعتر افزایش دهیم. توجه گردد از هر عملی که سبب فشار به سمت داخل آرنج شود باید پرهیز شود مثل پرتاب دست به جلو.
• یک ماه بعد از جراحی ورزشهای ایزومتریک ( بدون تغییر در طول عضله ) برای تقویت عضلات موثر روی آرنج شروع می شود.
• بعد از 6-4 ماه می توان شروع به ورزشهای پرتابی دست برای بازگشت به رقابت نمود.

بازگشت به رقابت

• معمولاً در پارگی کامل رباط 12-9 ماه بعد می توان در مسابقات شرکت نمود.
• زمان برگشت زمانی است که :
1- فرد در حرکات پرتاب توپ درد نداشته باشد.
2- دامنه حرکات مفصل آرنج و شانه نرمال باشد.
3- قدرت عضلانی عضلات موثر روی آرنج مناسب باشد.

عوارض

• آسیب عصب اولنار ( ناتوانی و ضعف در قسمت داخل ساعد و انگشت کوچک دست )
• ناپایداری مزمن مفصل آرنج

پیش آگهی

• تقریباً در صورت درمان مناسب و توجه به روش مناسب پرتاب توپ با دست بهبودی کامل است.
منبع: موسسه طب ورزش پارس
/خ