نویسنده: احمد حاجی شریفی

 

تاول تجمعی از مایع در زیر پوست می‌باشد و زمانی ایجاد می‌شود که از عروق خونی موجود در پوست مایع نشت کند که معمولاً پس از یک آسیب جزیی رخ می‌دهد و تجمع مایع منجر به ایجاد یک ناحیه‌ی برآمده‌ی کوچک، درست در زیر پوست می‌شود. شایع‌ترین علل تاول‌های منفرد اصطکاک‌هایی هم چون پوشیدن کفش‌هایی با اندازه‌ی نامناسب و نیز سوختگی‌ها مثلاً آفتاب‌سوختگی می‌باشد. تاول‌های منتشر ممکن است در اثر اگزما یا در بعضی عفونت‌های ویروسی مانند آبله مرغان یا زونا ایجاد شوند. زرد زخم که یک عفونت باکتریایی پوست می‌باشد ممکن است باعث ایجاد تاول‌هایی پر از عفونت شود. هم چنین علل دیگری با شیوع کمتر اما بالقوه، تهدید کننده‌ی حیات وجود دارند که منجر به ایجاد تاول در نواحی خاصی از پوست یا در کل بدن می‌شوند.
تاولی که در اثر آسیب جزئی به وجود می‌آید، معمولاً به سرعت بدون درمان بهبود می‌یابد. پوست جدید در زیر تاول پدیدار شده، مایع به تدریج جذب خواهد شد و لایه‌ی فوقانی پوست خشک می‌شود و می‌افتد. اگر پوست از هم گسیخته شده یا در محل تاول احتمال آسیب بیشتری باشد باید محل را با پانسمان خشک بپوشانید. تاول های به وجود آمده در اثر بیماری یا عفونت ممکن است نیاز به دارو درمانی داشته باشند. نباید جهت آزاد شدن، مایع تاول را سوراخ کنید، زیرا پوست به عنوان سدی در برابر عفونت عمل می‌کند. اگر تاول‌ها از عفونت پر شده یا متوجه انتشار قرمزی به پوست اطراف شدید به پزشک مراجعه کنید.

پیش‌گیری از تاول سوختگی:

پس از سوختگی پوست، فوراً روی آن موز له کرده بمالید یا کمی خمیر دندان مالیده شود یا پیاز را ریز رنده کرده و کمی نمک بزنید و روی آن ضماد کنید.

سوختگی بدون تاول:

اگر قسمتی از پوست بدن با آتش یا آب جوش سوخته باشد ولی سطحی بوده و تاول نزده باشد، قدری نفت یا مرکب روی آن بمالید، بعد با روغن زیتون چرب کنید و برای شستن آن از محلول ریوانل استفاده کنید.
* جفت را نرم بسایید و بپاشید و برای شستن آن نیز از آب جوشانده‌ی جفت استفاده کنید یا مقداری سفیداب قلع را در روغن کنجد مخلوط کرده و بمالید.
* مقداری گِل ارمنی را در آب خنک حل کرده و بمالید.
* گوشت گرمک یا گوشت خربزه را له کنید و روی آن بمالید.
* جفت را نرم بسایید و روی آن بپاشید.
* برگ چغندر پخته شده را روی آن بمالید.
* سیب‌زمینی خام را دو نیم کرده و قسمت داخلی آن را بر موضع بمالید، بعد با روغن وازلین یا روغن نباتی و یا روغن کنجد چرب کنید.
* لعاب به‌دانه یا سرکه یا سفیده‌ی تخم‌مرغ یا شیر و یا ماست را روی آن بمالید.
* عسل و روغن زیتون را به نسبت مساوی مخلوط کنید و بمالید.
* برگ تازه‌ی غازیاقی را با نمک و کمی سرکه مخلوط کنید و روی آن بمالید.
* تعدادی مریم گلی را بکوبید و روی سوختگی بگذارید.
* سفیده‌ی تخم‌مرغ را با ماست یا شیر مخلوط کنید و بمالید.
* پیاز را ریز رنده کرده، بعد نمک بزنید و روی آن ضماد کنید.
* سفیدآب قلع را با روغن کنجد مخلوط کنید و روی آن بمالید.
* کاهوی پخته شده را بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنید و بمالید.
* هویج خام را ریز رنده کنید و در گاز بپیچید و روی آن بگذارید.
* گاه گاهی پارچه یا پنبه‌ای را در آب خنک فرو برده و روی آن بگذارید.
* یک ساعت به یک ساعت سیب‌زمینی خام رنده شده را روی آن ضماد کنید.
 

سوختگی‌های تاول‌دار:

برای درمان سوختگی‌های تاول‌دار باید موم سفید را با دو برابر آن روغن کنجد آب کنید، بعد به اندازه‌ی موم، سفیدآب قلع ساییده شده را مخلوط کرده و خوب به هم بزنید و پس از سرد شدن، روی پارچه‌ای تمیز یا روی گاز بمالید و بر موضع ضماد اندازید.

سوختگی‌های شدید:

اگر سوختگی قوی و شدید بود و در اثر شدت حرارت تاول زده باشد یعنی سلول‌های زیر جلدی کشته شده و تاول‌های درشت و زیاد ایجاد گردیده باشد؛ باید پات آلو و اودوشو را با روغن کنجد مخلوط کرده و با پر مرغ یا پنبه، خیلی آرام بر روی سوختگی و تاول‌ها و زخم‌ها بمالید، بعد با گاز یا پارچه‌ی تمیز و نازکی روی آن را بیاندازید که گرد و غبار و میکروب در آن نفوذ نکند و روزی دو تا سه مرتبه دود عنبر نسارا را به آن بدهید. تاول‌ها شروع به آب دادن کرده و پارچه‌ای که روی آن افتاده است را خیس می‌کند که باید آن را مرتب عوض کنید. بعد پوست‌ها را با قیچی ضدعفونی شده قیچی کنید، سپس با محلول ریوانل همه روزه آن را پانسمان فرمایید.
* با سفیدآب قلع و موم کافوری و روغن کنجد مرهم بسازید و بر روی سوختگی ضماد کنید.
* اودوشو 40 گرم، روغن زیتون 60 گرم و اسیدفنیک 20 قطره، همه را مخلوط کرده و روی محل سوختگی بمالید.
* بم‌دوپرو 5 گرم، اکسید دوزنگ 10 گرم، اکتیول 10 گرم و وازلین 85 گرم، همه را مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
* آنتی پرین 5 گرم، سالل 3 گرم، پودر سوبلمه دو سانتی‌گرم، یدفرم 1 گرم، اسیدفنیک 1 گرم، اسید بوریک 5 گرم و روغن وازلین 200 گرم، همه را مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بر زخم‌های سوختگی بمالید. برای درمان و ضدعفونی کردن آن و آوردن گوشت نو به محل زخم بسیار مفید است.
* اکسید دوزنگ، گلیسیرین، آب مقطر و کربنات دوسود را به نسبت مساوی مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بر محل سوختگی بمالید.
* روزی سه مرتبه روی آن پماد ولی بمالید و تا بهبودی کامل ادامه دهید.
* سفیدآب قلع را با روغن کنجد و روغن زیتون مخلوط کنید و بمالید.
* اکسید دوزنگ و اسیدبوریک را با مغز قلم گاو مخلوط کنید و بر محل زخم بمالید.
* روغن زیتون، روغن خشخاش، روغن کنجد، سفیدآب روی و سفیدآب قلع را به نسبت مساوی مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بر محل سوختگی بمالید.
* پیاز را در خاکستر گرم بپزید و پس از سرد شدن بر آن ضماد کنید.
*سفیده‌ی تخم‌مرغ خام را با روغن کنجد در یک بطری بریزید و خوب تکان بدهید، بعد روی قسمت سوخته شده بمالید.
* با خاکستر چوب و زرده‌ی تخم‌مرغ خام مرهم بسازید و بر آن ضماد کنید.
* برگ درخت هلو و جعفری را بکوبید، بعد با روغن زیتون مخلوط کرده و به صورت مرهم ضماد کنید.
* پای مرغ یا خروس را بسوزانید و با همان اندازه نمک سوخته مخلوط کنید، بعد سفیدآب قلع را هم با آن‌ها مخلوط کرده و همه را با روغن بنفشه و سفیده‌ی تخم‌مرغ خام ترکیب کنید و بمالید.
* با هواچوبه‌ی ساییده شده و موم کافوری و روغن کنجد ضماد بسازید و روی موضع بگذارید.
* مقداری موم سفید را با دو برابر آن روغن کنجد، گرم و مخلوط کنید، بعد به اندازه‌ی موم، سفیدآب قلع نرم شده را به آن‌ها اضافه کرده، سپس روی پارچه‌ای تمیز یا گاز بمالید و روی موضع سوخته شده قرار دهید.
* پنجاه گرم موم را در 150 گرم روغن گل محمدی گرم کرده و حل کنید، بعد 250 گرم آهک تصفیه شده‌ی خشک و ساییده شده را با آن مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
* پوست کدو حلوایی خام را بر آن ضماد کنید.
* روی آن روزی سه بار روغن کتان بمالید.
* برگ کنار را بسایید و با آب خمیر کرده و بمالید.
* مقداری انقوزه را در آب جوش حل کنید و پس از سرد شدن روی آن بمالید.
* پنج گرم موم را در 10 گرم پیه بز آب کرده، گرم و مخلوط کنید، بعد 5 گرم نیل در آن‌ها حل کرده و بر محل سوختگی بمالید.
* مردارسنگ ساییده شده و سفیدآب قلع از هرکدام 5 گرم و کافور 1 گرم، همه را در قدری سرکه حل کنید، بعد کمی روغن گل اضافه کرده و بمالید.
* صمغ عربی را نرم بسایید و در سفیده‌ی تخم‌مرغ خام حل کنید و بمالید.
* خاکستر چوب نی را در روغن تخم‌کتان حل کرده و بمالید.
* گِل ارمنی را با ماست ترش غلیظ مخلوط کنید و بمالید.
* خاکستر چوب تمرهندی را در روغن کنجد حل کنید و بمالید.
* هواچوبه را نرم بسایید و با سرمه و پیه بز آب کرده یا روغن زیتون و مقداری مورد مخلوط کرده و ضماد کنید.

انواع سوختگی:

برای درمان انواع سوختگی چه از بخار آب جوش و چه از آتش و چه از مواد مذاب و غیره باشد، می‌توانید روغن هسته‌ی هلو را روی محل سوختگی بمالید و یا مغز هسته‌ی هلو را بسوزانید، بعد نرم بسایید و روی محل سوختگی بمالید.
* روغن زیتون را کمی نمک بزنید و بر محل سوختگی بمالید.
* برگ سبز و تازه‌ی درخت بادام را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
* اسفناج را در روغن زیتون یا روغن کنجد بپزید و بر آن ضماد کنید.
* گوشت گرمک را روی موضع سوخته شده ضماد کنید.
* روی آن سرکه بمالید.
* لوبیا را بپزید، بعد بکوبید و بر موضع سوخته شده ضماد کنید.
* برگ تازه‌ی بوته‌ی کدو یا گوشت کدو یا پوست کدوی تنبل را بر آن ضماد کنید.
* برگ‌های تازه‌ی غازیاقی را پس از شستن بکوبید و با سرکه و کمی نمک مخلوط کرده و بر محل سوختگی ضماد کنید.
* برگ تازه‌ی درخت توت را بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
* برگ‌های تازه‌ی بارهنگ را خوب بشویید، بعد کوبیده و روی محل سوختگی ضماد کنید.
* زهره‌ی خوک و پیه آب کرده‌ی خوک را با هم مخلوط کنید و روی آن بمالید.
* مقداری هویج شسته شده را ریز رنده کنید، بعد در پارچه‌ی نازکی بریزید و روی محل سوختگی قرار دهید.
* برگ‌های کلم را بکوبید و با سفیده‌ی تخم‌مرغ مخلوط کرده و بر محل سوختگی ضماد کنید.
* اول مرتب با محلول اسید پیکریک 20% کمپرس کنید تا سوزش آن کاهش یابد و بعد از آن، آب آهک طبی را با روغن زیتون به نسبت مساوی مخلوط کنید و به وسیله‌ی یک پر مرغ تمیز آن‌ها را بر محل سوختگی بمالید.
* مقداری آهک را در ظرفی ریخته و روی اهک‌ها آب بریزید تا آب روی آهک‌ها را بپوشاند و بعد از 2 ساعت آب آن را آرام خالی کنید و روی آن آب جدید بریزید و پس از 2 ساعت باز هم آب را عوض کرده و این کار را هفت مرتبه تکرار کنید. بعد آهک‌ها را خشک کرده و با روغن گل یا روغن کنجد مخلوط کنید تا به صورت خمیر نسبتاً نرمی درآید و به محل سوختگی بمالید. اگر مقداری گل قیمولیا هم به آن اضافه کنید بهتر جواب می‌دهد.
* پنج گرم سرمه، 20 گرم پیه بز آب کرده و کمی روغن گل را با هم گرم و مخلوط کنید و بمالید.
* دوده 2/5 گرم و مردارسنگ بوره و حنا از هرکدام 5 گرم، همه را در نیم فنجان روغن کنجد مخلوط و گرم کنید و پس از سرد شدن بر محل سوختگی بمالید.
* اقاقیا را در روغن زیتون مخلوط کنید و بمالید.
* خاکستر برگ سرو را روی محل سوختگی بپاشید.

سوزش سوختگی:

برای تسکین سوزش سوختگی روی آن نفت یا سفیده‌ی تخم‌مرغ خام و یا خمیردندان بمالید.
* یک سیب‌زمینی خام را ریز رنده کنید و روی موضع گذارید و یا آن را از وسط دو قسمت کرده و قسمت داخلی آن را ملایم بر محل سوختگی بمالید.
* پیاز را ریز رنده کرده، کمی نمک بزنید و بر محل سوختگی ضماد کنید.
* انجیر تازه و یا خشک را در شیر بپزید و تا گرم است بر محل سوختگی ضماد کنید.

ورم سوختگی:

برای درمان ورم سوختگی باید آب به را بگیرید، بعد دانه‌های به را کوبیده و در آن بریزید، شیره‌ای به دست می‌آید که باید آن را برای سوختگی مصرف کنید.

زخم سوختگی:
برای درمان زخم سوختگی باید گوشت کدوی تازه را بر آن ضماد کنید یا پوست کدو را بکوبید و بر آن ضماد کنید یا یک تکه پوست کدو را بکنید و روی زخم گذارید.
* پیاز تازه را پس از پوست کندن بکوبید یا ریزه رنده کنید، بعد به آن نمک دریایی زده، سپس در پارچه‌ی تمیزی بریزید و روی زخم سوختگی گذارید.
* مقداری برگ کلم را خورد کنید و در آبی که مخلوط با آب لیموترش است بخوابانید و پس از چند ساعت روی زخم سوختگی ضماد کنید. بعد از 1 ساعت باز کرده و این عمل را چند روز تکرار کنید.
* چند عدد برگ زنبق را روی اجاق گرم کرده و گرماگرم روی آن ببندید.
* لوبیای پخته را روی آن ضماد کنید.
* سیب‌زمینی خام را رنده کرده، بعد با روغن زیتون مخلوط و ضماد کنید.
* هسته‌ی هلو را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
* برگ‌های تازه‌ی همیشه بهار را بکوبید و روی زخم سوختگی ضماد کنید.
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.