22 اردیبهشت 1388 / 17 جمادی الاولی 1430 / 12 می 2009

دكتر حسينعلي هروي از استادان و محققان پر آوازه زبان وادبيات فارسي بدرود حيات گفت . شهرت دكتر هروي بيشتر به سبب حافظ شناسي ايشان است و در اين زمينه كتابي در چهار جلد منتشر ساخته است . اين كتاب ارزشمند حاصل 15 سال فعاليت و تحقيق مستمر استاد هروي بشمار مي رود.
در بيست و دوم ارديبهشت ماه سال 1349 شمسي شوراي امنيت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه شماره 278، نظرخواهي فرستاده سازمان ملل از مردم بحرين را تأييد كرد و به اين ترتيب، اين كشور جزيره‏اي، مستقل شد. فرستاده سازمان ملل به بحرين، در مدت دو هفته، از طريق گفتگو با سران قبايل و افراد صاحب نفوذ در اين كشور، به اين نتيجه رسيده بود كه بحرين مستقل شود. جزيره بحرين در خليج فارس قبل از ظهور اسلام جزو قلمرو ايران بود و با تشكيل حكومت اسلامي، تحت كنترل خلفاي مسلمان درآمد. از اوايل قرن هفتم هجري، بار ديگر به ايران ضميمه شد تا اين كه پس از چندين بار جابجايي قدرت در اين جزيره، بحرين در آستانه جنگ جهاني اول، تحت‏الحمايه انگلستان گرديد. با اين حال، ايران همواره بر حاكميت خود بر بحرين تأكيد داشت و به انگليس به خاطر اشغال بحرين اعتراض مي‏كرد. در اوايل دهه 1340 ش انگليس به دليل ناتواني در اداره مستعمراتش، تصميم به عقب‏نشيني از خليج فارس گرفت، لذا با توافق رژيم شاه، زمينه‏سازي براي يك نظرخواهي در بحرين، زير نظر سازمان ملل، براي تعيين تكليف اين جزيره فراهم شد كه به استقلال آن انجاميد و حاكميت چند قرني ايران بر بحرين در 24 ارديبهشت 1349 پايان پذيرفت.
سيدابوالحسن حافظيان مشهدي از بزرگان عُرفا، استاد مسلم علوم غريب و صاحب مرتبه‏اي بلند در رياضات شرعي بود. وي نخست به تحصيل ادبيات، رياضي، طب، نجوم، هيئت، فقه و اخلاق پرداخت. سپس وارد رياضت و تزكيه نفس گشت و از مرحوم حاج شيخ حسنعلي اصفهاني بهره برد. پس از چند سال به همراه شيخ مجتبي قزويني به قزوين رفت و به خدمت سيد موسي زرآبادي رسيد و مراتبي فوق‏العاده كسب كرد. حافظيان مشهدي از آن پس سالياني چند در حجره فوقاني در صحن عتيق رضوي به عبادات و رياضات اشتغال داشت. سپس به هند رفت و پس از ده سال به مشهد بازگشت و تا اواخر عمر نيمي از سال را در مشهد و نيمي در كراچي بود. شيعيان و اهل سنت آن ديار به حافظيان مشهدي ارادت داشتند و از او بهره‏مند مي‏گشتند. از آثار ايشان مي‏توان به "لوح محفوظ" و لوح "جنةالاسماء" كه هر دو مايه حفظ و بركت است، اشاره كرد. همچنين ضريح مبارك پيشين حرم حضرت امام رضا(ع) از آثار ايشان است. حافظيان مشهدي از سال‏ها پيش به فكر تعويض ضريح فولادي كه فرسوده شده بود، افتاد و پس از اتمام ساخت ضريح به وسيله هنرمندان اصفهاني و مشهدي و انتقال ضريح فولادي به موزه آستان قدس، ضريح مذكور نصب گرديد و در نيمه شعبان 1379ق (1339ق) از آن بهره‏برداري شد. سيدابوالحسن حافظيان مشهدي سرانجام در بيست و دوم ارديبهشت 1360 ش برابر با هفتم رجب 1401 ق در مشهد مقدس درگذشت و رخ در نقاب خاك كشيد.
در ادامه بمب‏گذاري توسط منافقين و گروهك‏هاي ضد انقلاب به منظور تضعيف نظام اسلامي و ناامن جلوه دادن جامعه، گروهگ منافقين اين بار در خيابان ناصرخسرو تهران كه محلي پر تردد در مركز شهر بود، اقدام به عمل جنايتكارانه بمب‏گذاري نمودند. اين بمب كه از نوع زماني و با قدرت تخريبي پنجاه پوند تي.ان.تي بود، باعث ويراني و آتش‏سوزي يك ساختمان دو طبقه و يك كارگاه توليدي پوشاك گرديد. در اين حادثه 9 نفر از هموطنان بي‏گناه به شهادت رسيدند و 45 نفر ديگر مجروح شدند. همچنين 15 دستگاه اتومبيل در آتش سوخت و به 25 مغازه آسيب وارد آمد. اين عمليات جنايتكارانه، سرآغازي بر روند گسترش بمب‏گذاري‏ها در سال 1364 بود كه با قصد ايجاد رعب در مردم و مسؤولان و ناامني جامعه صورت مي‏گرفت. گروهك منافقين علي‏رغم سردادن شعارهاي پوچ نجات خلق و آزادي‏بخشي به ملت ايران، مرتكب چنين جنايات هولناكي مي‏شدند و اين اعمال، دروغ بودن اهداف آنان را بيش از پيش به همگان اثبات نمود.
« ابوالعباس احمد عرب يحيي» معروف به« ثعلب» لغت شناس و نحوي معروف عرب وفات يافت . وي در پايان تحصيلات متداول آن عصر ، از 16سالگي با جديتي بسيار به تحصيل ادبيات عرب اهتمام ورزيد و پس از سالها مطالعه پيكر به مقامي شامخ نائل آمد . ثعلب از پيشوايان كوفي نحو در لغت عرب بشمار مي‏رود . مهمترين آثار بجاي مانده از اين عالم بزرگ عبارتند از : «الفصيح ، قواعد الشعر و اعراب القرآن» .
« امام محمّد غزالي» از دانشمندان و فلاسفه بزرگ اسلام و ايران ديده از جهان گشود . او و برادرش احمد پس از فوت پدر تحت سرپرستي و مرابقت احمد بن اردكاني قرار گرفتند . امام محمّد غزالي نزد ابونصر اسماعيلي فقه آموخت و در اندك مدتي در علوم زمان خود سر آمد همگان شد و بدين ترتيب بود كه در بيست و هشت سالگي از بزرگترين فقهاي شافعي گرديد . شهرت امام محمد غزالي موجب شد تا از طرف خواجه نظام الملك براي تدريس به نظاميه بغداد دعوت شود . اما اين دانشمند برجسته به سال 488هجري به سبب بحران روحي و فكري شديد تدريس را رها كرده ، بغداد را به قصد حج ترك گفت و سپس در بيت المقدس مسكن گزيد . وي در همين ايام به وطن مراجعت كرد و تدريس در مدرسه نظاميه نيشابور و ارشاد مردم را از سر گرفت . گفتني است يكسال قبل از بازگشت به ميهن امام محمد غزالي اثر ارزشمند خود« احياء العلوم» را به رشته تحرير در آورد . از ديگر آثار اين دانشمند و فيلسوف برجسته ايران زمين مي‏توان «كيمياي سعادت و نصيحة الملوك» را نام برد .
شيخ حسين اولياي بافقي تاليف رساله تاريخي خود آشوب ـ آخر الزمان را به پايان رساند . مولف در اين اثر مهم و تاريخي رويداد هاي روزگار استبداد صغير ؛ ودر گيريهاي مشروطه خواهان و استبداد جويان را شرح داده است . هم چنين شرح حادثه بمباران حرم مطهر امام رضا (ع) به دست نيروهاي روسي بخش مفصلي از رساله آشوب آخر الزمان را تشكيل مي دهد . اين رساله در روشن ساختن گوشه هايي از تاريخ ايران دردوران مشروطه ونابساماني هاي پس ازآن اثري مفيد و ارزشمند است ونسخه اي از آن در كتابخانه آستان قدس رضوي نگهداري مي شود .
ابوالعباس احمد بن يحيى معروف به ثَعلَب، نحوي و لغوي، اديبي پرهيزكار و از مشاهير اهل لغت مي‏باشد. وي در پايان تحصيلات متداولِ عصرِ خود، با جديّت بسيار به تحصيل ادبيات عرب اهتمام ورزيد و پس از سال‏ها مطالعه‏ي پي‏گير، در اين رشته، به مقامي شامخ دست يافت. اَخْفَشِ اَصغر، مُطَرَّز و ابنُ‏الحائِك از شاگردان برجسته‏ي ثَعلَب مي‏باشند. او داراي حافظه‏اي قوي و معلومات بسيار بوده است. ثعلب داراي تاليفات فراواني از جمله: الفَصيح، اِعرابُ القرآن، اَمالي و الْاَلفاظ مي‏باشد.
سيدمحمدعلي شاه عبدالعظيمي معروف به هدايت حسيني براي تحصيل به نجف رفت و در پي سال‏ها تحقيق و مطالعه در محضرِ شيخ مرتضي انصاري، به مقام والاي علمي و اجتهاد دست يافت. هدايت حسيني كه در علوم حديث و رجال از دانش بسياري بهره‏مند بود، تاليفاتي دارد كه از آن ميان مي‏توان به كتاب "وسيلة الرضوان" اشاره كرد. شاه عبدالعظيمي در سال 1343 ق در 85 سالگي در نجف اشرف، بدرود حيات گفت.
فلورانس نايتينگل بنيانگذار شيوه پرستاري جديد در فلورانس ايتاليا بدنيا آمد . نايتينگل جواني خود را در انگلستان سپري كرد وهمواره به مطالعه بيماريها ي مختلف و چگونگي مراقبت از بيماران مشغول بود . نايتينگل به هنگام جنگ كريمه براي پرستاري از سربازان مجروح به جبهه نبرد اعزام شد وبا فداكاري شبانه روزي به مداواي مجروحان جنگي پرداخت . فلورانس شب هنگام با چراغي در دست به ميدان نبرد مي رفت و زخمي ها با كمك ديگر امدادگران به مكانهاي مراقبت انتقال مي داد از اين رو به بانوي چراغ بدست معروف است .
گريگوري راسپوتين كشيش روسي و از شخصيتهاي مرموز دربار نيكلاي دوم تزار روسيه بدنيا آمد. او دهقاني بود كه بعدها به كسوت كشيشي درآمد و پس ازورود به دربارتزار و مداواي فرزند او محبوبيتي خاص پيدا كرد. قدرت و نفوذ راسپوتين دردربارنيكلاي دوم به اندازه اي رسيد كه وزيران و رجال روسيه تحت فرمان او قرارگرفتند. اما اين امرمدت زيادي دوام نيافت و راسپوتين به اتهام همكاري با عناصرارتجاعي و افراطي به دست درباريان به قتل رسيد. جسد راسپوتين بعدها درميان يخهاي رود نوآ كشف شد.
به موجب توافق‏هايى كه پس از جنگ جهاني دوم بين چهار دولت اشغال كننده آلمان صورت گرفت، آلمان بين اين چهار دولت تقسيم شد و برلين پايتخت آلمان نيز با اينكه در وسط منطقه اشغالي شوروي واقع بود، در اختيار چهار دولت شوروي، فرانسه، انگلستان و امريكا قرار گرفت. اما پس از چندي، اتحاد جماهير شوروي با هدف خارج كردن نيروهاي نظامي غرب از آلمان شرقي، شهر برلين را محاصره كرد و كليه راه‏هاي زميني و آبي منتهي به آن را بست. استدلال استالين اين بود كه اگر غرب خواستار تشكيل كشور آلمان غربي است، لازم نيست به حضور خود در آلمان شرقي ادامه دهد. اما استدلال مي‏كرد كه چون چكسلواكي در دست شوروي است و نروژ نيز در معرض خطر قرار دارد، بنابراين اگر سه دولت ديگر، از آلمان شرقي و برلين عقب‏نشيني كنند، به معناي سقوط آلمان غربي خواهد بود. لذا هاري ترومن، رئيس جمهور وقت امريكا تصميم گرفت محاصره برلين را بشكند. در اين ميان، شوراي امنيت ملي امريكا نيز با هدف جنگ مقابله با شوروي، دو گروه از بمب‏افكن‏هاي خود را كه حامل بمب‏هاي هسته‏اي بودند، به انگلستان اعزام كرد. در اين ميان، پيمان آتلانتيك شمالي، ناتو در چهارم آوريل 1949م تشكيل شد و امريكا با شكستن محاصره برلين، تا آستانه جنگ با شوروي پيش رفت. ادامه اين بحران در نهايت به تقسيم برلين به دو قسمت شرقي و غربي در دوازدهم مه 1949م انجاميد. از ديگر پيامدهاي اين بحران، تقسيم آلمان به دو كشور آلمان غربي در 23 مه و آلمان شرقي در 7 اكتبر آن سال بود. در اين ميان هر چند برلين بين شوروي و سه دولت ديگر به دو قسمت تقسيم گرديد ولي با ساخت ديوار معروف برلين در 17 اوت 1961م، جدايي شرق و غرب بيش از پيش شدت گرفت. برلين تا سال 1989م همچنان دو نيمه بود و در نهايت در نهم نوامبر اين سال، باتخريب ديوار برلين، پايتخت آلمان يك‏پارچگي خود را به دست آورد.
پس از شكل‏گيري اتحاد جماهير شوروي، مقامات مسكو بر اين تصميم مردّد بودند كه منطقه قره باغ كه اكثر جمعيت آن را ارامنه تشكيل مي‏دهند و در دلِ جمهوري آذربايجان قرار دارد، بايد به جمهوري آذربايجان منضم شود و يا اينكه به كشور ارمنستان ملحق گردد. اين منطقه در سال 1923م به يكي از استان‏هاي جمهوري آذربايجان مبدل شد و سال‏ها بعد، اعتصابات عمومي سال 1988م، اولين نشانه‏هاي بي ثباتي در اين گوشه از خاك كشور اتحاد جماهير شوروي را آشكار ساخت. پس از فروپاشي شوروي، اين منطقه با 4400 كيلومتر مربع مساحت، چند ماه پس از اعلام استقلال آذربايجان در سال 1991، خود را مستقل خواند. از آن زمان به بعد ميان ارامنه قره باغ كه از سوي ارمنستان حمايت مي‏شدند و جمهوري آذربايجان جنگ درگرفت كه به كشته شدن حدود پنج هزار قره‏باغي و نزديك به سي‏هزار آذربايجاني انجاميد. هم‏چنين نيروهاي ارمنستان در سال 1992 به بهانه كمك به ارامنه قره باغ براي تجزيه جمهوري آذربايجان به اين كشور حمله كردند و حدود 20 درصد از خاك اين كشور از جمله قره‏باغ را اشغال كردند. دو سال بعد، در دوازدهم مه سال 1994م با وساطت گروه مينسْكْ كه از طرف سازمان امنيت و همكاري اروپا، مامور پيگيري بحران قره‏باغ بود، آتش بس ميان دو كشور برقرار شد. از آن زمان، قره‏باغ به يك جمهوري خودمختار داخلي تبديل شد با اين حال، از سال 1998م به بعد، مسئله قره باغ يكي از مسائل سياسي جمهوري آذربايجان را تشكيل داده و هنوز راه حل معقولي براي آن پيدا نشده است.
/خ