چهل حديث از چهارده معصوم عليهم السلام درباره ي ويژگي هاي نماز(1)

گفتار معصوم اول، پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم):

1- رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در ضمن وصاياي خود به ابوذر فرمود:
يا اباذر ان الله جعل قرة عيني في الصلاة، و حببها الي، کما حبب الي الجائع الطعام... و ان الجائع اذا اکل الطعام شبع و انا لا اشبع من الصلاة.
«اي ابوذر! همانا خداوند، نور چشم مرا در نماز قرار داد، و نماز را محبوب من نمود، چنانکه غذا را محبوب انسان گرسنه نمود، همانا انسان گرسنه، هنگامي که غذا بخورد سير مي شود، و من از نماز، سير نمي شوم».
(امالي شيخ طوسي، ج2، ص141)
2- مابين المسلم و بين ان يکفر ان يترک الصلوه الفريضه معتمداً اويتهاون بها فلا يصليها.
«فاصله ي بين مسلمان و کفر، همين است که نماز واجب را از روي عمد، ترک کند، يا بر اثر سستي، نماز نخواند.»
(وسائل الشيعه، ج3، ص29)
شرح: يعني کسي که نماز واجب را عمداً و يا از روي سستي و سبک شمردن نماز، ترک کند، از مرز اسلام خارج شده و کافر گشته است.
3- لا تضيعوا صلاتکم، فان من ضيع صلاته حشر مع قارون و هامان، و کان حقاً علي الله ان يدخله النار.
«نماز خود را تباه نسازيد، چرا که هر کس نمازش را تباه سازد. با قارون (سرمايه دار مخالف موسي عليه السلام) و هامان (نخست وزير فرعون) محشور مي گردد، و بر خدا سزاوار است که او را در آتش دوزخ بيفکند».
(وسائل الشيعه، ج3، ص19)
4- لا يزال الشيطان ذعراً من المؤمن ما حافظ علي الصلوات الخمس، فاذا ضيعهن تجرء عليه، فادخله في العظائم.
«شيطان همواره از مؤمن، هراسان و ترسان است تا آن هنگام که او مراقبت انجام کامل نمازهاي پنجگانه باشد، پس هر گاه او، آن نمازها را تباه سازد (مانند اينکه بدون شرائط و باشتاب انجام دهد) شيطان بر او جرئت مي يابد، و او را به گناهان بزرگ وادار مي سازد.»
(وسائل الشيعه، ج3، ص19)
5- سلمان مي گويد: در محضر رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) در سايه ي درختي به سر مي برديم، آن حضرت، شاخه اي از آن درخت را گرفت، و آن را تکان داد، برگ هاي آن ريخته شد، به حاضران فرمود: «آيا از من نمي پرسيد اين چه کاري بود که کردم؟».
گفتيم: «اي رسول خدا! علت اين کار را به ما خبر بده»، فرمود:
ان العبد المسلم اذا قام الي الصلاة تحتاتت عنه خطاياه کما تحتاتت ورق هذه الشجرة.
«همانند بنده ي مسلمان، هرگاه به نماز ايستاد، گناهان او مي ريزد، همان گونه که برگهاي اين درخت مي ريزد».
(امالي شيخ طوسي، ج1، ص170)
6- ان العبد اذا اشتغل بالصلاة جائه الشيطان و قال له: اذکر کذا، اذکر کذا، حتي يضل الرجل ان يدري کم صلي.
«همانا بنده هنگامي که مشغول نماز شد، شيطان نزد او مي آيد و به او مي گويد: فلان چيز را بياد آور، فلان چيز را بياد آور، تا آنجا که او را آنچنان گم و غافل مي کند که او حيران مي شود در مورد اين که در کجاي نماز است».
(بحار، ج84، ص259)
7- رکعتان خفيفتان في تفکر خير من قيام ليلة.
«دو رکعت نماز سبک در صورتي که همراه با تفکر و انديشه باشد بهتر از عبادت سراسر يک شب است».
(بحار، ج84، ص240)
گفتار معصوم دوم، حضت زهرا (سلام الله عليها)
8- حضرت زهرا (سلام الله عليها) در ضمن شمارش فلسفه ي برخي از دستورهاي اسلام، چنين فرمود:
فجعل الله الايمان تطيراً لکم من الشرک، و الصلوة تنزيها لکم عن الکبر.
«خداوند، ايمان را وسيله ي پاک سازي شما از آلودگي شرک، و نماز را براي دوري و پاک نمودن شما از تکبر (در برابر حق) قرار داد».
(شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج16، ص211)
گفتار معصوم سوم، امام علي (سلام الله عليها):
9- کتب اميرالمؤمنين لمحمد بن ابي بکر: ارتقب وقت الصلوة فصلها لوقتها و لاتعجل بها قبله لفراغ، و لا تؤخرها عنه لشغل.
اميرمؤمنان علي (عليه السلام) براي (نماينده اش) محمد بن ابي بکر نوشت:
«در انتظار وقت نماز باش، آن را در وقتش بخوان، هنگام فراغت، شتاب نکن که آن را قبل از فرارسيدن وقتش بخواني، و هنگام شغل و سرگرمي، آن را از وقتش، تأخير نينداز».
(بحار، ج83، ص14)
10- از وصاياي اميرمؤمنان علي (عليه السلام) در بستر شهادت، اين بود:
والله الله في الصلوة فانها عمود دينکم.
«خدا را، خدا را، درباره نماز، چرا که نماز ستون دين شما است».
(نهج البلاغه، نامه 47)
11- لکل شيء وجه، و وجه دينکم الصلاه.
«هرچيزي داراي صورت است، صورت دين شما، نماز مي باشد».
(بحار، ج82، ص227)
12- ان عمود الدين الصلاه، و هي اول ما ينظر فيه من عمل ابن آدم، فان صحت نظر في عمله و ان لم تصح لم ينظر في بقيه عمله.
«همانا نماز، ستون دين است و آن نخستين عمل انسان است که به آن توجه مي شود، اگر صحيح باشد، به ساير اعمال او توجه مي گردد، ولي اگر صحيح نباشد، به ساير اعمال او توجه نمي گردد.»
13-واعلم ان کل شيء من عملک تبع لصلاتک.
«بدان که تمام اعمالت، تابع نمازت خواهند بود.»
(نهج البلاغه، نامه 27)
[يعني: اگر نماز، پذيرفته شود، ساير اعمال نيز پذيرفته مي شود، وگرنه، ساير اعمال نيز پذيرفته نشود]
گفتار معصوم چهارم، امام حسن مجتبي (سلام الله عليه):
14- هر گاه امام حسن مجتبي (عليه السلام) مي خواست نماز بخواند، زيباترين لباس خود را مي پوشيد، شخصي پرسيد: «اي فرزند رسول خدا! چرا زيباترين لباس خود را در نماز مي پوشي؟».
آن حضرت در پاسخ فرمود: ان الله جميل يحب الجمال، فاتجمل لربي، و هو يقول: «خذوا زينتکم عند کل مسجد» فاحب ان البس اجود ثيابي.
«خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد، و به همين جهت من لباس زيبا براي راز و نياز با پروردگار مي پوشم، که او مي فرمايد: «زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگيريد»
(اعراف- 31) پس به همين علت دوست دارم که زيباترين لباسم را (هنگام نماز) بپوشم».
(تفسير عياشي، ج2، ص14- بحار- ج83، ص175)
15- ان من طلب العبادة تزکي لها. اذا اضرت النوافل بالفريضة فارفضوها.
«هر کس هواي عبادت دارد، دل را براي آن، پاک مي کند و هر گاه نمازهاي مستحبي به نمازهاي واجب ضرر رسانيد(باعث آسيب رساني به يکي از صفات و ابعاد نمازهاي واجب شد)، نمازهاي مستحبي را ترک کنيد».
(تحف العقول، ص267)
16- من ادام الاختلاف الي المسجد، اصاب احدي ثمان: آيه محکمه، و اخاً مستفاداً، و علماً مستطرفاً، و رحمه منتظره، و کلمه تدله علي الهدي او ترده عن ردي، و ترک الذنوب حياء او خشيه.
«هر که همواره به مسجد (براي نماز) رفت و آمد کند يکي از هشت فايده به او برسد:
1- بهره مندي از آيه ي روشني از قرآن
2- يافتن رفيق نيک
3- فراگيري علم تازه
4- برخورداري از رحمتي که در انتظارش بوده.
5- شنيدن سخني که راهنماي راه باشد.
6- يا مانع انحراف گردد.
7- يا موجب ترک گناه از روي حيا شود.
8- يا موجب ترک گناه بر اثر ترس، گردد».
(تحف العقول، ص258)
گفتار معصوم پنجم، امام حسين (سلام الله عليه):
17- روز عاشورا، هنگامي که وقت ظهر فرا رسيد، ابوثمامه ي صيداوي (يکي از ياران امام حسين عليه السلام) به آسمان نگاه کرد و سپس به امام عرض کرد: «ظهر شده است». امام حسين (عليه السلام) به آسمان نگريست و سپس به ابوثمامه فرمود:
ذکرت الصلوة، جعلک الله من المصلين الذکرين.
«نماز را به يادآوردي، خداوند تو را از نمازگزاران يادکنندگان خدا قرار دهد.»
سپس نماز را در همان ميدان درگيري، به جماعت خواندند، پيکر يکي از اصحاب آن حضرت به نام «سعيد بن عبدالله حنفي» (که سپر امام واقع شده بود) آماج سيزده تير از جانب دشمن شد و هماندم پس از نماز امام حسين (عليه السلام) شهيد گرديد».
(مقتل الحسين مقرم، ص294 و296)
گفتار معصوم ششم، امام سجاد (سلام الله عليه):
18- ان العبد لا يقبل من صلوته الا ما اقبل عليه منها بقلبه... .
«همانا نماز بنده پذيرفته نمي شود مگر آنچه را که با قلبش به نماز توجه کرده است».
(المواعظ العدديه، ص270)
19- اما حق الصلوه ان تعلم انها وفاده الي الله، و انک قائم بها بين يدي الله، فاذا علمت ذلک کنت خليقا ان تقوم فيها مقام الذليل، الراغب، الراهب ،الخائف، الراجي، المسکين، المتضرع... .
«حقّ نماز بر توآن است که بداني ورود به درگاه خداوند است، و در حال نماز، در پيشگاه خدا ايستاده اي، بنابراين شايسته است که همچون بنده اي ذليل، خواهنده، بيمناک، ترسان، اميدوار، درمانده و زار بايستي...»
(تحف العقول، ص294)
20- من اهتم بمواقيت الصلاه لم يستکمل لذه الدنيا.
«آنکه به وقت هاي نماز، اهميت بدهد، لذت دنيا را کامل نخواهد کرد».
(فروع کافي، ج3، ص275)
شرح: يعين چنين فردي، همواره در فکر نماز و سخن با خدا است و ديگر به لذت ها و عيش هاي دنيا دل نمي بندد، تا از آن به طور کامل بهره مند شود.
منبع:کتاب نماز از ديدگاه قرآن و عترت /س