خداوند متعال می فرماید: (و لو تری اذ فزعوا فلا فوت و أخذوا من مکان قریب)؛(1) «اگر ببینی هنگامی که فریادشان بلند می شود، اما نمی توانند (از چنگال عذاب الهی) بگریزند و آن ها را از مکان نزدیک می گیرند.»
ماده ی «فزع» در لغت به معنای انقباض و نفرتی است که از چیزی خوفناک بر انسان عارض می شود و آن از جنس جزع است.(2)
مصطفوی در «التحقیق فی کلمات القرآن) می گوید: «فزع عبارت است از خوف شدید با اضطراب و وحشت که هنگام عارض شدن مکروه عظیمی دفعتاً عارض می گردد.»(3)
مفسرین در تفسیر آیه ی فوق اختلاف نموده اند، برخی از آنان قائلند که آیه مربوط به لشکر سفیانی است که در آخرالزمان و قبل از ظهور مهدی علیه السلام بین مکه و مدینه در سرزمینی به نام بیداء در زمین فرو می روند.(4) و برخی مراد به فزع را عذاب دنیا معنا کرده اند ولی معنای آن را عام گرفته اند، یعنی ممکن است که مصادیق مختلفی داشته باشند که یکی از مصادیق آن «لشکر سفیانی» است.
ابن عباس در تفسیر آیه ی فوق می گوید: «مقصود به آن لشکر سفیانی است...»(5)
ابوخالد کابلی از امام باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود: «والله لکانی انظر الی القائم علیه السلام و قد أسند ظهره الی الحجر .... فاذا جاء البیداء یخرج الیه جیش السفیانی فیأمر الله الارض فتأخذ اقدامهم و هو قوله تعالی: (و لو تری اذ فزعوا...)؛« به خدا سوگند که هر آینه نظر می کنم به قائم علیه السلام که به حجرالاسود تکیه داده است.... هنگامی که به سرزمین بیداء می رسد لشکر سفیانی به سوی او حرکت می کند، خداوند به زمین امر می کند، پس از زیر پاهایشان گرفته می شود (در زمین فرو می روند)، و این است قول خداوند (و لو تری اذ فزعوا)»(6)

پی نوشت :

1- سبأ/ 51.
2- مفردات راغب، ص635.
3- التحقیق فی کلمات القرآن، ج9، ص81.
4- تفسیر فتح القدیر، ج4، ص407، درّ المنثور، ج6، ص712.
5- درّ المنثور، ج6، ص712.
6- تفسیر برهان، ج6، ص347، نور الثقلین، ج4، ص344.

منبع: کتاب قرآن و ظهور حضرت مهدی عجل الله فرجه
/س