تاثیر آزار جنسی در کودکان

نويسنده: محسن عزیزی

کودکان و نـوجوانانی که مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند، می تـواننـد از یـک سـری اختـلالات روانـــی و رفتاری باشـدت کم و زیاد هم در کوتاه مدت و هم در دراز مـدت رنـج بـبـرنـد. از جـمله ایـن مشـکلات مـی تـوان بـه افـسردگـی،اضطـراب، احساس گناه، ترس، اختلالات جنسی، و گوشه گیری اشـاره کرد. بستـه بـه شـدت حـادثـه، قــربانیان آزار و اذیت جنسی می توانند ترس و اضطراب خاصـی نسبت به جنـس مـخـالـف خـود داشتـه بـاشنـد و از خـود رفـتــارهای جنسی نامتعادل بروز دهند.
اما به هر حال یکی از دلایل عدیده ای که یک کودک را می تواند در معرض آسیب های جنسی قرار دهد، ناآگاهی است. ناآگاهی او از مسائل جنسی، و چگونگی واکنش نشان دادن نسبت به میل جنسی از جانب کودک.
تاثیرهای ابتدایی و موقتی سوء استفاده جنسی تا 2 سال پس از اتمام آزار و اذیت ادامه خواهد داشت. این تاثیرات بسته به شرایط و مراحل رشد کودک، مختلف می باشد، اما به طور کلی می توان اظهار داشت که شامل موارد زیر هستند: رفتارهای بازگشتی در کودک (مانند مکیدن انگشتان و خیس کردن جای خواب)، اختلالاتی پیرامون خواب، مشکلات خوراکی، مشکلات رفتاری و تحصیلی در مدرسه، و عدم مشارکت در فعالیت های جمعی مدرسه و اجتماع.
از سوی دیگر مشکلاتی که پیرو سوء استفاده های جنسی در افراد ایجاد می شود، می تواند تا مدت ها ادامه داشته باشد و حتی تا دوران بزرگسالی نیز به قوت خود باقی بماند. افرادی که در کودکی خود به نحوی مورد سوء استفاده های جنسی قرار گرفته اند در بزرگسالی دچار افسردگی می شوند. به علاوه میزان بالای اضطراب در اینگونه افراد می تواند منجر به ایجاد رفتارهای مخرب نظیر شراب خواری، استفاده از مواد مخدر، حملات ناگهانی استرس، اختلالات اضطراب محیطی، و بی خوابی شود. بسیاری از قربانیان در زمان بزرگسالی با شریک جنسی خود مشکل پیدا می کنند و از نظر جنسی قادر به دنبال کرن زندگی سالمی نخواهند بود.
قربانی کردن مجدد نیز از دیگر عوارضی است که اینگونه افراد مرتکب آن می شوند. تحقیقات گویای این مطلب هستند که قربانیان آزار و اذیت جنسی در دوران کودکی به احتمال زیاد در بزرگسالی خود به دیگران تجاوز می کنند و یا در روابط جنسی سوء استفاده گرایانه شرکت می نمایند.
به طور خلاصه می توان گفت که تاثیرات ناخوشایند سوء استفاده های دوران کودکی از وسعت بسیار زیادی برخوردار است. می توان گفت که این مسئله دارای یک سری علائم و نتایج خاصی است و همه قربانیان تجربه مشابهی ندارند. برخی از کودکان حتی گزارش کرده اند که از نظر فیزیکی درد کمی را احساس نموده اند و یا حتی به کلی دردی نداشته اند، اما ممکن است این حرف ها را به این خاطر زده باشند که ترسیده بودند و یا از بیان احساسات اصلیشان خودداری می کنند تا به نحوی بتوانند با انجام این کار به عنوان یک مکانیسم به مشکل خود فائق آیند. سایر کودکان ممکن است چیزی به نام "تاثیر خواب رو" داشته باشند، به این ترتیب که در ابتدای حادثه هیچ گونه آسیب و اذیتی را احساس نمی کنند اما در دوره های بعدی زندگی خود با مشکلات جدی مواجه می شوند.

آیا کودک می تواند از آزار و اذیت جنسی بهبودی پیدا کند؟

در بررسی تاثیرات سوء آزار و اذیت های جنسی، محققان و روانشناسان به نتایجی دست پیدا کردند که به واسطه آن می توانند تا حدودی تاثیرات این حادثه ناگوار را در زندگی قربانیان کاهش دهند. البته این امر نیازمند تحقیقات گسترده تر در این زمینه می باشد، اما به هر حال از عوامل دخیل در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد: سن کودک، مدت زمان، تعداد دفعات، شدت آزار و اذیت، میزان فشار بکار گرفته شده، و ارتباط آزار دهنده جنسی با کودک.
تعبیر و تفسیر کودک از آزار جنسی و سرعت در میان گذاشتن آن با سایرین نیز از دیگر عواملی است که می تواند بر روی عواقب کوتاه مدت و دراز مدت سانحه تاثیر بسزایی بگذارد. کودکانی که می توانند به یک بزرگسال قابل اعتماد جریان را بازگو کنند در مقایسه با کودکانی که قضیه را همچنان بازگو نشده نگه می دارند، با آسیب کمتری مواجه خواهند شد. همچنین کودکانیکه به محض قربانی شدن قضیه را بازگو می کنند، خیلی کمتر از کودکانیکه این مطلب را برای سال ها مانند یک راز نگه می دارند لطمه می بینند.
برخی از محققان در پی پاسخ دادن به این سؤال هستند که آیا این امکان وجود دارد که فرد مورد آزار جنسی قرار گرفته، بتواند به طور کامل بهبود پیدا کند یا خیر. مطالعه بر روی کودکان و نوجوانانی که مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند، نشان می دهد که حمایت از جانب خانواده، حمایت از جانب اقوام، عزت نفس بالا، و داشتن روحیه مذهبی می توانند در کمک کردن به آنها در بهبود از آسیب و صدمه موثر باشد.
قربانیان باید سعی کنند هر طور که شده از هر گونه احساس گناهی چشم پوشی کنند. برخی از قربانیان گزارش کرده اند که پیوستن به کارگاهها و کنفرانس های مربوط به آزار و اذیت جنسی کودکان، مطالعه در این مورد، و مشورت با روانپزشک می تواند به آنها کمک کند و سبب شود که راحت تر به زندگی نرمال گذشته خود باز گردند.
تحقیقات همچنین اثبات کرده اند که مقوله زمان نیز در این مبحث یکی از کلیدی ترین فاکتورها برای بهبودی محسوب می شود.
مشاوره و سایر سرویس های پشتیبانی نیز در این میان خالی از تاثیر نخواهند بود. یکی از مهمترین عوامل بهبود کودک به نحوه مادری و حمایت خانوادگی کودک باز میگردد. (البته این امر در شرایطی مطرح می شود که شخص آزار دهنده یکی از اعضای خانواده نباشد و اگر بوده، خانواده را ترک کرده باشد.)

حمایت از کودکان در برابر آزار و اذیت جنسی

نصیحت کلیشه ای "با غریبه ها صحبت نکن" در این مورد کاربردی ندارد. بسیاری از افرادی که دست به سوء استفاده جنسی می زنند معمولاً جزء آشناهای کودک هستند.
به بچه ها آموزش ندهید که اقوام و یا بستگان را ببوسند و آنها در آغوش بگیرند. اجازه دهید محبت و علاقه خود را آن طور که می خواهند به دیگران نشان دهند.
به کودکان آموزش های ابتدایی جنسی را یاد بدهید. به آنها بگویید که هیچ کس حق ندارد قسمت های "خصوصی" بدن آنها را لمس کند. اگر والدین در مورد بازگو کردن یک چنین مسائلی با کودک خود راحت نیستند می توانند از یک متخصص و یا یک مشاور کمک بگیرند.
با فرزندان خود ارتباط تنگاتنگی برقرار کنید. آنها را تشویق کنید که در مورد ندانسته های خود از شما سؤال بپرسند و تجربیات خود را با شما در میان بگذارند. به آنها اهمیت اطلاع دادن را آموزش دهید.
سعی کنید دوستان کودک و خانواده هایشان را به خوبی بشناسید.
به آنها یاد بدهید که رابطه جنسی از طرف بزرگترها بد و خلاف قانون است. باید به آنها آموزش دهید که در صورت مشاهده هر گونه رفتار مشکوکی سریعاً به شما اطلاع دهند.
به آنها آموزش دهید که هیچ وقت اجازه ندارند بدون شما سوار ماشین کسی بشوند، حتی اگر آشنا باشد.
به آنها بگویید که بدنشان مال خودشان است و اشکالی ندارد که اگر دوست نداشته باشند کسی آنها را بغل کند و یا هر گونه ارتباط لمسی دیگری با آنها برقرار کند.
به یاد داشته باشید که حتماً لازم نیست برای سوء استفاده جنسی فرد به زور متوسل شده باشد. کودکان به راحتی اعتماد می کنند و به دلیل وابستگی، نیاز به تایید شدن و محبت هر کاری که از آنها خواسته شود را انجام می دهند.

اگر احساس کردیم کودکی مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته چه کار کنیم؟

* برای کودک محیط امن و آرامی را فراهم آورید تا بتواند در مورد این جریان با شما و یا شخص دیگری که به او اعتماد دارد، صحبت کند. او را تشویق کنید که در مورد تجربه خود با شما حرف بزند، اما به هیچ وجه به او نگویید که این اتفاق نباید رخ می داد و تو مقصری.
از بروز هر گونه احساساتی که ممکن است منجر شود که کودک از دادن اطلاعات دست بردار خودداری کنید.
برای کودک یک وقت معاینه پزشکی بگیرید. باید او را نزد متخصصی ببرید که تجربه در آزمایش کودکان و تشخیص آسیب های جنسی و فیزیکی داشته باشد. باید برای کودک به دقت توضیح دهید که معالجه پزشکی و آزار و اذیت جنسی با هم فرق می کنند.
به او اطمینان خاطر بدهید که مرتکب هیچ کار بدی نشده و او مقصر نبوده.
برای کودک یک مشاور روانی نیز بگیرید.
در بیشتر مناطق این قانون وجود دارد که اگر فردی مشکوک شده که کودکی مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته باید فوراً این مطلب را به پلیس گزارش دهد. در اکثر مناطق پرسنل پزشکی، متخصصین اعصاب و روان، معلم و نیروی های قانونی برای مبارزه با سوء استفاده های جنسی از کودکان در دسترس شما قرار دارند .
منبع:www.mardoman.com