مترجم: سهیلا حاجی‏زاده
منبع:راسخون
 

سلول‌های قرمز خون مسئول حفاظت بدن از عوامل عفونی می‌باشند.در این مقاله با انواع مختلفی از لنفوسیت‌ها و عملکرد آن‌ها آشنا خواهید شد.
سلول‌های سفید خون که به عنوان لنفوسیت‌ها نیز شناخته می‌شوند، نوعی از سلول‌های خون بوده که به عنوان بخش جدایی ناپذیری از سیستم ایمنی در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها برای محافظت بدن از عوامل عفونی خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها اهمیت دارند.
سلول‌های سفید خون توسط سلول‌های مغز استخوان تولید می‌شوند. تعداد نرمال سلول‌های سفید خون در افراد سالم بزرگسال بین 4000 تا 10000 سلول در هر میکرولیتر خون می‌باشد. اساسا پنج نوع لنفوسیت وجود دارد. در این‌جا بحث مختصری درباره‌ی انواع مختلف سلول‌های سفید خون و عملکرد آن‌ها ارائه شده است.

انواع لنفوسیت‌ها و عملکرد آن‌ها

اساسا پنج نوع سلول سفید خون وجود دارد که به عنوان نوتروفیل‌ها، بازوفیل‌ها، ائوزوفیل‌ها، مونوسیت‌ها و لنفوسیت‌ها شناخته می‌شوند. آن‌ها معمولا به دو دسته‌ی گرانولوسیت‌ها و آگرانولوسیت‌ها طبقه بندی می‌شوند. گرانولوسیت‌ها آن دسته از سلول‌های لنفوسیتی بوده که حاوی گرانول‌هایی در سیتوپلاسم خود می‌باشند، در حالی‌که آگرانولوسیت‌ها فاقد چنین گرانول‌هایی می‌باشند.

نوتروفیل‌ها

نوتروفیل معمولا حدود 10 تا 12 میکرومتر قطر داشته و دارای هسته‌ی چند لوبی می‌باشد که به عنوان لنفوسیت چند هسته‌ای نیز شناخته می‌شود. نوتروفیل‌ها توسط حضور گرانول‌ها در سیتوپلاسم خود مشخص می‌شوند و عمدتا باعث حفاظت بدن از عفونت‌های باکتریایی و قارچی می‌گردند. نوتروفیل‌ها می‌توانند باکتری‌ها را به طور مستقیم با هضم آن‌ها از بین ببرند که به این عمل فاگوسیتوز گفته می‌شود. نوتروفیل‌ها تقریبا 60 تا 70 درصد از کل تعداد لنفوسیت‌ها را به خود اختصاص داده و طول عمر آن‌ها حدود 6 ساعت تا چند روز می‌باشد.
ائوزوفیل‌ها
ائوزوفیل‌ها عمدتا در واکنش‌های آلرژیک شرکت دارند. آن‌ها دارای هسته‌ی دو لوبی بوده و قطری در حدود 10 تا 12 میکرومتر دارند. افزایش تعداد ائوزوفیل‌ها معمولا مرتبط با آلرژی‌ها، آسم و تب می‌باشد. ائوزوفیل‌ها مسئول مبارزه با عفونت‌های انگلی نیز می‌باشند و از این‌رو چنین عفونت‌هایی می‌توانند باعث افزایش تعداد ائوزوفیل‌ها در بدن گردند. متوسط طول عمر ائوزوفیل‌ها حدود 8 تا 12 روز می‌باشد.

بازوفیل‌ها

بازوفیل‌ها نوع دیگری از گرانولوسیت‌ها بوده که در واکنش‌های آلرژیک نقش دارند. این سلول‌ها دارای هسته‌ی دو یا سه لوبی هستند. آن‌ها حاوی گرانول‌های بزرگ و درشت آبی رنگی در سیتوپلاسم می‌باشند. این سلول‌ها هیستامین شیمیایی را در طول واکنش‌های آلرژی آزاد کرده که علائم و نشانه‌های مرتبط با آلرژی را تولید می‌کند. قطر بازوفیل‌ها می‌تواند تقریبا 12 تا 15 میکرومتر باشد.

مونوسیت‌ها

مونوسیت‌ها از گروه آگرانولوسیت‌ها بوده و درست مانند نوتروفیل‌ها مرتبط با پدیده‌ی فاگوسیتوز هستند. با این‌حال، آن‌ها طولانی از از نوتروفیل‌ها عمر می‌کنند. مونوسیت‌ها می‌توانند جریان خون را ترک کرده و وارد بافت‌های بدن شوند و منجر به بروز برخی تغییرات شده و به ماکروفاژها تبدیل می‌گردند. به عنوان ماکروفاژ، مونوسیت‌ها سلول‌های آسیب دیده، مرده و پیر بدن را تخریب کرده و آن‌ها را از بین می‌برند.
یافته‌های جالب درباره‌ی مونوسیت‌ها این است که آن‌ها می‌توانند محتوای لیزوزومی خود را جایگزین کنند. مونوسیت‌ها دارای هسته‌ی کلیوی شکل بوده و قطری در حدود 14 تا 17 میکرومتر دارند. مونوسیت‌ها در قطعاتی از یک پاتوژن تا لنفوسیت‌های T وجود دارند، به طوری‌که لنفوسیت‌های T می‌توانند پاتوژن را در آینده شناسایی کنند. مونوسیت‌ها قبل از ورود به بافت‌ها برای مدت 10 تا 20 ساعت در جریان خون باقی مانده و برای چند روز زنده می‌مانند.

لنفوسیت‌ها

لنفوسیت‌ها نوع دیگری از سلول‌های سفید خون بوده که می‌توانند پاتوژن‌های مهاجم را تشخیص دهند. چندین نوع از لنفوسیت‌ها به نام‌های لنفوسیت B، سلول‌های T کمکی، سلول‌های T سیتوتوکسیک، سلول‌های T خاطره و سلول‌های T سرکوبگر با نظارتی وجود دارند. لنفوسیت‌های B تولید آنتی بادی‌ها را بر عهده دارند، در حالی‌که سلول‌های T کمکی فعال سازی و هدایت سیستم ایمنی بدن را عهده‌دار هستند. سلول‌های T سیتوتوکسیک مسئول انتشار مواد شیمیایی بوده که می‌توانند پاتوژن‌های مهاجم را تخریب کنند. از طرف دیگر، سلول‌های T خاطره در صورتی‌که پاتوژن‌های خاصی دوباره وارد بدن شوند، به تشخیص آن‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند. سلول‌های T نظارتی مسئول سرکوب واکنش ایمنی هنگامی‌که برای دوره‌های طولانی مدت مورد نیاز نیست، می‌باشند و بنابراین این سلول‌ها به حفظ سلول‌های نرمال بدن کمک می‌کنند.

تعداد بالای لنفوسیت‌ها

تعداد نرمال سلول‌های سفید خون بین 4000 تا 10000 سلول در هر میکرولیتر از خون می‌باشد. در صورتی‌که تعداد لنفوسیت‌ها در بدن بالاتر از حد نرمال گردد، بیماری به نام لكوسيتوز ایجاد شده که معمولا نشان دهنده‌ی حضور یک عفونت در بدن می‌باشد. تعداد بالای سلول‌های سفید خون در بدن می‌تواند مرتبط با بیماری‌های مغز استخوان، واکنش‌های دارویی و اختلالات سیستم ایمنی نیز باشد.

تعداد پایین لنفوسیت‌ها

لکوپنی اصطلاحی بوده که برای تعداد پایین لنفوسیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. لکوپنی می‌تواند توسط عوامل متعددی رخ دهد، که یکی از این عوامل قابل توجه عفونت‌های ویروسی می‌باشد. عفونت‌های ویروسی می‌توانند عملکرد مغز استخوان را مختل کرده و موقتا باعث بروز لکوپنی گردند. به غیر از عفونت‌ها، این بیماری می‌تواند مرتبط با مصرف برخی داروها، بیماری‌های کبد و طحال و تخریب سلول‌های مغز استخوان که می‌تواند باعث بروز انواع خاصی از سرطان‌ها گردد، نیز باشد.
با این‌حال، احتمال افزایش تعداد لنفوسیت‌ها با رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم وجود دارد، در صورتی‌که این افزایش بالاتر از حد نرمال نباشد و باعث بروز مشکلات جدی سلامتی نگردد.
برخی مواقع، لنفوسیت‌ها می‌توانند در ادرار و مدفوع نیز دیده شوند، که این موضوع نشانه‌ای از بروز بیماری‌های خاص می‌باشد. وجود سطح بالایی از لنفوسیت‌ها در ادرار می‌تواند نشانه‌ی بروز عفونت‌ها و به ویژه عفونت‌های دستگاه ادرار، مثانه و یا کلیه‌ها باشد. از طرف دیگر، حضور لنفوسیت‌ها در مدفوع می‌تواند توسط بیماری‌هایی مانند اسهال و عفونت‌های دستگاه روده‌ای ایجاد شود.