معرفی بومادران و خواص درمانی آن

بومادران گونه‌های مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است. نام دیگر بومادران، برنجاسف می‌باشد که با گیاه برنجاسف نوشته شده در همین کتاب فرق دارد.

نام علمی:

Achillea millefolium L.، نام فرانسه Achillee و نام انگلیسی آن Blood wort می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بومادران، بومادران هزار برگ، بوماران، ام الف ورقه، حزنبل، برنجاسف و قیصوم نامیده شده است.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است چند ساله به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌هایی زرد رنگ و دارای ریشه‌ای نازک، عمودی و پرانشعاب می‌باشد. برگ‌های آن بدون دمبرگ، متناوب، پوشیده از کرک، دراز و سرنیزه‌ای هستند. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن مجتمع به صورت چتری، کوچک و زرد رنگ گاهی موارد سفیدِ مایل به صورتی و یا سفیدِ مایل به کبود می‌باشند. میوه‌اش فندقه و دراز است. در ضمن از کلیه‌ی قسمت‌های این گیاه بوی قوی متصاعد می‌شود.  

طبیعت بومادران:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در نواحی معتدل و معتدله سرد اروپا، آسیا، آمریکا و در ایران بیشتر در نواحی جنگلی استان‌های شمالی، آذربایجان غربی و شرقی، کردستان، همدان، کرمانشاه و فارس انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن:

اسانس روغنی فرّار، آزولن، کولین، تانن، کافور، بتونیسین، آپی‌ژنین، ماتری کارین، آچیله‌ئین، آچیلین، توجون و مواد تلخ در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ و سرشاخه‌های گلدار که طعم تلخ و بوی قوی دارند.

نحوه مصرف:

معمولاً برگ و سرشاخه‌های گلدار را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

کاهنده قند و فشار خون، دفاع کننده کرم‌های معده و خارج کننده سنگ کلیه، قطع کننده ترشحات رحمی و بندآورنده خونریزی، ضد تشنج و صفرابر، تقویت کننده اعصاب و بازکننده قاعدگی، ضد تب و قابض، ضد اسپاسم و التیام‌بخش زخم‌های سطحی، ضد انگل و دفع کننده باد روده‌ها، عرق‌آور و بادشکن، هضم کننده غذا و اشتهاآور، ضد عفونی کننده و نرم کننده می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های گوارشی، جهاز هاضمه، سرماخوردگی، التهاب گلو و دل درد نیز مفید است.

تذکر:

استفاده از آن برای خانم‌های باردار، خانم‌های دارای می‌یوم و خونریزی‌های شدید در دوران قاعدگی، مادران شیرده و کودکان زیر 2 سال ممنوع می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.