معرفی پرتقال و خواص درمانی آن

نام علمی:

Citrus sinensis L. osbeck.، نام فرانسه درخت Agrume، نام فرانسه میوه (پرتقال) Orange، نام انگلیسی درخت Orange tree و نام انگلیسی میوه Orange می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، پرتقال و برتقال نامیده شده است.

تیره گیاه:

نارنج Rutaceae

نوع گیاه:

درخت.

مشخصات ظاهری:

درختی است همیشه سبز و ناخزان به ارتفاع حدود 5 متر گاهی موارد بیشتر و برگ‌های آن سبزِ شفاف، بیضی شکلِ مایل به تخم مرغی، نوک تیز و دراز می‌باشند. گل‌های آن سفید، درشت، چندتایی و معطر و میوه‌اش کروی با دو انتهای کمی تخت، درشت، پوست میوه نارنجی و کمی ناصاف، گوشت آن شیرین گاهی مواقع ترش و در بعضی موارد بسته به ارقام مختلف قرمز رنگ است. انواع پرتقال با توجه به رویش جغرافیایی از نظر رنگ، مزه و ابعاد با یکدیگر متفاوت می‌باشند.  

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی مرطوب کشورها و در ایران بیشتر در استان‌های شمالی و استان‌های جنوبی کاشته می‌شود. در ضمن با توجه به رویش جغرافیایی از نظر رنگ، مزه و ابعاد با یکدیگر تفاوت دارند.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در پرتقال بدون پوست:

آب، چربی، هیدرات‌های کربن، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین، مواد قندی، کلسیم، پروتئین و ویتامین‌های C, A در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه

نحوه مصرف:

میوه‌ی رسیده مصرف خوراکی داشته و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد.

خواص درمانی:

تأمین کننده عناصر فلزی بدن و دفع کننده انگل‌های روده، باعث بالا بردن مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها و دفع کننده سنگ کلیه، رقیق کننده خون و تسریع در جوش خوردن استخوان‌ها، خون‌ساز و ضد اسپاسم، برطرف کننده التهاب مخاط لثه دندان و دهان و مصرف قسمت سفید زیر پوست آن کاهنده کلسترول، هضم کننده غذا و صفرابر، آرام‌بخش و تنظیم کننده فعالیت معده و روده، اشتهاآور کودکان و شیرافزا، تصفیه کننده خون و آنتی‌اکسیدان، فعال کننده کبد و جلوگیری کننده از تشکیل آب مروارید، تمیز کننده خون و مصرف گوشت پرتقال همراه با له شده دانه‌های آن رفع کننده چین و چروک صورت می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های قلبی عروقی، آسم، سرماخوردگی و سرفه نیز مفید است. افراد مبتلا به نارسایی کبد بهتر است از مصرف پرتقال پرهیز نمایند. در ضمن آب پرتقال را باید جرعه جرعه نوشید تا قند موجود در آن باعث افزایش قند خون نشود. جویدن پوست پرتقال برطرف کننده سکسکه می‌باشد. آب پرتقال برای کودکان شیرخوار محروم از شیر مادر و خانم‌های باردار بسیار مفید است. در استعمال خارجی چنانچه قسمت خوراکی پرتقال را که محتوی شیره است به صورت ضماد روی پوست قرار دهند دارای اثر مفید در تأمین شادابی پوست صورت و باعث استراحت و جلوگیری از پیدایش چین و چروک می‌شود. اگر پس از پاک کردن آرایش صورت قسمت گوشتدار و له شده پرتقال را بر روی پوست صورت به ملایمت بمالند و این عمل را با پوست گردن و شانه‌ها نیز انجام دهند در بهداشت پوست و سلامت آن بسیار مفید واقع می‌شود.

تذکر:

افراد مبتلا به نارسایی کبد بهتر است از مصرف پرتقال پرهیز نمایند. در ضمن آب پرتقال را باید جرعه جرعه نوشید تا قند موجود در آن باعث افزایش قند خون نشود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.