انواع حفظ قرآن

«حفظ ترتيبي» يعني حفظ آيات از ابتداي قرآن تا پايان آن. «حفظ موضوعي» به معناي حفظ آيات دسته‌بندي شده در موضوع‌هاي متفاوت است. كساني كه از حافظه‌ي متوسط و وقت بيش‌تر برخوردارند، شايسته است در مسير حفظ ترتيبي گام بردارند. براي آنان كه از حافظه‌ي متوسط يا فرصت كافي بي‌بهره‌اند، حفظ موضوعي يا حفظ بعضي از سوره‌هاي كوچك و داراي فضيلت، سودمندتر است. يكي از ياران پيامبر اسلام ـ صلي اللّه عليه و آله ـ نزد حضرت آمد و گفت: قرآن از ذهنم رميده و نگهداري‌اش برايم دشوار شده است.
حضرت فرمود: «لا تُحَمِّلْ عَلَيْكَ ما لاتُطيقُ وَ عَلَيْكَ بِالسُّجُود.»[2] كاري كه توان انجامش را نداري، انجام مده؛ و بر تو باد سجده كردن.
سفره كرم و نعمت الاهي براي همگان باز است و چقدر زيبا است كه هركسي مي‌تواند به اندازه‌ي ظرفيت و توان و استعداد خود از قرآن كريم استفاده نمايد. در رحمت حفظ قرآن بر همگان گشوده است، عده‌اي كه از استعداد و حافظه‌ي قوي برخوردارند و وقت لازم جهت حفظ دارند بسيار به‌جاست كه از ابتدا شروع به حفظ نموده و منظم و به ترتيب سوره‌ها را حفظ نمايند.
ولي افرادي كه توان حفظ كامل و از ابتدا تا انتها را ندارند، در حد توان براي خود برنامه‌ريزي نمايند؛ به ‌گونه‌اي كه سوره‌هاي مورد علاقه را حفظ نمايند و شروع آن از سوره‌هاي كوچك باشد.
نكته‌ي جالب توجه اين است كه حفظ موضوعي قرآن براي همگان مفيد فايده و امكان‌پذير است. قرآن مشتمل بر معارف گرانبها و متعددي است در موضوعات مختلف اعتقادي، اخلاقي، اجتماعي، حقوقي، عبادي و... كه ما مي‌توانيم با انتخاب موضوع، آيات مربوط به آن‌را شناسايي نموده و حفظ نماييم.

پي نوشت :
 

[1] . در عصر رسالت، به دليل آن‌كه آيات قرآن به طور تدريجي نازل مي‌شد، حفظ آن بر اساس نزول آيات بود نه به شكل ترتيبي كه امروز رايج است.
[2] . حياة الصحابة، ج 3، ص 467.
 

منبع: اندیشه قم
/س