نویسنده: اوری روبین
مترجم: حسن رضایی
جدّ قوم اسرائیل که در قرآن به کرات با نام «بنی‌اسرائیل » (فرزندان اسرائیل) جلوه‌گر شده است. اسرائیل فقط در دو جا (آل عمران: 93؛ مریم: 58) به تنهایی به کار رفته است. مفسران اسرائیل را همان یعقوب ، پسر اسحاق ، می‌دانند.
آیه‌ی 93 آل عمران، که به پرهیزهای غذایی یهود می‌پردازد، به رخدادی خاص در زندگی اسرائیل اشاره دارد. در این آیه گفته می‌شود که تمامی طعام‌ها بر بنی‌اسرائیل حلال است، به جز آنها که اسرائیل پیش از نزول تورات بر خود حرام ساخته بود. مفسران این آیه را در سیاقی جدلی فهمیده‌اند و گفته‌اند که این آیه به یهودیان روزگار محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) ثابت کرد که احکام خوردنی‌های حلال و حرام یهودیان بر همه‌ی مؤمنان لازم الاجرا نیست. با این همه، مفسران بر سر نوع طعامی که اسرائیل ممنوع کرد و اینکه آیا این عمل در تورات موسی هم تأیید می‌شود یا نه اختلاف نظر دارند. عده‌ای می‌گویند که طعام ممنوع اسرائیل در تورات حرام نیست و بنی‌اسرائیل صرفاً به خاطر تقدم و سابقه‌ی شخص اسرائیل از آن پرهیز می‌کنند. عده‌ای دیگر می‌گویند که خداوند همان طعامی را که اسرائیل بر خود حرام کرد در تورات نیز حرام ساخته، اما این حرمت صرفاً کیفر گناهان بنی‌اسرائیل بوده است، چنان‌که در جایی دیگر از قرآن هم به آن اشاره می‌شود (نساء:160؛ انعام: 146). به عبارت دیگر، پرهیزهای غذایی اسرائیل بر دیگر مؤمنان، یعنی مسلمانان، واجب نیست.
در مورد طعام ممنوع اسرائیل، برخی می‌گویند که بیماری عِرق النساء شب هنگام اسرائیل را آزار می‌داد و او تصمیم گرفت که از برخی خوراک‌ها پرهیز کند شاید که خداوند شفایش دهد. به نظر عده‌ای دیگر، او به همین خاطر مطلوب‌ترین غذایش، یعنی گوشت و شیر شتر، را ترک گفت. بر مبنای تفسیری غیرشایع (ابن ابی‌حاتم رازی، تفسیر، ج3، ش 3819)، او ضمائم جگر و دو قلوه و پیه‌ی روی آن را حرام ساخت و آنچه را در پشت قرار دارد، استثنا کرد. اینها اجزایی بود که باید به عنوان پیشکشی به خداوند سوزانده می‌شد. تفسیر فوق بازگویی کلمه به کلمه‌ی آیینی قربانی کتاب مقدس است (مثلاً خروج، 22و 13: 20) که با روایت قرآن (انعام: 146) از احکام خوردنی‌های یهود ترکیب شده است. اشاره به عرق النساء در تفسیر آیه‌ی 93 آل عمران به خاستگاه این آیه در کتاب مقدس (پیدایش، 32: 33-25) اشاره دارد. این قسمت از کتاب مقدس داستان تغییر نام یعقوب به اسرائیل پس از کُشتی گرفتن شبانه‌ی او با فرشته است که در خلال آن فرشته گودی ران او را در محل عرق النساء لمس می‌کند. به همین دلیل، بنی‌اسرائیل عرق النساء را نمی‌خورند. در برخی احادیث اسلامی، نوعی روایت مفصل عربی از این داستان ارائه می‌شود.
به نظر برخی مفسران، تصمیم اسرائیل مبنی بر حرام ساختن بعضی طعام‌ها بر خود بر رأی شخصی (اجتهاد) او مبتنی بوده است که پیامبران حق برخورداری از آن را دارند.
منابع تحقیق:
خواننده گرامی! منابع مقاله را در نسخه ی چاپی ملاحظه فرمایید.
منبع مقاله :
مک اولیف، جین دَمن؛ (1392)، دائرةالمعارف قرآن (جلد اول آ-ب)، ترجمه‌ی حسین خندق‌آبادی و دیگران، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.