برق‌گرفتگی و درمان فوری آن

آسیب رسیدن به بافت‌های بدن به دنبال عبور جریان برق را برق‌گرفتگی گویند. عبور جریان برق از بدن باعث تولید گرمای شدید و سوختگی می‌شود. یا گاهی سوختگی در اعضای داخلی بدن نیز رخ می‌دهد، ولی تنها سوختگی‌های پوست قابل رؤیتند. بعضی اوقات جریان برق باعث اختلال عملکرد قلب و مغز شده و کشنده است. عبور برق از قلب باعث اختلال ریتم قلب و ایست قلبی می‌شود. با عبور برق از ساقه‌ی مغز که جایگاه مرکز تنفسی است شوکی ایجاد می‌شود که می‌تواند کشنده باشد. چنانچه فرد از این شوک نجات یافت آسیب مغزی، غیرقابل برگشت و اجتناب‌ناپذیر است. علل جراحات برق‌گرفتگی شامل: حوادث در منزل یا محل کار و غیره و هم چنین رعد و برق می‌باشند. این نوع جراحات در افراد شاغل در نیروگاه‌های مولد برق و محیط‌های صنعتی بیشتر رخ می‌دهند. مردان بیشتر از زنان در معرض برق‌گرفتگی هستند زیرا آن‌ها بیشتر در محیط‌های صنعتی کار می‌کنند.
اکثریت برق‌گرفتگی‌ها ناشی از تماس با سیم لخت برق، کلیدهای خراب و یا آب که به راحتی جریان برق را عبور می‌دهد می‌باشد و با حضور آب جراحات ناشی از برق افزایش می‌یابد.
علایم عمومی برق‌گرفتگی عبارتند از:
- از دست رفتن هوشیاری به صورت گذرا.
- گیجی و رفتار آشفته.
- سوختگی پوست.
- تنفس سریع و کوتاه.
شدت علایم با توجه به ولتاژ جریان برق و مدت زمان تماس متفاوت است. به علاوه عضلات سفت می‌شود و شخص قادر نیست خود را از تماس با برق برهاند، انقباض‌های شدید عضلانی ممکن است باعث شکستگی استخوان شود. بسته به مسیر عبور جریان برق یک سری علایم اختصاصی رخ می دهد: عبور برق از قلب باعث اختلال ریتم قلب و ایست قلبی می‌شود. با عبور برق از ساقه‌ی مغز که جایگاه مرکز تنفسی است شوکی ایجاد می‌شود که می‌تواند کشنده باشد. چنانچه فرد از این شوک نجات یافت آسیب مغزی، غیرقابل برگشت و اجتناب‌ناپذیر است.

اقدامات مؤثر:

کمک‌های پزشکی در مواقع برق‌گرفتگی ضروری هستند. در برخورد با فرد برق گرفته، اطمینان حاصل کنید که برق قطع است. تعداد تنفس و ضربان فرد مصدوم را کنترل کنید و در صورت لزوم اقدامات احیاء را انجام داده و تا زمانی که آمبولانس برسد این اقدامات را ادامه دهید. در جریان برق‌گرفتگی با رعد و برق نیز همین اقدامات را انجام دهید.
در جریان برق‌گرفتگی با ولتاژهای بالا (بیشتر از 1000 ولت) هرگز به قربانی دست نزنید زیرا جریان برق به شما منتقل می‌شود. در فاصله‌ی 18 متری از مصدوم باشید و به مرکز پزشکی اطلاع بدهید.

اقدامات پزشکی:

با پذیرش بیمار در بیمارستان، معاینه‌ی فیزیکی کامل و بررسی آسیب اعضای داخلی صورت می‌گیرد، کنترل از نظر اختلالات ریتم قلب انجام می‌شود، اکسیژن درمانی و تهویه‌ی مکانیکی در صورت ایجاد اشکالات تنفسی صورت می‌گیرند و داروهای ضد آریتمی (1) در بی‌نظمی‌های ضربان قلب تجویز می‌شوند. در صورت رسیدن کمک فوری و انجام کمک‌های اولیه اکثر مصدومان نجات می‌یابند.

پی‌نوشت‌ها:

1.Antiarrhythmic Drug

منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.