بایسته‌های ولایتمداری

چکیده

انسان آفریده الهی است که به سوی خدای سبحان در حرکت است. کمال آدمی ولایت‌مداری از اعتقاد تا عمل است تا بتواند به بارگاه قدس الهی و قرب به خداوند نایل آید و پرتو این کمال از نظام ولایی پاسداری کند. این نوشتار به بایسته‌های ولایت‌مداری به عنوان رسالت پاسداری از ارزشهای الهی و نظام اسلامی می‌پردازد.

درآمد

بر پایه آموزه‌های وحیانی، خدای یگانه تنها ولّی حقیقی است (فالله هو الوّلی)، (1) خدایی که همواره رحمت خویش را بر هستی می‌گستراند (و ینشر رحمته) (2)، اوست ولّی و شایسته ستودن (و هو الولّی الحمید) (3)؛ هستی تحت ولایت مطلق خداوند است و ولایت الهی در همه شئون هستی جاری است. این حقیقت هم اکنون وجود دارد و در قیامت که ظرف ظهور حقایق است آشکار می‌شود (هنالک الولایة لله الحق). (4)
خداوند ولی مؤمنان و متقیان است (وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ‌ ) (5)، (وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُتَّقِینَ‌) (6)، تقوایی که خداوند مؤمنان را بدان فرا خوانده است، (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ ) (7) و رها ورد ولایت مداری مؤمنان متقی برون رفت از تاریکی به سوی روشنایی است (اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ) (8)، بنابراین در پرتو ایمان و تقوا ولایت مداری پی‌ریزی می‌شود و به بار می‌نشیند و مؤمنان از نعمت (أَلاَ إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ‌ (9) بهره‌مند می‌گردند.

بایسته‌های ولایت‌مداری

زیرساز ولایت‌مداری اندیشه و معرفتی است که بر آموزه‌های وحیانی قرآن کریم و ولایی خاندان ولایت و نیز خردورزی روشمند استوار است و رهاورد آن باور قلبی و رفتار شایسته‌ای است که همواره بر مدار ولایت حق تعالی و پیروی از اولیا و برگزیدگان الهی قرار دارد، فرآیند ولایت‌مداری که بر حسن فاعلی (ایمان و خلوص نیت) و حسن فعلی (رفتار شایسته بر مدار شریعت) استوار است انسان را در حرکت به سوی کمال و قرب به خداوند رهنمون می‌سازد تا تحت ولایت خاص خداوند قرار گیرد. اینک به برخی بایسته‌های ولایت‌مداری مؤمنان می‌پردازیم:

1. ایمان و اعتقاد

ایمان و باور قلبی به خدای یگانه و پیامبر معظم (صلی الله علیه و آله و سلم) و جانشینان ایشان (علیهم السلام) و قرآن کریم و ریشه ولایت‌مداری است. ایمان و اعتقاد بر پایه معارف و آموزه‌های وحیانی تلاش و حرکت انسان را سامان داده و با اعتقاد به معاد و آخرت ماندگار می‌شود؛ از این‌رو می‌توان گفت که ولایت‌مداری حرکت سعادت بخش و پایداری است که پرچمدار آن مقام رسالت و امامت در همه اعصار است.
به فرموده قرآن کریم:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَ الْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ. (10)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید به خدا و پیامبر و کتابی که بر او نازل کرده او کتب آسمانی که پیش از این فرستاده است ایمان (واقعی) بیاورید.
دعوت و فراخواندن مؤمنان به ایمان به خداوند و پیامبر و کتاب آسمانی نشانه مراتب ایمان است و ایمان به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) تجلی ایمان به خداوند و پیامبر معظم (صلی الله علیه و آله و سلم) و از مراتب عالی ایمان است.
در زیارت جامعه ائمة المؤمنین آمده است:
فانا أشهد الله خالقی و اشهد ملائکه و انبیائه و اشهدکم یا موالّی انی مؤمن بولایتکم، معتقد لامتکم، مقرّ بخلافتکم، عارف بمنزلتکم، موقن بعصمتکم، خاضع بولایتکم متقرّب الی الله یحبکم و بالبرائه من اعدائکم. (11)
گواه می‌گیرم خدای آفریننده‌ام را و گواه می‌گیرم فرشتگان و پیامبران او را و گواه می‌گیرم شما را، ای اولیای من! به ولایت شما ایمان دارم و به امامت شما معتقدم و به خلافت و جانشینی شما اقرار می‌کنم، منزلت شما را شناخته و به مقام عصمت شما یقین دارم، در برابر ولایت شما فروتن هستیم با دوست داشتن شما و بیزاری از دشمنان شما به خداوندن تقرب می‌جویم.

2. حب و دوستی

حب به خداوند به عنوان ولّی و محبوب یگانه و نیز دوست داشتن اولیای الهی به عنوان مظاهر ولایت الهی بُعد روانشناختی ولایت مداری است. از نظر روان‌شناسی احساسات و عواطف جزء رفتار و فعالیت نهان و نامحسوس انسان است و محبت یکی از انواع عواطف می‌باشد که انسان را به فعالیت‌هایی با شیوه‌های خاص بر می‌انگیزاند. در مناجات محبین آمده است:
یا غایه امال المحبین اسألک حبّک و حبّ من یحبک و حبّ کل عمل یوصلنی الی قربک و ان تجعلک احب الّی ممّا سواک. (12)
ای نهایت آرزوی دوستداران، از تو می‌خواهم دوستی تو و دوستی هر که دوستت دارد و دوستی هر کاری که مرا به قرب تو رساند و تو را پیش من محبوبتر از غیر تو سازد.
از طریق ولایت محبت کمالات الهی و اولیای خداوند محبوب انسان شده و انگیزه تلاش و حرکت افزایش می‌یابد. به فرموده قرآن کریم:
وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبّاً لِلَّهِ. (13)
آنان که ایمان دارند عشق‌شان به خدا شدیدتر است.
نشانه حب به خداوند (قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ) (14) پیروی از پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) (فَاتَّبِعُونِی) است و پاداش آن (-یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ) می‌شود که این خود از مراتب کمال آدمی است.
مودّت به اهل بیت (علیهم السلام) تجلی حب به خداوند از سوی مؤمنان ولایت‌مدار است. خدای تعالی به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
قُلْ لاَ أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى. (15)
بگو من هیچ پاداشی از شما به رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست داشتن نزدیکانم [= اهل بیتم].
و نیز می‌فرماید:
قُلْ مَا سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِیَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ. (16)
بگو هر اجر و پاداشی از شما خواسته‌ام برای خود شماست اجر من تنها بر خداست. و نیز می‌فرماید:
قُلْ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شَاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلاً. (17)
بگو من در برای آن (ابلاغ آیین خدا) هیچ‌گونه پاداشی از شما نمی‌خواهم مگر کسی که بخواهد راهی به سوی پروردگارش برگزیند.
بنابراین مودّت به اهل بیت از الزامات ولایت‌مداری است که با تولّی و دوستی با دوستان خدا و تبرّی و دشمنی با دشمنان خدا نمود می‌یابد.

3. اطاعت و فرمانبرداری

تجلی ایمان انجام رفتار شایسته است که با اطاعت از خداوند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و جانشینان ایشان (علیهم السلام) تحقق می‌یابد.
قرآن کریم می‌فرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ. (18)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر [اوصیای پیامبر] را.
در مناجات المطیعین آمده است:
اللهم... و اجعل جهادنا فیک و همّنا فی طاعتک و اخلص نیّاتنا فی معاملتک فانّا بک و لک ولا وسیله لنا الیک إلا انت. (19)
خدایا... جهاد و تلاش ما را در راهت و همتمان را در طاعتت قرار ده و نیت‌های ما را در انجام اطاعت‌هایت خالص گردان زیرا ما به [فیض وجود] تو هستیم و برای توایم، ما را به درگاهت وسیله‌ای نیست جز خودت.
در دعای شب مبعث آمده است:
الحمدلله الذی هدانا لمعرفته و خصّنا بولایته و وفّقنا لطاعته. (20)
سپاس خدای را که ما را به شناخت پیامبر اکرم راهنمایی کرد و ما را به ولایت ایشان مخصوص گردانید و به اطاعت ایشان توفیق داد.
درباره اطاعت از اهل بیت (علیهم السلام) در صلوات شعبانیه آمده است:
اللهم صل علی محمد و آل محمد الطیبین الابرار الاخیار الذین اوجبت حقوقهم و فرضت طاعتهم و ولایتهم. (21)
خداوندا درود فرست بر پیامبر و خاندان پاک، نک و خوب پیامبر آنان که ادای حقوقشان را واجب کردی و اطاعت از ایشان و ولایت آنان را واجب نمودی. در میان حقوق الهی، بزرگ‌ترین حق، حق رهبر بر مردم و حق مردم بر رهبر است، حق واجبی که خدای سبحان بر هر دو گروه لازم شمرد، و آن را عامل پایداری پیوند ملت و رهبر و عزت دین قرار داد پس رعیّت اصلاح نمی‌شود جز آن که زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نمی‌شوند جز با درستکاری رعیّت و آنگاه که مردم حق رهبری را ادا کنند و زمامدار حق مردم را بپردازد. بنابراین می‌توان گفت که از الزامات ولایت‌مداری اطاعت از خداوند است که این مهم با پیروی از برگزیدگان الهی پیامبر معظم (صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان معصوم (علیهم السلام) تحقق می‌‎یابد، و در عصر غیبت اطاعت از مقام ولّی فقیه به عنوان جانشین عام امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) ادامه اطاعت از دستورات الهی است و در همه زمانها جاری است.
امیر مؤمنان علی (علیه السلام) درباره جایگاه ولایت و ضرورت اطاعت از رهبری ولایی می‌فرماید:
انما مثلی بینکم کمثل السراج فی الظلمه یستضیء به من ولجها فامسعوا ایها الناس وعوا و أحضروا اذان قلوبکم تفهموا (22)
همانا من در میان شما چونان چراغ درخشنده در تاریکی هستم که هر کس به آن روی آورد از نورش بهره‌مند می‌گردد ای مردم سخنان مرا بشنوید و به خوبی حفظ کنید گوش دل خود را باز کنید تا گفته‌های مرا بفهمید.
در زیارت اربعین که جلوه‌ای از ولایت‌مداری است این‌گونه می‌خوانیم:
اشهد انی بکم مؤمن و بایابکم موقن بشرایع دینی و خواتیم عملی و قلبی لقبکم سلم و امری لامرکم متّبع و نصرتی لکم معدّه حتی یأذن الله لکم فمعکم معکم لامع عدوکم. (23)
گواهی می‌دهم که به شما ایمان دارم و به بازگشت شما با قوانین دین خود و سرانجام عمل خود یقین دارم. با شما همدل و در رفتار پیرو شمایم و یاریم برای شما آماده است تا خداوند اجازه دهد پس همراه شما هستم همراه شمایم نه همراه دشمنان شما.
قرآن کریم درباره اطاعت از دستورات الهی بر پایه تقوا می‌فرماید:
فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا. (24)
پس تا می‌توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید.
مؤمنان با رعایت تقوای الهی و به جان شنیدن فرامین الهی و اطاعت کردن به سعادت و رستگاری نایل می‌آیند.
و نیز می‌فرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ. (25)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید تقوای الهی پیشه کنید و به رسولش ایمان بیاورید تا دو سهم از رحمتش به شما ببخشد و برای شما نوری قرار دهد که با آنان (در میان مردم و در مسیر زندگی خود) راه بروید.
خداوند مؤمنان را به تقوای الهی و ایمان به مقام رسالت فرا می‌خواند تا از رحمت خاص خود بهره‌مند فرماید و آنان در مسیر کمال با نور الهی حرکت کنند.

4. ادا کردن حقوق رهبری

میان رهبر و مردم حقوق متقابلی وجود دارد به فرموده امیر مؤمنان (علیه السلام):
در میان حقوق الهی، بزرگ‌ترین حق، حق رهبر بر مردم و حق مردم بر رهبر است، حق واجبی که خدای سبحان بر هر دو گروه لازم شمرد، و آن را عامل پایداری پیوند ملت و رهبر و عزت دین قرار داد پس رعیّت اصلاح نمی‌شود جز آن که زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نمی‌شوند جز با درستکاری رعیّت و آنگاه که مردم حق رهبری را ادا کنند و زمامدار حق مردم را بپردازد. حق در آن جامعه عزت یابد و راه‌های دین پدیدار و نشانه‌های عدالت برقرار و سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پایدار گردد پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت امیدوار و دشمن در آرزوهایش مأیوس می‌گردد. (26)
ادا کردن حقوق رهبری جامعه از سوی مؤمنان نشانه ولایت‌مداری ایشان است؛ صیانت و پاسداری از نظام اسلامی و ولایی اقتضا می‌کند که مؤمنان وظایف ولایت‌‌مداری خود را در عرصه سیاسی اجتماعی انجام دهند.
پیامبر مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره احترام به زمامدار عادل می‌فرماید:
و قرٌوا السلاطین و بجّلوهم فانهم عزالله و ظلّه فی الارض اذا کانوا عدولاً (27)
زمامداران را احترام و اکرام کنید زیرا آنان عزت دین خداوند و تجلی قدرت الهی روی زمین هستند در صورتی که عادل باشند.
امیر مؤمنان (علیه السلام) درباره حقوق خویش بر مردم می‌فرماید:
و اما حقی علیکم فالوفاء بالبیعة و النصیحة فی المشهد و المغیب و الاجابه حین ادعوکم و الطاعه حین امرکم. (28)
اما حق من بر شما این است که به بیعت با من وفادار باشید و در آشکار و نهادن برایم خیرخواهی کنید هرگاه شما را فرا خواندم اجابت نمایید و فرمان دادم اطاعت کنید.
آن حضرت درباره اطاعت از منصوبان رهبری می‌فرماید:
و اسمعوا و اطیعوا امره فیما طابق الحق. (29)
سخنش را بشنوید و فرمانش را در آنجا که مطابق حق است اطاعت کنید.
از این‌رو، بایستی از دستورات کارگزاران نظام اسلامی که براساس موازین دینی صادر می‌شود، پیروی کرد چرا که در این صورت آنان، کارگزار نظام ولایی محسوب می‌شوند. امیر مؤمنان در وصف یاران خاص خود که الگوی ولایت‌مداری‌اند چنین می‌فرماید:
اوّه علی اخوانی الذین تلو القرآن فاحکموه، و تدبروا الفرض فاقاموه، احیوا السنة و اما توا الله البدعة، دعوا اللجهاد فاجابوا، و وثقوا بالقائد فاتبعوه. (30)
دریغا از برادرانم که قرآن را خواندند و براساس آن قضاوت کردند، در واجبات الهی اندیشه کرده و آنها را بر پا داشتند، سنت‌های الهی را زنده و بدعت‌ها را نابود کردند، دعوت‌ها را پذیرفته و به رهبر خود اطمینان داشته و از او پیروی کردند.
آن حضرت (علیه السلام) پس از جنگ جمل یاران خویش را این‌گونه می‌ستاید:
انتم الانصار علی الحق و الاخوانی فی الدین و الجنن یوم البأس و البطانه دون الناس بکم ا ضرب المدبر و ارجو طاعه المقبل (31)
شما یاران حق و برادران دینی‌ام هستید. در روز جنگ چون سپر محافظ دور کننده ضربت‌ها، و در خلوت‌ها محرم اسرار من هستید، با کمک شما پشت کنندگان به حق را می‌کوبم و به راه می‌آورم و فرمانبرداری استقبال کنندگان را امیدوارم.
آن حضرت (علیه السلام) از یارانش می‌خواهد:
فاعینونی بمناصحة خلّیه من الغشّ سلیمة من الریب
پس مرا با خیرخواهی خالصانه و سالم از هرگونه شک و تردید یاری کنید.
آنگاه می‌فرماید:
فوالله انی لاولی الناس بالناس
به خدا سوگند من به مردم از خودشان سزاوارترم.
بنابراین مؤمنان ولایت‌مدار کسانی‌اند که در اخلاق و رفتار التزام عملی به آموزه‌های وحیانی و ولایی دارند به گونه‌ای که ولّی امر، ایشان را به خوبی می‌ستاید.  

ولایت‌مداری رسالت پاسداری

به منظور تبیین ولایت‌مداری پاسداران انقلاب اسلامی نگاهی گذرا به برخی اصول قانون اساسی می‌اندازیم تا مبانی اعتقادی نظام جمهوری اسلامی و جایگاه مقام شامخ ولایت فقیه به عنوان تجلی ولایت الهی در عصر غیبت روشن شده، آنگاه به جایگاه قانونی نهاد مقدس سپاه مقدس پاسداران می‌پردازیم.
جمهوری اسلامی، نظامی است بر پایه ایمان به:
1. خدای یکتا (لا اله الا الله) و اختصاص حاکمیت و تشریع او و لزوم تسلیم در برابر امر او؛
2. وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین؛
3. معاد و نقش سازنده آن در بیان قوانین؛
4. عدل خدا در خلقت و تشریع؛
5. امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلامی؛ (32)
درباره جایگاه ولایت فقیه در نظام اسلامی آمده است:
در زمان غیبت حضرت ولی عصر «عجل اله تعالی فرجه» در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت، بر عهده فقیه عادل و با تقوی، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبّر است. (33)
فرماندهی کل نیروهای مسلح و نیز نصب و عزل فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از وظایف و اختیار ولّی فقیه و مقام رهبری است. (34) اعتقاد و التزام عملی به ولایت فقیه در عصر غیبت حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از شاخصه‌های ولایت‌مداری و پاسداری از انقلاب اسلامی است که بایستی در نهان و آشکار رفتار پاسداران و همه امور سازمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نمود آشکار و حقیقی داشته باشد، مراقبت از این حقیقت والا، و نظارت بر حسن انجام آن مسئولیت ولایت‌مداران در همه عرصه‌هاست. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افتخار دارد که با تأیید رهبر بزرگ انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه تأسیس شده است و این مهم در قانون اساسی این‌گونه آمده است: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد برای ادامه نقش خود در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن پابرجا می‌ماند» (35)، و در اساسنامه آن، که مصوب مجلس شورای اسلامی است، آمده است: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نهادی است تحت فرماندهی عالی مقام رهبری که هدف آن نگهبانی از انقلاب اسلامی ایران و دستاوردهای آن و کوشش مستمر در راه تحقق آرمانهای الهی و گسترش حاکمیت خدا طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران و تقویت بنیه دفاعی جمهوری اسلامی از طریق همکاری با سایر نیروهای مسلح و آموزش نظامی و سازماندهی نیروهای مردمی می‌باشد» (36)، همچنین «سپاه پاسداران از نظر سیاسی و عقیدتی تابع ولایت فقیه است». (37)
بنابراین سپاه پاسداران بازوی توانمند انقلاب اسلامی تحت رهبری مقام ولایت فقیه و فرماندهی معظم کل قوا می‌باشد، از این‌رو به منظور آگاهی از رسالت پاسداری، نخست تعریف و ویژگی پاسدار بیان می‌شود. در قانون مقررات استخدامی سپاه، پاسداران آمده است: «پاسداران رسمی به پرسنلی اطلاق می‌گردد که برای جهاد در راه خدا و پاسداری و دفاع مسلحانه از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن و نظام جمهوری اسلامی ایران به استخدام سپاه درآمده» (38) و ویژگی‌های ایشان در شرایط عمومی استخدام این‌گونه بیان شده است:
الف. اعتقاد به مبانی اسلام نام محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم)، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران.
ب. اعتقاد و التزام عملی به ولایت فقیه
ج. التزام عملی به احکام اسلام و قوانین جمهوری اسلامی و رعایت موازین اخلاق اسلامی. (39)
شرایط پیش‌گفته تبیین ویژگی ولایت‌مداری از اعتقاد تا عمل است که ویژگی محوری صلاحیت پاسداری می‌باشد و نشان از رسالت پاسداری است، از این‌رو مراقبت از آن بر عهده یکایک پاسداران، مدیران و فرماندهان است.
از جلوه‌های ولایت‌مداری در نظام ولایی گوش جان سپردن به رهنمودهای گهربار و پیروی از فرامین مقام شامخ ولایت فقیه و فرماندهی معظم کل قوا است. تا رسالت پاسداری به خوبی شناخته شود و در تحقق آن بیشتر بکوشیم.
معمار بزرگ انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی درباره منزلت سپاه پاسداران می‌فرماید:
در سپاه پاسداران که رکنی بزرگ در پیروی از انقلاب اسلامی است با اقتدا به مولای خود سید مظلومان علیه الصلاة و السلام نجات بخش ملت ایران و اسلام عزیز از شبهای تاریک و ظلمانی ستم شاهی بوده و در پاسداری از انقلاب و هدف‌های آن عامل مؤثر و رکن رکینی بوده است. (40)
آن بزرگوار پاسداران را جزء جنود الهی (41) و همانند لشکرهای صدر اسلام که در رکاب رسول اکرم جنگ می‌کردند، (42) دانسته و آنان را فرزندان اسلام، فرزندان رسول خدا و پاسداران قرآن کریم (43) خطاب می‌کردند.
مقام معظم رهبری پاسداران را با تعبیر ذیل مورد خطاب قرار می‌دهد: «چهره‌های نورانی شما جوانان اسلام و انقلاب و فداکاران دین و یادگاران مجاهدان بزرگ صدر اسلام،
بدریّون و خیبریّون و حنینیون و عاشورائیون، کسانی که چشم و دل ائمه (علیهم السلام) در طول تاریخ پر مرارت‌مان به آنها روشن بود». (44)
و نیز می‌فرماید:
بدانید که حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و عجل الله تعالی فرجه الشریف بلاشک متوجه و مراقب حال شماست و خوبان را دعا می‌کند و ادعیه زاکیه‌ی آن بزرگوار برای هر کس از یک دنیا بیشتر ارزش دارد لذا باید کاری کنیم که مشمول ادعیه آن بزرگوار قرار بگیریم. (45)
توجه به جایگاه سپاه پاسداران و منزلت پاسداری مسئولیت‌آفرین است چرا که پاسداشت ارزشهایی است که با نور ولایت الهی تجلی یافته و بهترین گواه آن کتاب جهاد و شهادت است که با آیات الهی «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَأَنَّهُمْ بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ» (46) و «وَ لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ‌» (47) جاودانه گردیده است، و تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس شاهد صادق آن است.
امام بزرگوار (ره) پاسداران را به پیروی از سیره حضرت امیر مؤمنان علی (علیه السلام) فرا می‌خواند و می‌فرماید:
شماها که پاسدار جمهوری اسلامی هستید و پاسدار اسلام و قرآن هستید باید به همان نحو که مولا (علیه السلام) مظهر عدالت بود و مظهر رحمت، شما هم اقتدای به آن حضرت کنید و با عدالت با مردم و بین خودتان رفتار کنید و با عطوفت. از خاصه‌هایی که خدای تبارک و تعالی برای مؤمنین ذکر می‌فرماید این است که «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ» (48) بر کفار شدید هستید و کوبنده و در بین خودشان رحیم و با رحمت رفتار کنند. ما اگر بخواهیم بفهمیم که مؤمن هستیم و تابع دستورات اسلام هستیم باید این میزان را در خودمان ببینیم هست: برای مشرکین توفنده و کوبنده و برای مسلمین رحمان و رحیم و با رحمت. (49)
تحقق این مهم با پیروی از اسلام فقاهتی و توجه به اخلاق اسلامی است، چنان که امام بزرگوار می‌فرماید:
سپاه باید بیشتر از این تابع اسلام فقاهت شود و نقایص خود را جبران نماید تا برای اسلام و نهضت مفیدتر گردد. (50)
بیش از پیش باید به اخلاق اسلامی سپاه توجه شود تا سپاه از هر جهت مظهر کامل سرباز اسلام باشد. (51)
مقام معظم رهبری درباره چشم‌انداز و راهبرد سپاه پاسداران می‌فرماید:
سپاه بایستی به علّو معنوی و به پایه‌گذاری تکامل بشریت دل خوش بکند و در این راه باید حرکت بکند و دنبال این هدف برود. (52)
شما موظفید این نظام را به شکل پیراسته، سالم و خالص حفظ کنید و به همان شکلی که بشود به حضرت ولی عصر ارواحنا فداه تحویل داد، این وظیفه بزرگ شما جوان‌هاست. (53)
سعی کنید همچنان که این سازمان مبارک انقلابی متولد شد همواره انقلابی بماند و در جهت هدف‌های انقلاب حرکت کند. (54)
برای رسیدن به آن هدف بزرگ باید اعتقاد و عمل تحت ولایت الهی قرار گیرد، چنان که رهبر معظم فرماید:
به خدا تکیه کنید، اراده الهی را فراگیر بدانید، به خدا اعتماد کنید، از خدا بخواهید و خدا را بر اراده خویش و تفکرتان مسلط ببینید؛ بدانید همه چیز در دست خداست و هدایت از اوست و خدای متعال است که ما را هدایت می‌کند. (55)  

جمع‌بندی و نتیجه

از آموزه‌های ژرف اسلامی موضوع ولایت است. آدم و عالم هستی تحت ولایت الهی‌اند و برگزیدگان الهی جلوه‌های آن ولایت‌اند. انسان از طریق اعتقاد به ولایت الهی و اولیای خداوند و انجام بایسته‌های ولایت‌مداری تحت ولایت خاص خداوند قرار می‌گیرد و رهاورد آن نعمت قربت به خداوند است و در پرتو این کمال می‌توان از نظام ولایی پاسداری کرد. اعتقاد و التزام عملی به ولایت فقیه در عصر غیبت حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از شاخصه‌های ولایت‌مداری و پاسداری از انقلاب اسلامی است که بایستی در نهان و آشکار رفتار پاسداران و همه امور سازمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نمود آشکار و حقیقی داشته باشد، مراقبت از این حقیقت والا، و نظارت بر حسن انجام آن مسئولیت ولایت‌مداران در همه عرصه‌هاست.

نمایش پی نوشت ها:
1. شوری (42)، آیه9.
2. شوری (42)، آیه28.
3. همان.
4. کهف (18)، آیه44.
5. آل عمران (3) آیه68.
6. جاثیه (45)، آیه19.
7. آل عمران (3)، آیه102.
8. بقره (2)، آیه257.
9. یونس (10)، آیه62.
10. نساء (4)، آیه 136.
11. مفاتیح الجنان، زیارت جامعه ائمه المؤمنین.
12. همان، مناجات المحبین.
13. بقره (2)، آیه165.
14. آل عمران (3)، آیه31.
15. شوری (42)، آیه23.
16. سبا (34)، آیه23.
17. فرقان (25)، آیه57.
18. نساء (4)، آیه59.
19. مفاتیح الجنان، مناجات المطیعین الله.
20. همان، دعای شب مبعث.
21. همان، صلوات هر روز ماه شعبان.
22. نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، انتشارات طهور، 1379، خطبه187، ص368.
23. مفاتیح الجنان، زیارت اربعین.
24. تغابن (64)، آیه16.
25. حدید (57)، آیه28.
26. نهج‌البلاغه، خطبه216، ص443.
27. حقوق از دیدگاه امام سجاد (علیه السلام)، قدرت الله مشایخی، انتشارات انصاریان، 1379، ص268 به نقل از شرح رساله الحقوق قبانچی، ج1، ص382.
28. نهج‌البلاغه، خطبه34، ص88.
29. همان، نامه38، ص544.
30. همان، خطبه182، ص350.
31. همان، خطبه118، ص226.
32. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بخشی از اصل دوم.
33. همان، بخشی از اصل پنجم.
34. همان، اصل یکصد و دهم، ردیف6، بند هـ.
35. همان، بخشی از اصل یکصد و پنجاهم.
36. اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مصوب مجلس شورای اسلامی 1362، ماده1.
37. همان، بخشی از ماده47.
38. قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مصوب مجلس شورای اسلامی 137، بخشی از ماده 8.
39. همان، بخشی از ماده16.
40. صحیفه نور، امام خمینی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج16، ص157.
41. همان، ج12، ص67.
42. همان، ج11، ص58.
43. همان.
44. سخنرانی مقام معظم رهبری، 71/6/26.
45. سخنرانی مقام معظم رهبری، 71/11/12.
46. صف (61)، آیه4.
47. آل عمران (3)، آیه169.
48. فتح (48)، آیه29.
49. صحیفه نور، ج12، ص130.
50. همان، ج15، ص199.
51. همان، ج9، ص140.
52. حدیث ولایت، مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، سازمان تبلیغات اسلامی، 1376، ج8، ص42.
53. سخنرانی مقام معظم رهبری، 71/11/6.
54. حدیث ولایت، ج8، ص146.
55. درس اخلاق، مجموعه درسهایی از مقام معظم رهبری، نمایندگی ولی فقیه در سپاه ولی‌امر، 1371، ص45.

منبع مقاله :
فصلنامه حصون 15، بهار 1387