نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی درختچه:

Vitis vinifera L. نام فرانسه Vigne و نام انگلیسی درختچه Grape vine، نام فرانسه میوه Raisin و نام انگلیسی میوه Grape می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب سنتی، مو، تاک، درخت انگور، شجرة العنب، عنب، کَرم برّی، کَرم، رَز، تنک و آمباسلوقی نامیده شده است.

تیره گیاه:

مو Vitaceas

نوع گیاه:

درختچه

مشخصات ظاهری:

درختچه‌ی انگور سیاه و انگور سفید از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی با هم دارند فقط برگ‌های انگور سیاه کمی تیره‌تر از انگور سفید است و ساقه‌های انگور سیاه نسبت به انگور سفید نسبتاً قطورتر و گره‌دارتر می‌باشند. آب 75 درصد، پروتئین حدود 1 درصد، مواد قندی 15 درصد، کلسیم 12 میلی‌گرم، فسفر 20 میلی‌گرم، آهن 0/4 میلی‌گرم، سدیم 3 میلی‌گرم، پتاسیم 173 میلی‌گرم، ویتامین A 100 واحد بین‌المللی، تیامین 0/05 میلی‌گرم، رایبوفلاوین 0/03 میلی‌گرم، نیاسین 0/03 میلی‌گرم و ویتامین C 4 میلی‌گرم در آن تشخیص داده شده است. درختچه‌ای است با ساقه‌های گره‌دار و با پیچک‌های خود از درختان مجاور و داربست‌هایی که افراد کنارش نصب می‌کنند بالا می‌رود. برگ‌های آن متناوب، دارای دمبرگ دراز، پنجه‌ای و دارای پنج قسمت که کناره هر یک از قسمت‌ها در بعضی ارقام دندانه‌دار و در برخی بی‌دندانه و یا کم دندانه می‌باشد. رنگ برگ‌ها سبز روشن، سبز مات یا سبز تیره، سطح تحتانی برگ ناصاف و سطح فوقانی آن صاف است. گل‌های آن مجتمع به صورت خوشه، مرکب، سبز رنگ و گاهی موارد سیاه و میوه‌اش گوشتدار و پس از رسیدن دارای طعمی شیرین و رنگ آن سیاه می‌شود.

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و تر است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدله اروپا، آسیا و آمریکا انتشار داشته و کاشته می‌شود. در ایران در بیشتر استان‌ها کاشته شده و به صورت خودرو در بعضی از نواحی جنگلی استان‌های شمالی انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در یکصد گرم انگور سیاه:

آب 75 درصد، پروتئین حدود 1 درصد، مواد قندی 15 درصد، کلسیم 12 میلی‌گرم، فسفر 20 میلی‌گرم، آهن 0/4 میلی‌گرم، سدیم 3 میلی‌گرم، پتاسیم 173 میلی‌گرم، ویتامین A 100 واحد بین‌المللی، تیامین 0/05 میلی‌گرم، رایبوفلاوین 0/03 میلی‌گرم، نیاسین 0/03 میلی‌گرم و ویتامین C 4 میلی‌گرم در آن تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

میوه، هسته‌ی میوه و برگ

نحوه مصرف:

میوه‌ی رسیده، روغن هسته‌ی میوه و برگ‌های درختچه مصرف خوراکی داشته و در صنایع غذائی نیز کاربرد دارند.

خواص درمانی:

تقویت کننده کبد و صفرابر، آنتی‌اکسیدان و آرام‌بخش، خارج کننده سموم از بدن و ضد تجمع پلاکت‌ها، کاهنده چربی و فشار خون، مقوی و ضد التهاب، خنک کننده و تب‌تر، برطرف کننده نارسایی‌های عروقی (از جمله واریس) و ضد ویروس، کاهنده التهابات مفصلی و رفع کننده صدمات کبدی ناشی از سموم داروها می‌باشد. در ضمن برای معده، کبد، کلیه، مثانه و سینه نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.