کاربرد‌های شایان رادیواکتیویته

از رادیواکتیویته در حوزه‌های زیادی از پزشکی گرفته تا صنایع غذایی استفاده می‌شود. در این مقاله به بحث درباره کاربرد‌های مختلف رادیواکتیویته می‌پردازیم. رادیواکتیویته را می‌توان به عنوان فرآیندی فیزیکی تعریف کرد که عناصر با هسته ناپایدار تجزیه می‌شوند تا هسته‌ کوچک‌تری تشکیل دهند. در این فرآیند، سه نوع اشعه آلفا، بتا و گاما ساطع می‌شود. برخی عناصر که خواص رادیواکتیو از خود نشان می‌دهند عبارتند از اورانیوم، توریم، رادیوم، پولونیوم و غیره.

کاربرد رادیواکتیویته در پزشکی

در پزشکی از اشعه‌های رادیواکتیو برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. این فرآیند رادیوتراپی نامیده می‌شود. رادیوتراپی روش مؤثری برای انواع مختلف سرطان است. در این فرآیند، شدت بالایی از اشعه‌های گاما از طریق سلول‌های سرطانی نابالغ وارد بدن می‌شوند تا آن‌ها را از بین ببرند. این سلول‌های بدخیم را از بین می‌برد ولی، به سلول‌های سالم آسیب نمی‌زند. از روشی مشابه برای از بین بردن تومورها استفاده می‌شود. از قرص‌های رادیواکتیو برای بررسی عملکرد طبیعی اندام‌های بدن استفاده می‌شود. این به تشخیص محل دقیق تومور یا لخته خونی در بدن کمک می‌کند. از رادیواکتیو ید-123 به طور گسترده برای شناسایی مشکلات تیروئید استفاده می‌شود. کبالت-67 برای تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن مفید است. رادیواکتیویته همچنین به استرلیزه کردن تجهیزات پزشکی کمک می‌کند.

تخمین عمر سنگ‌ها

سنگ‌ها حاوی مقادیر کم کربن-14 هستند که خاصیت رادیواکتیویته ضعیفی دارد. با گذشت زمان، هسته ناپایدار رادیوایزوتوپ رو به زوال می‌گذارد تا ایزوتوپ‌های پایدار تشکیل دهد. ایزوتوپ ناپایدار اصلی ایزوتوپ والد نامیده می‌شود و محصولات ایزوتوپ پایدار ایزوتوپ دختر نامیده می‌شوند. با مقایسه نسبت مقدار این دو ایزوتوپ موجود در نمونه سنگ جمع آوری شده، تاریخ دقیق سنگ را می‌توان تعیین کرد. هر چه سن سنگ بالاتر باشد، مقدار کربن-14 موجود در آن کمتر است.

کاربرد‌های دیگر

رآکتور هسته‌‌ای دستگاهی است که در آن شکافت هسته‌ای کنترل شده رخ می‌دهد. مقدار زیاد انرژی تولید شده در واکنش هسته‌ای در داخل رآکتور بعداً برای تولید انرژی الکتریسیته استفاده می‌شود. محصولات شکافت مفیدی نیز در این فرآیند به دست می‌آیند. رادیواکتیویته به طور گسترده برای تحقیقات و تحلیل فرآیند‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مختلف استفاده می‌شود. رادیواکتیویته کاربرد‌های وسیعی در صنایع تولیدی مختلف در سرتاسر جهان دارد. از رادیواکتیویته برای بررسی اتصال محصولات تولید شده مانند جوش‌‌های خط لوله، بخش‌های هواپیما، دیگ‌های بخار و غیره استفاده می‌شود.
رادیواکتیویته همچنین در مطالعه تحقیقات کشاورزی نیز کاربرد‌های متعددی دارد. فسفر-32 به کود فسفات اضافه می‌شود تا مقدار دقیق فسفر جذب شده توسط گیاهان از کود مشخص شود. کبالت-60 برای بهبود تولید محصولات هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ کمیت استفاده می‌شود. رادیواکتیویته همچنین برای استرلیزه کردن مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین منظور، پرتوهای متمرکز‌ از مواد غذایی عبور داده می‌شود تا میکروارگانیسم‌هایی که باعث ایجاد آلودگی ماده غذایی می‌شوند از بین بروند. این یک روش ایمن مطلق است و منجر به مسمومیت با تشعشعات نمی‌شود.
رادیواکتیویته باید بسیار کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد زیرا، خطرات بالقوه‌ای با خود به همراه دارد. اگر بدن انسان در معرض مقدار زیاد تشعشعات قرار بگیرد، ممکن است منجر به بروز سرطان و جهش‌های ژنتیکی شود.