نویسنده: عبدالله شهبازی

 



خاندان گرنویل در اصل از شهسواران باکینگهام شایر بودند. سر ریچارد گرنویل "کینه‌توز"، دزد دریایی نامدار و "سگ دریایی الیزابت" نیای این خاندان است. (1) در دوران جرج اول و جرج دوم هانوور، بر محور پیوندهای خویشاوندی و دشمنی با سر رابرت والپول، یک گروه‌بندی مقتدر سیاسی را شکل دادند و در سراسر سده هیجدهم به عنوان "یکی از پرشمارترین، متنفذترین و منسجم‌ترین خاندان‌های ویگ" شناخته می‌شدند. (2) یکی از اعضای این خاندان، به نام ریچارد گرنویل، (3) با خواهر ریچارد تمپل (لرد کوبهام)، (4) از رجال متنفذ اوایل سده هیجدهم، ازدواج کرد. این لرد کوبهام به خاندان تمپل تعلق داشت و در زمان خود فردی بسیار ثروتمند و مقتدر بود تا بدان حد که بریتانیکا از او به عنوان "میلیونر از نظر سیاسی قدرتمند" یاد می‌کند. حاصل این وصلت، دو پسر به نام‌های ریچارد و جرج است که دو تن از رجال درجه اول سیاسی بریتانیای سده هیجدهم بودند.
ریچارد گرنویل - تمپل، (5) که با القاب لرد کوبهام دوم، ویسکونت کوبهام و ارل تمپل اول شناخته می‌شود، تحصیلات خود را در مدرسه اتون به پایان برد و با حمایت دایی‌اش، کوبهام اول، در 23 سالگی عضو مجلس عوام شد. او به مدت 23 سال (1734 - 1752) نماینده مجلس عوام بود. با درگذشت لرد کوبهام میراث او به خواهرش رسید و سپس به ریچارد گرنویل انتقال یافت. بدینسان وی در سال 1752 به لرد کوبهام ملقب شد، املاک مفصلی را از مادر به ارث برد و "تمپل" را بر نام خانوادگی خود افزود. در سال 1754 خواهر او با ویلیام پیت ازدواج کرد و زندگی سیاسی ریچارد گرنویل - تمپل با شوهر خواهرش پیوند یافت.
در سال 1756 ویلیام کاوندیش (دوک چهارم دونشایر) وزیر اعظم شد و کابینه‌ای تشکیل داد که اداره کننده واقعی آن ویلیام پیت، وزیر جنگ، بود. ریچارد گرنویل - تمپل در این کابینه لرد دریاداری شد. معهذا، جرج دوم به او علاقه نداشت و در آوریل 1757 پیت و تمپل را معزول کرد. در ژوئن همان سال دولت ائتلافی توماس پلهام (دوک نیوکاسل) و ویلیام پیت تشکیل شد و تمپل در این دولت در مقام لرد مهردار سلطنتی جای گرفت. او تنها عضو این کابینه بود که در سال 1761 از خواست پیت برای اعلام جنگ با اسپانیا حمایت کرد. در اکتبر این سال پیت و گرنویل - تمپل از سمت‌های خود استعفا دادند. از این زمان تمپل به یکی از دسیسه‌گران درجه اول سیاست بریتانیا بدل شد.
در سال 1765 دوستی ریچارد گرنویل - تمپل با شوهر خواهرش، ویلیام پیت، به دشمنی بدل گردید. در ژوئن 1766 پیت اولین دولت خود را تشکیل داد، ولی تمپل حاضر به شرکت در آن نشد. وی مخالفت با پیت را آغاز کرد و اتهامات فراوانی را علیه او مطرح ساخت. تمپل و برادرش، جرج گرنویل، تمامی شبکه خانوادگی متنفذ گرنویل‌ها را علیه دولت پیت به کار گرفتند. پس از مرگ جرج گرنویل (1770)، ریچارد گرنویل تمپل تقریباً به طور کامل از سیاست کناره گرفت و نه سال بعد درگذشت.
لرد بوت، دوست صمیمی و وزیر اعظم سال‌های آغازین سلطنت جرج سوم هانوور، در سال 1763 جرج گرنویل، (6) برادر کوچک ریچارد گرنویل - تمپل، را به عنوان جانشین خود به پادشاه معرفی کرد. بدینسان، جرج گرنویل لرد اول خزانه‌داری (وزیر اعظم) شد و تا سال 1765 در این سمت بود. معهذا، در این دوران همچنان لرد بوت مشاور اصلی و همه کاره دربار بود و گرنویل اقتدار واقعی نداشت. گرنویل سرانجام محبوبیت خود را در نزد جرج سوم از دست داد و برکنار شد.
اصلاحات مالی گرنویل در دور کوتاه صدارتش سرآغاز تنشی در روابط میان دربار بریتانیا با الیگارشی مستعمراتی آمریکای شمالی و جزایر هند غربی است که در دهه بعد به جنگ‌های استقلال آمریکا انجامید. گرنویل زمانی در سمت لرد اول خزانه‌داری جای گرفت که جنگ هفت ساله اروپا (1756 - 1763) به پایان رسیده و پیامدهای مالی مهلک آن بر گرده مردم بریتانیا سنگینی می‌کرد. گفتیم که در نتیجه این جنگ، "بدهی ملی" دولت بریتانیا به مبلغ 139 میلیون پوند رسید؛ (7) به دلیل این فشار مالی، رابرت کلایو توسعه‌طلبی غارتگرانه و خونینی را در هند آغاز کرد؛ و تأثیر این غارت در بهبود وضع مالی دولت بریتانیا تا بدان حد بود که ویلیام پیت در نامه‌ای به کلایو دریافت فرمان دیوانی بنگال (1765) را "موهبتی" دانست که خداوند برای استرداد بدهی‌های دولت انگلیس در جنگ هفت ساله و "نجات یک ملت" نازل کرده است. (8)
جرج گرنویل برای تأمین نیازهای مالی دولت بریتانیا راه وضع مالیات بر مستعمرات آمریکای شمالی و هند غربی را در پیش گرفت. اولین اقدام او "فرمان پلانت‌‌کاری" (9) سال 1764 بود که به "فرمان شکر" نیز معروف است. این اولین بار بود که دولت انگلیس "مالیات داخلی" را برای مستعمرات وضع می‌کرد. او در همین سال فرمان دیگری، موسوم به "فرمان پول"، (10) را به تصویب پارلمان و جرج سوم رسانید که طبق آن پول‌های کاغذی، که در دوران جنگ هفت ساله رواج یافته بود، از دور خارج می‌شد. این اقدام، که به منظور ایجاد ثبات مالی و پایان دادن به گردش بروات (اسکناس‌های) بدون پشتوانه بود، فشار شدیدی بر گردش مالی تجار وارد کرد و عملاً به معنای افزایش نظارت دربار و دولت مرکزی انگلیس بر مستعمرات قاره آمریکا تلقی شد. الیگارشی مستعمرات در دوران پس از جنگ با کمبود شدید نقدینگی مواجه بود. برای مثال، در ویرجینیا کمبود نقدینگی چنان شدید بود که مقامات محلی بالاجبار بار دیگر به توزیع پول کاغذی دست زدند. در سال 1765 گرنویل "فرمان عوارض" (11) را نیز صادر کرد و برای نخستین بار دریافت مالیات مستقیم از کالاهای تجاری، اوراق دولتی و مطبوعات را در مستعمرات آمریکا آغاز نمود.
این اقدامات، نارضایتی و اعتراض الیگارشی مستعمراتی آمریکای شمالی و پلانت‌کاران جزایر هند غربی را برانگیخت. اولین کسانی که اعتراض کردند پلانت‌کاران و تجار و صرافان شهر بوستن بودند. این وضع، طبعاً بیش از هر گروه دیگر بر طبقات تهیدست مستعمرات تأثیر می‌نهاد. در نتیجه، مردم عوام در بوستن و برخی دیگر از شهرهای آمریکای شمالی به شورش دست زدند و اوراق و مهرهای دولتی را به آتش کشیدند. سکنه مستعمرات آمریکای شمالی خواستار آن شدند که هرگونه عوارض و مقررات از طریق نهادهای منتخب خود آنان، نه پارلمان بریتانیا، وضع شود و درآمد آن نیز در محل صرف گردد. لذا، آنان در اکتبر 1765 کنگره خود را در بندر نیویورک تشکیل دادند و تصمیم گرفتند که از کالاهای انگلیسی که به آمریکای شمالی صادر می‌شد، مالیات اخذ کنند. آنان اقدامات دولت بریتانیا را به عنوان تلاشی خصمانه علیه مردم مستعمرات و تنزل ایشان به سطح بردگان قلمداد کردند. از آن پس تجار بوستن در سطح وسیع تجارت قاچاق کالاهای مستعمراتی، به ویژه چای، را آغاز کردند. دولت بریتانیا برای مقابله با این وضع در سال 1773 انحصار تجارت چای با مستعمرات قاره آمریکا را به کمپانی هند شرقی واگذار کرد. طبق این فرمان، چای تنها به وسیله کشتی‌های کمپانی هند شرقی به آمریکای شمالی حمل می‌شد و کارگزاران کمپانی مستقیماً بدون واسطه تجار بوستن، آن را می‌فروختند. این امر کاهش شدید قیمت چای را سبب می‌شد زیرا کمپانی، به دلیل حذف واسطه‌های آمریکایی، چای را در زیر قیمت روز به کسبه و مصرف‌کنندگان می‌فروخت. این اقدام طبعاً ضربه سنگینی بر تجار بزرگ آمریکایی بود و تنش شدیدی را در روابط ایشان با مقامات کمپانی و دولت مرکزی بریتانیا ایجاد کرد. مقامات محلی بنادر مهمی چون نیویورک، فیلادلفیا و چارلستون یا فرمان فوق را نادیده گرفتند یا از سمت‌های خود استعفا دادند. معهذا، توماس هاتچینسون، (12) فرماندار ماساچوست (1771 - 1774)، قضیه را جدی گرفت و سرسختانه از انحصار کمپانی هند شرقی حمایت کرد. در نتیجه، در 16 دسامبر 1773، در حالیکه 342 صندوق چای متعلق به کمپانی هند شرقی بریتانیا به ارزش 18 هزار پوند استرلینگ (13) در بندر بوستن تخلیه می‌شد، گروهی 60 نفره، که خود را به هیئت سرخپوستان موهاک درآورده بودند، به بندر حمله بردند و صندوق‌های چای را به دریا ریختند. "ماجرای محموله چای بوستن" (14) نقطه عطفی در برافروختن انقلاب آمریکا (1775 - 1783) است زیرا تلاش دولت بریتانیا برای دریافت غرامت از الیگارشی بوستن و مجازات گروه فوق سرانجام به اشتعال جنگ آمریکا انجامید.
چهره نامدار بعدی این خاندان، جرج تمپل گرنویل (15) است. او در سال1779 با مرگ عمویش، ریچارد گرنویل - تمپل، به ارل تمپل دوم ملقب گردید. ارل تمپل از سال 1782 عضو شورای مشاورین خصوصی پادشاه و نایب‌الحکومه ایرلند بود. در فوریه سال 1783 با فرمان پادشاه "طریقت سن‌پاتریک" (16) را در ایرلند تأسیس کرد که خود اولین استاد اعظم آن بود. چند ماه بعد به انگلستان بازگشت و به عنوان یکی از نزدیکان جرج سوم در دربار حضور یافت. در دسامبر 1784 به مارکیز باکینگهام ملقب گردید. در نوامبر 1784، در دولت ویلیام پیت کوچک، بار دیگر نایب‌الحکومه ایرلند شد و تا سپتامبر 1789 در این سمت بود. به نوشته بریتانیکا، او در این دوران به ارتشاء گسترده دست زد. وارث او ریچارد گرنویل، (17) مارکیز باکینگهام دوم، با وارث دوک سوم شاندوس ازدواج کرد (18) و در سال 1822 به دوک باکینگهام و شاندوس ملقب شد. عنوان دوکی فوق قریب به هفت دهه در این خاندان بود و در سال 1889 منقطع شد. (19)
لرد ویلیام ویندام گرنویل، (20) که در اوایل سده نوزدهم مدت کوتاهی نخست‌وزیر بریتانیا بود (از فوریه 1806 تا مارس 1807)، از این خاندان و پسر جرج گرنویل (وزیر اعظم سال‌های 1763 - 1765) است. در زمان صدارت اوست که تجارت انگلیسی برده ممنوع اعلام شد. (21) گرنویل در سال 1782 عضو مجلس عوام شد و در سال 1790 به عنوان بارونی دست یافت. از ژوئن 1791 تا فوریه 1801 در دولت پسرعمه‌اش، ویلیام پیت کوچک، وزیر امور خارجه بود. معهذا، با چارلز فوکس، (22) رقیب پیت، رابطه نزدیک برقرار کرد و لذا حاضر به شرکت در دولت دوم پیت (مه 1804) نشد. پس از مرگ پیت (23 زانویه 1806)، لرد گرنویل در رأس یک دولت ائتلافی مرکب از گروه‌بندی ویلیام پیت و ادینگتون، پیروان فوکس و دوستان شخصی خویش قرار گرفت. هدف گرنویل صلح با ناپلئون، لغو تجارت برده، و اعطای حقوق سیاسی به کاتولیک‌ها بود. مواضع گرنویل در مسئله کاتولیک‌ها سبب شد که در مارس 1807 جرج سوم وی را از مقام صدارت عزل کند. لرد گرنویل در سال‌های 1810 - 1834 ریاست دانشگاه آکسفورد را به دست داشت. او بلاعقب بود و عنوان لردی وی تداوم نیافت.

پی‌نوشت‌ها:

1.بنگرید به: کتاب زرسالاران ، ج 3، ص 295.
2.Royston Pike, ibid, p. 81.
3.Richard Grenville (d. 1727)
4.Richard Temple, Baron Cobham
5.Richard Grenville - Temple, 1 st Earl Temple, viscount of Cobham, Baron Cobham (1711 - 1779)
6.George Grenville (1712 - 1770)
7."بدهی ملّی" تمهیدی بود که در زمان سلطنت ویلیام اورانژ به وسیله لرد هالیفاکس (چارلز مونتاگ) و گروه جنگ‌طلب او، و قطعاً با هدایت صرافان یهودی آمستردام و لندن، برای تأمین مخارج جنگ سال‌های 1689 - 1679 با فرانسه اندیشیده شد و به چاپ اولین اوراق قرضه عمومی در انگلیس و رونق بازار بورس بازی انجامید. گفتیم که 35 سال بعد این بدهی به 53 میلیون پوند، در پایان جنگ‌های استقلال آمریکا به 268 میلیون پوند و در پایان جنگ‌های ناپلئونی به 880 میلیون پوند رسید. رجوع کنید به: کتاب زرسالاران ، ج 2، ص 467؛ ج 3، صص 347، 400.
8.بنگرید به: کتاب زرسالاران ، ج 1، ص 246.
9.Plantation Act of 1764 (Sugar, or Revenue, Act)
10.Currency Act of 1764
11.Stamp Act of 1765
12.Thomas Hutchinson (1711 - 1780)
هاتچینسون متولد بوستن بود و به یک خانواده تاجر بوستنی تعلق داشت. وی با اقدامات الیگارشی تجاری - مالی حاکم بر شهر به مخالفت برخاست و لذا در سال 1765، در پی فرمان عوارض، عوام تحریک شده یا سازمان یافته خانه او را غارت و بسیاری از اموال و اسناد ارزشمند را معدوم کردند. با وخامت اوضاع در ماساچوست، ژنرال توماس گاگ به عنوان فرماندار نظامی این ایالت منصوب گردید. هاتچینسون به لندن رفت و مشاور جرج سوم در امور آمریکای شمالی شد. او مؤلف تاریخ سه جلدی ماساچوست است که از منابع تاریخ آمریکا به شمار می‌رود: History of the Colony and Province of Massachusetts Bay, 3 Vol, 1764 - 1828.
13. در برخی منابع ارزش این محموله 75 هزار پوند ذکر شده است، (Sidney Morse, “Freemasonry in the American Revlution”, Little Masonry Library. USA: Macoy Publishing & Masonry Supply Co., vol. III, 1977, p. 255)
14.Boston Tea Party
15.George Nugent Temple Grenville 2nd Earl Temple, 1st Marquess of Buckingham (1753 - 1813)
16.Order of St. Patrick
17. Richard Grenville, 2nd Marquess of Buckingham, Duke of Buckingham and Chandos
18. بنگرید به: کتاب زرسالاران ، ج 4، ص 29.
19.Britannica CD 1998; Britannica, 1977, vol. II, p. 339.
20.Willaim Wyndham Grenville, Baron Grenville (1759 - 1834)
21. درباره لغو تجارت انگلیسی برده بنگرید به: کتاب زرسالاران ، ج 1، صص 234 - 236.
22.درباره فوکس و رابطه او با ویلیام پیت کوچک بنگرید به: کتاب زرسالاران ، ج 2، صص 362 - 364.

منبع مقاله :
شهبازی، عبدالله؛ (1390)، زرسالاران یهودی و پارسی استعمار بریتانیا و ایران (جلد سوم)، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، چاپ پنجم.