معرفی بابونه‌ی رومی - بابونه‌ی شیرازی و خواص درمانی آن

بابونه گونه‌های مختلفی دارد که از نظر شکل ظاهری و خواص دارویی تقریباً شباهت زیادی با هم دارند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که نسبت به دیگر گونه‌ها مرغوب و معروف‌تر می‌باشد اشاره شده است.

نام علمی:

Anthemis nobilis L. نام فرانسه Camomille odorante و نام انگلیسی آن Roman chamomile می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، بابونه، بابونه‌ی رومی، بابونه‌ی حقیقی، بابونج، بابونق و بابونه‌ی شیرازی نامیده شده است.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک ساله به ارتفاع حدود 10 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای به رنگ سبز مایل به سفید و در بعضی ارقام گسترده روی زمین و برگ‌های آن پرپشت، کوچک، صاف، متناوب، منقسم به بریدگی‌های باریک و نامنظم، کرک‌دار و به رنگ سبز مایل به سفید می‌باشند. اغلب در کشورهای اروپایی، آسیایی و در ایران انتشار داشته و به دلیل خواص دارویی فراوانی که دارد کاشته نیز می‌شود. در انتهای ساقه‌ها، گل دهنده و گل‌های آن کوچک که در یک طبق مدور قرار دارند. هر طبق دو نوع گل دارد گل‌های سفید در قسمت خارج دایره و کمی متمایل به طرف پایین و گل‌های زردِ مایل به قهوه‌ای در برجستگی وسط دایره قرار دارند. در ضمن گل‌های آن بسیار خوشبو و معطر می‌باشند.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در کشورهای اروپایی، آسیایی و در ایران انتشار داشته و به دلیل خواص دارویی فراوانی که دارد کاشته نیز می‌شود.  

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گل بابونه:

آلکالوئیدی به نام آنته‌مین، تانن، اسانس، فیتوسترول، گلوکزید بسیار تلخ، ماده‌ای بنام آپی‌ژترین، اسید آنته‌میک، تاراگزاسترول و آنته‌من در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

گل

نحوه مصرف:

معمولاً گل بابونه را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

بادشکن و صفرابر، آرام‌بخش و خواب‌آور، شیرافزا و مقوی معده، افزاینده ترشحات عادت ماهیانه و قاعده‌آور، افزاینده گلبول‌های سفید خون و برطرف کننده یبوست‌های مزمن، برطرف کننده دل‌پیچه‌های ناشی از نفخ و حالات تشنجی در کودکان، ضد یرقان و رقیق کننده خون، ادرارآور و خارج کننده سنگ مثانه، تقویت کننده قوای جنسی و بازکننده عروق، ضد کرم و دفع کننده انواع انگل‌ها، برطرف کننده قولنج روده و اشتهاآور، خلط‌آور و جلوگیری کننده از آبریزش بینی، تسکین دهنده سردردهای کهنه و ضد تهوع، مسکن دردهای عمومی بدن و خون‌ساز می‌باشد. در ضمن برای زخم معده، ورم معده، سوءهاضمه، کولیت ساده، میگرن، آلرژی، اسهال، تب، اختلالات یائسگی و دردهای روماتیسمی نیز مفید است. در استعمال خارجی حمام با جوشانده‌ی گل بابونه لطیف کننده پوست و تقویت کننده موی سر و استفاده از گل بابونه به صورت ضماد تحلیل برنده ورم بواسیر، بهبود دهنده زخم‌های لای انگشتان، ترک و شقاق مقعد و رفع کننده بیماری‌های پوستی می‌باشد. در ضمن جوشانده گل‌های بابونه برای شفاف و طلایی کردن موهای بور و بور کردن موهای بلوطی به کار می‌رود.

تذکر:

استفاده از آن برای اشخاصی که به بیماری پروستات، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی دچار می‌باشند مضر و مصرف آن برای خانم‌های باردار و مادران شیرده توصیه نمی‌شود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.