مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
 

قرصهای دیوریتیک یا ادرار آور جهت افزایش دفع سدیم و آب اضافی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها عمدتاً به منظور درمان احتباس مایعات و فشار خون بالا استفاده می‌شوند. این مقاله برخی از جنبه‌های مهم دیوریتیکها را مورد بحث قرار داده بطوریکه تصور بهتری درباره این داروها بدست خواهید آورد.
قرصهای دیوریتیک که همچنین تحت عنوان قرصهای آب (water pills) یا ادرار آور شناخته می‌شوند نوعی دارو بوده که در درجه نخست جهت تسهیل دفع مایعات اضافی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. هنگامی که آب اضافی توسط بدن حفظ شود، به آن احتباس مایعات یا آب گویند که خود را در قالب تورم و یا اِدم نشان می‌دهد. اِدم یا ورم می‌تواند به طور معمول ساق پا، مچ پا به پایین، بازو، دست و ناحیه شکم را تحت تأثیر قرار دهد. قرصهای ادرار آور می‌توانند به کاهش تورم ناشی از احتباس مایعات و کاهش فشار خون با دفع آب اضافی از بدن کمک نمایند. آنها در اصل جهت درمان احتباس مایعات، فشار خون بالا، نارسایی قلبی، بیماریهای کبدی و کلیوی و سندرم پلی کیستیک تخمدان استفاده می‌شوند.

انواع قرصهای دیورتیک

قرصهای دیورتیک عمدتاً بر سه نوع بوده واین قرصها تحت عنوان قرصهای دیورتیک لوپ یا حلقه‌ای، تیازید و دیوریتیک‌های نگهدارنده پتاسیم شناخته می‌شوند. دیورتیکهای لوپ جهت جلوگیری از جذب مجدد سدیم توسط بدن است که منجر به افزایش تولید ادرار می‌شود. تیازیدها موجب حفظ آب در ادرار می‌شوند. از سوی دیگر دیورتیکهای نگهدارنده پتاسیم به بدن در حفظ پتاسیم در حین دفع سدیم و آب اضافی کمک می‌کنند.

چگونگی کارکرد آنها

قرصهای دیورتیک به منظور دفع سدیم و آب اضافی از بدن، عمدتاً بر روی کلیه‌ها عمل می‌کنند. آنها کلیه‌ها را تحریک به دفع سدیم ساخته که به نوبه خود به دفع آب اضافی از بدن کمک می‌کند. دفع آب از بدن موجب کاهش حجم خون شده که منجر به پایین آمدن فشار خون می‌شود. این امر به کارکرد قلب کمک می‌کند. این قرصها همچنین می‌توانند به کاهش موقت وزن کمک نمایند. در واقع بسیاری افراد از آنها برای کاهش وزن استفاده می‌کنند، اما اثرات این داروها تا زمان استفاده از آنها دوام دارد. افرادی که از این قرصها استفاده می‌کنند، معمولاً هنگامی که این داروها را قطع مصرف می‌نمایند مجدداً دچار افزایش وزن می‌شوند.

دیوریتیکهای طبیعی

غیر از قرصهای دیوریتیک متعارف، برخی مواد غذایی و گیاهان دارویی وجود دارند که دارای خواص دیوریتیک می‌باشند. چنین گیاهان و غذاهایی می‌توانند به دفع آب اضافی از بدن کمک نمایند. بنابراین بسیاری از افراد، از این دیورتیک‌های طبیعی برای رفع فشار خون بالا و احتباس آب استفاده می‌کنند. یکی از معروف‌ترین دیورتیک‌های طبیعی کافئین است که می‌تواند در دانه‌های قهوه و برخی گیاهان یافت شود. دیگر دیورتیک‌های طبیعی، جعفری، سیر، تخم کرفس، مریم گلی، قاصدک، رازیانه، کاسنی، و بومادران را شامل می‌شود. این گیاهان را می‌توان در بسیاری از قرصهای دیورتیک طبیعی یافت.

عوارض جانبی

دیورتیکها بانظمام انواع گیاهی آن، نیز همانند سایر داروها هنگامی که با احتیاط مورد استفاده قرار نگیرند می‌توانند موجب بروز عوارض جانبی چندی شوند. برخی از عوارض جانبی معمول که فرد ممکن است در حین استفاده از این داروها دچار آن شود، تکرر ادرار، عدم تعادل الکترولیت، کم آبی بدن، ضعف، گرفتگی‌های عضلانی، سرگیجه، تهوع، استفراغ، سردرد، تاری دید، بی قراری، گیجی، و ضربان نامظم قلب را شامل می‌شود. زنان در حین استفاده از دیورتیکها می‌توانند دچار بی نظمی در قاعدگی شوند. استفاده بیش از حد از آنها می‌تواند میزان سدیم را به طور قابل توجهی پایین آورده و سطح قند خون را افزایش دهد.
بنابراین توصیه می‌شود از قرصهای ادرار آور و گیاهان دیورتیک و آمیزه‌های آنها تنها تحت نظارت پزشک استفاده نمایید. از آنجا که این قرصها تولید ادرار را افزایش می‌دهند، افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند بایستی به قدر کافی آب نوشیده تا از کم شدن آب بدن جلوگیری شود. همچنین اهمیت دارد که مکملهای پتاسیم و یا مواد غذایی سرشار از پتاسیم را در رژیم غذایی خود در حین استفاده از این قرصها بگنجانید مگر آنکه از قرصهای دیورتیک نگهدارنده پتاسیم استفاده می‌کنید. زنان باردار و شیرده نبایستی بدن مشورت با پزشک خود از قرصهای دیورتیک مصرف نکنند. به طور مشابه افرادی که هرگونه دارو مصرف می‌نمایند بایستی پیش از استفاده از دیورتیکها پزشک خود را از آن مطلع سازند.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.