دهاني خوشبو و سالم

سلامت دهان و دندان معنائي فراتر از دندان ها و لثه سالم دارد. ارتباط بين سلامت عمومي و سلامت دهان و دندان اثبات شده مي باشد. ما با حفظ سلامت دهان و دندان خود به سلامت عمومي خود کمک مي نماييم. دهان و دندان ها در تکلم، جويدن، زيبايي ظاهر و روابط اجتماعي افراد نقش بسيار مهمي دارند. خوشبختانه با رعايت اصول ساده بهداشت دهان و دندان مي توان بسياري از پوسيدگي هاي دنداني و بيماري هاي لثه را در اکثر افراد جامعه کنترل و پيشگيري نمود. با مراقبت از دندان ها مي توان تا پايان عمر از دندان هاي طبيعي استفاده نمود. استفاده از دندان هاي مصنوعي نشان عدم رعايت کامل بهداشت دهان و دندان در گذشته مي باشد. اين مراقبت بايد از زمان رويش اولين دندان شروع شود. بديهي است که والدين نقش بسيار مهمي در اين مرحله و در مراحل بالاتر ايفا مي نمايند. والدين يکي از مهمترين الگوهاي رفتاري کودکان مي باشند. از کودکاني مي توان انتظار رعايت اصول بهداشتي را داشت که والدين آنها اين اصول را رعايت مي نمايند. هزينه هاي بالاي درمان هاي دندانپزشکي و زمان بر بودن اين درمان ها خود تأکيدي بر رعايت اصول بهداشت دهان و دندان افراد مي باشد.

پلاک ميکروبي چيست؟

پلاک ميکروبي لايه نازک، چسبنده و تقريبا غير قابل مشاهده از ميکروب ها و مواد غذايي است که روزانه تشکيل و محکم به تمام سطوح دندان ها مي چسبند. اين لايه ميکروبي يکي از عوامل اصلي در بروز پوسيدگي هاي دنداني و بيماري هاي لثه مي باشد. حذف روزانه پلاک ميکروبي به وسيله مسواک، نخ دندان همراه با خميردندان حاوي فلورايد ضروري مي باشد. در صورت عدم حذف روزانه پلاک ميکروبي اين لايه نرم و نازک به مرور به لايه سخت به نام جرم دنداني تبديل مي شود که ديگر به وسيله مسواک و نخ دندان حذف نمي شود و بايد توسط دندانپزشک با وسائل مخصوص انجام پذيرد.
بنابراين اولين پيام سلامت دهان و دندان حذف روزانه پلاک ميکروبي توسط مسواک، نخ دندان به همراه خميردندان حاوي فلورايد حداقل دوبار در روز مي باشد.

چه زماني مسواک بزنيم؟

بهترين زمان مسواک زدن صبح، بعد از صبحانه و شب، قبل از خواب مي باشد.

مهمترين نکته در مسواک زدن چيست؟

براي مسواک زدن تکنيک ها و روش هاي مختلفي وجود دارد اما مهمتر از روش مسواک زدن، اختصاص دادن زمان کافي براي مسواک زدن مي باشد. که متأسفانه کمتر به آن توجه مي شود. فردي که کمتر از يک دقيقه زمان مسواک زدن اوست مطمئنا نمي تواند تمام سطوح قابل دسترسي به وسيله مسواک را تميز نمايد. بهتر است مسواک زدن دندان ها نظم خاصي داشته باشد تا تمام سطح دندان ها تميز شوند مثلا اول فک بالا از راست به چپ و بعد فک پايين از چپ به راست. اکثر افراد معمولا سطح خارجي دندان ها را مسواک مي زنند و سطوح داخلي (سطوحي که با زبان در تماس هستند) را مسواک نمي زنند يا کامل مسواک به آن مناطق نمي رسد. جرم دنداني نيز معمولا در اين نواحي بيشتر تشکيل مي شود. لازم به توضيح مي باشد بعد از تشکيل جرم، جرم گيري توسط دندان پزشک ضروري مي باشد.

آيا جرم گيري باعث آسيب به دندان ها مي شود؟

جرم گيري اگر توسط فرد آموزش ديده و با صلاحيت انجام شود هيچ گونه صدمه اي به دندان ها نمي رساند. صدمه به دندان ها بعد از جرم گيري سؤالي است که معمولا بيماران از دندانپزشکان مي پرسند.

آيا استفاده از نخ دندان ضرورت دارد؟

استفاده از نخ دندان براي تميز نمودن سطوح بين دنداني ضروري است. اما بايد توجه داشت که روش صحيح استفاده از نخ دندان بايد فراگرفته شود در غير اين صورت نخ دندان مي تواند بر لثه بين دنداني صدمه بزند.
دومين پيام سلامت دهان و دندان استفاده از ترکيبات فلورايد است.

فوائد استفاده از ترکيبات فلورايد چيست؟

فلورايد ماده اي است که دندان ها را در مقابل پوسيدگي مقاوم مي سازد. فلورايد به روش موضعي يا خوراکي تجويز مي شود. معمول ترين روش مصرف فلورايد، استفاده از آن در خمير دندان ها مي باشد. اضافه کردن فلورايد به آب آشاميدني روش مؤثر ديگري مي باشد. فلورايد به صورت ژل، دهان شويه، چسب فلورايد، قرص، شير و نمک حاوي فلورايد نيز استفاده مي شود. روش هاي مکمل استفاده از فلورايد با توجه به نياز افراد بايد توسط دندانپزشک تجويز شود. استفاده از فلورايد در کودکان زير شش سال بايد با نظارت والدين انجام پذيرد. چون بلعيدن ترکيبات فلورايد در اين سن امکان تغيير دائمي دندان ها را به دنبال دارد.
سومين پيام سلامت دهان و دندان تغذيه مناسب و کنترل مصرف خوارکي هاي حاوي مواد قندي است.

مواد قندي با چه مکانيسمي موجب آسيب به دندان ها مي شوند؟

مواد قندي بعد از تخمير توسط ميکروب هاي دهان تبديل به اسيد مي شوند. و اين اسيد باعث تخريب و حل شدن ساختمان دندان ها مي شوند. در اين حالت است که حفره پوسيدگي شروع به تشکيل شدن مي نمايد و در صورت استمرار مصرف مواد قندي و عدم رعايت اصول بهداشت دهان و دندان حفره آن قدر وسيع مي شود که نياز به ترميم پيدا مي کند. سبزيجات، ميوه هاي تازه، انواع خشکبار و لبنيات از مواد غذايي مناسب براي دندان ها مي باشند.
چهارمين پيام سلامت دهان و دندان مراجعات منظم و مرتب دندانپزشکي مي باشد.

مراجعه به دندانپزشک با چه فواصلي بهتر است انجام شود؟

با مراجعات منظم مي توان بيماري هاي دهان و دندان را در مراحل اوليه تشخيص، پيشگيري و درمان نمود. با اين مراجعات منظم دندانپزشک با کنترل نحوه بهداشت دهان و دندان فرد مي تواند سلامت دهان و دندان آينده او را تضمين نمايد. زمان مراجعات منظم دندانپزشکي با توجه به نياز افراد متفاوت مي باشد. و معمولا اين فاصله زماني بين 6 ماه تا 2 سال متغير مي باشد. مشکلات دندانپزشکي امروز ما ناشي از عدم رعايت کامل اصول بهداشت دهان و دندان در گذشته مي باشد سعي کنيم با رعايت کامل اين اصول از مشکلات آينده جلوگيري نماييم.
منبع:مجله دنياي سلامت شماره 27
/س