نویسندگان: مارگارت. آ. نولز و پیتر. جی. سلبی
مترجم: حبیب الله علیخانی
ویروس لوسمی سلول T انسانی از نوع یک (HTLV-1) یک عامل ایجاد کننده ی لوسمی یا لنفوم سلول T در بزرگسالان است. این تخمین زده شده است که حدود 15 تا 20 میلیون نفر در جهان به HTLV-1 مبتلا هستند. این افراد بیشتر در ژاپن، کشورهای حوزه ی کاراییب، آمریکای جنوبی و آفریقای مرکزی، یافت می شوند. لوسمی یا لنفوم سلول T در بزرگسالان در حدود 2 تا 5 % از افرادی ایجاد می شود که به عفونت HTLV-1 مبتلا هستند. انتقال پری ناتال به طور قابل توجهی در ژاپن و بواسطه ی جلوگیری از تغذیه ی طولانی مدت با پستان، کاهش یافته است. در برخی کشورها، غربال گری های کلی بر روی اهداکننده ی خون نیز انجام می شود. ایمنیزاسیون در مدل های حیوانی مؤثر است اما هیچ واکنش جلوگیری کننده ای هنوز موجود نمی باشد. حدود نیمی از جمعیت دنیا، به طور مداوم از عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری رنج می برند. این باکتری در آستر روده تجمع می یابد و اگر چه بسیاری از افراد علائمی از این بیماری، ندارند، برخی از آنها مبتلا به زخم معده می شوند.

ویروس نقص ایمنی بدن انسان

شواهد اندکی وجود دارد که بر طبق آن، ویروس نقص ایمنی بدن انسان (HIV) نیز دارای یک اثر آنکوژنی مستقیم است. در عوض، اثرات مربوط به پاسخ ایمنی بدن موجب تسهیل در توسعه ی ساکرومی کاپوسی، لنفومی غیر هوکچی، کارسینومای سلول های پولکی شکل مربوط به چشم و احتمالاً بیماری هوکچی و لیمویوساکروم در کودکان، می شود. در بخش های جنوبی صحرای آفریقا که عفونت HIV متداول است، شیوع ساکرومی کاپوسی 20 برابر شده است. این مورد در کشورهایی مانند اوگاندا و زیمباوه، مشاهده می شود.
موارد اولیه ی مربوط به بیماری HIV در سال 1981 گزارش شد. این اپیدمی، ادامه یافت و تشدید شد تا این که 38 میلیون انسان اکنون به این بیماری، مبتلا، هستند. اکثر این افراد در نواحی جنوبی آفریقا زندگی می کنند. انتقال در اصل در این نواحی به صورت جنسی وانتقال از مادر به کودک انجام می شود اما انتقال تزریقی نیز یکی از مواد متداول در این بیماری است. شواهدی وجود دارد که یک کاهش در ریسک مربوط به ساکرومی کاپوسی و لنفومی غیر هوکچی در میان آنهایی مشاهده شده است که به روش درمان ضد رتروویروسی، درمان شده اند. به هر حال، در کشورهای در حال توسعه، که یک چنین درمانی گران محسوب می شوند و از این رو، گسترش کمتری دارند، شیوع سرطان های مربوط به HIV، بیشتر است. برنامه های غربال گری نیز به طور قابل توجهی، موجب کاهش در انتقال HIV از طریق بانک های خون و تزریق خون، می شود اما در غیاب یک واکسن مؤثر، تغییر در فعالیت جنسی موجب شده است تا میزان انتقال این بیماری، تا حد زیادی، کاهش یابد.

هلیکوباکتر پیلوری

حدود نیمی از جمعیت دنیا، به طور مداوم از عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری رنج می برند. این باکتری در آستر روده تجمع می یابد و اگر چه بسیاری از افراد علائمی از این بیماری، ندارند، برخی از آنها مبتلا به زخم معده می شوند. در جمعیت بسیار کوچکی از افراد مبتلا به این عفونت، آدنوکارسینوم معده و در بخش بسیار کمتری، لنفومای غیر هوکچی، ممکن است ایجاد شود. اگر چه این واضح است که عفونت هلیکوباکتر پیلوری نقش مهمی در توسعه ی سرطان معده، ایفا می کند، اما سایر فاکتورها، مانند رژیم غذایی، نیز در این مسئله، دخیل است.
شیوع عفونت، در کشورهای در حال توسعه بیشتر است و به سرعت و در طی اولین دهه از عمر رشد می کند به نحوی که 80 تا 90 % از جمعیت ممکن است در دوران بزرگسالی، بوسیله ی این باکتری، تحت تأثیر قرار گیرند. در حقیقت در کشورهای توسعه یافته، این مشکل، کمتر است. نرخ عفونت با این باکتری در طی چند دهه ی اخیر، کاهش یافته است و این مسئله در واقع منجربه کاهش میزان سرطان های معده در بیشتر کشورها، شده است. این مسئله در حقیقت احتمالاً به دلیل بهبودهایی است که در شرایط زندگی و رویه ی کوچک سازی خانواده ها، انجام شده است. در واقع هر دوی این عوامل، منجر به کاهش فاکتورهای ریسک مربوط به ریشه کنی این باکتری در 80 % موارد شده است.

هلمینت ها

آلودگی با ترماتود آبی (Schistosoma haematobium) که در واقع موجب شیستوستومیوز (بیلارزیا) می شود، در حقیقت مرتبط با ریسک افزایش یافته ی مربوط به ساکرومی سلول سنگفرشی مربوط به مثانه می باشد و در حقیقت عامل اصلی در بروز این سرطان در نواحی گرمسیری است. شیستوسومیوز تقریباً 200 میلیون نفر در سرتاسر دنیا به خود مبتلا کرده است. این بیماری در کشورهای آمریکای شمالی و آسیای میانه، بیماری همه گیر است. در این نواحی، نیمی از جمعیت در ریسک این عفونت از طریق آب آشامیدنی حاوی لارو، هستند. همچنین برخی از شواهد وجود دارد که طبق آنها، Schistosoma japonicum و تا حدی Schistosoma mansoni در زمینه ی توسعه ی سرطان کبد و کولورکتوم در چین، مؤثر می باشند. اگر چه این موارد قابل درمان می باشند، اقدامات پیشگیرانه که موجب کاهش تماس آب آشامیدنی با آلودگی می شود، اخیراً به عنوان بهترین روش برای کاهش این عفونت، مطرح می شوند.
ترموتادهای موجود در غذا مانند Opisthorchis viverrini، Opisthorchis felineus و Clonorchis sinensis عوامل به اثبات رسیده در ایجاد سرطان های مجاری صفراوی (cholangiocarcinom) در بخش هایی از آسیای جنوب شرقی، می باشند. علت این مسئله، مصرف آبی های آب شیرین نپوخته و خامی می باشد که حاوی عفونت های مربوطه، هستند. کنترل عفونت در برخی نواحی و با استفاده از ترکیبی از شیمی درمانی، آموزش سلامت و بهبود بهداشت، انجام می شود. به هر حال، برنامه های ریشه کنی نیزاثرات اندکی بر روی شیوع cholangiocarcinoma در این نواحی، داشته است و واکسن برای آن نیز، موجود نیست.

عوامل مربوط به رژیم غذایی

نقش ممکنه ی رژیم غذایی در اتولوژی مربوط به سرطان، از دهه ی 1970، نمود پیدا کرد. در این زمان، کشورهای غربی که دارای وعده های غذایی همراه با محصولات حیوانی، چربی و شکر بودند، نرخ های بالایی از سرطان های کولورکتوم، سینه و پروستات را گزارش دادند. در عوض، کشورهای درحال توسعه که دارای وعده های غذایی نشاسته دار، با میزان محصولات حیوانی، چربی و شکر بودند، با کاهش در نرخ مربوط به این سرطان ها، مواجه بودند. این مشاهدات، پیشنهاد می کرد که وعده های غذایی در جمعیت های مختلف، ممکن است تا حد زیادی این تفاوت در نرخ ابتلا به سرطان، را توجیه کند. از آن به بعد، فاکتورهای مربوط به رژیم غذایی تحت تحقیقات فراوانی قرار گرفت و این اتفاق نظر ایجاد شد که تغییر در وعده ی غذایی، می تواند اثر قابل توجهی بر روی برخی از سرطان های متداول داشته باشد. این موارد شامل سرطان های کولورکتو و معده و در برخی موارد، سرطان های پستان، پروستات و ریه می باشد. تخمین های اخیر پیشنهاد می دهد که می توان از حدود یک چهارم از مرگ و میر ناشی از سرطان در انگلیس، با تغییر در وعده ی غذایی، جلوگیری کرد. فاکتورهای مربوط به وعده ی غذایی در حقیقت در حدود 20 % از سرطان های ایجاد شده در کشورهای در حال توسعه را تحت تأثیر قرار می دهند اما این مسئله در حقیقت به دلیل افزایش شهرنشینی، و غربی شدن الگوهای غذایی، ایجاد شده است.
چندین فاکتور مربوط به تغذیه مانند وجود چربی و گوشت، در حقیقت موجب افزایش ریسک ابتلا به سرطان می شود، در حالی که سایر فاکتورها، مانند میزان مصرف میوه، سبزیجات، فیبر و ... نیز موجب کاهش ریسک ابتلا، می شوند. به هر حال، علارغم تحقیقات گسترده بر روی این مسئله در طی دو دهه ی اخیر، تنها چندین فاکتور غذایی خاص موجب تعیین فاکتور ریسک سرطان می شود. این مسئله حتی در مورد سرطان کورورکتال نیز که با وعده های غذایی ارتباط مستقیم دارد، مشاهده شده است. این مسئله به دلایل مختلفی می باشد. مهم ترین این عوامل، مشکل در زمینه ی اندازه گیری دقیق میزان جذب مواد غذایی در مطالعه های اپیدمولوژیکی، می باشد. بهترین منظره برای بهبود یادگیری ما در مورد رابطه ی میان وعده ی غذایی و سرطان، در مطالعه های گسترده ای نهفته است که امروزه در حال انجام می باشند. علارغم این مسائل، برخی از فاکتورهای ریسک مربوط به وعده ی غذایی، عبارتند از اضافه وزن یا چاقی، بی تحرکی و مصرف الکل. این فاکتورها، با سهولت بیشتری قابلیت بررسی را دارند.

اضافه وزن یا چاقی

اضافه وزن یا چاقی معمولاً با استفاده از اندیس توده ی بدن (BMI) اندازه گیری می شود. BMI بزرگتر از 25 کیلوگرم بر متر مربع در حقیقت به معنای وزن اضافی ، در نظر گرفته می شود و BMI بزرگتر از 30، چاقی محسوب می شود. اضافه وزن و چاقی موجب افزایش ریسک ابتلا به سرطان روده ی بزرگ به میزان سه برابر، و افزایش ابتلا به سرطان سینه در دوران پس از یائسگی در زنان می شود. اضافه وزن و چاقی در حقیقت موجب سه برابر شدن ریسک ابتلا به سرطان اندومتریال در زنان می شود. اضافه وزن و چاقی همچنین موجب افزایش در ریسک سرطان کلیه و کیسه صفرا می شود. این تخمین زده شده است که اضافه وزن و چاقی در 5 % سرطان های مشاهده شده در اروپا، یافت می شود. بیشتر این سرطان ها، عبارتند از: سرطان روده ی بزرگ، اندومتریال و پستان. بنابراین، در صورتی که از اضافه وزن و چاقی، جلوگیری شود، از بروز حدود 36000 سرطان در سال و در اروپا، جلوگیری می شود. در کشورهایی مانند ایالات متحده ی آمریکا، که در حقیقت شیوع چاقی، بیشتر از اروپاست، میزان بالاتری از سرطان ممکن است به دلیل اضافه وزن، ایجاد شود. علاوه بر این، شیوع چاقی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافت، در حال افزایش است و بنابراین، این انتظار وجود دارد که این مسئله موجب افزایش شیوع سرطان در آینده، شود.

فعالیت های فیزیکی

چیزی که مرتبط با BMI و وعده ی غذایی می باشد، اثر فعالیت فیزیکی بر روی ریسک ابتلا به سرطان می باشد. فعالیت فیزیکی بالا در واقع موجب کاهش ریسک ابتلا به سرطان روده ی بزرگ به میزان 40 تا 50 % می شود. یک اثر محافظتی مربوط به فعالیت فیزیکی برای سرطان پستان مشاهده شده است، اگر چه اطلاعات کمی در این زمینه، یافت می شود.

الکل

مصرف الکل نیز موجب افزایش ریسک ابتلا به سرطان دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی می شود. این سرطان ها همچنین بوسیله ی مصرف سیگار نیز ایجاد می شوند و افزایش ریسک ابتلا به آنها، به طور خاص برای افرادی بیشتر است که هم سیگار و هم الکل را به میزان قابل توجهی، مصرف می کنند. مصرف طولانی مدت و بیش از حد الکل همچنین موجب بروز سرطان کبد می شود. این مسئله از طریق توسعه ی سیروز و هپاتیت های الکلی ایجاد می شود.
سرطان های مربوط به دستگاه تنفسی بالایی که به صورت خاص به دلیل مصرف بیش از حد الکل، ایجاد می شوند، موجب افزایش ابتلا به سرطان سینه می شود. در حقیقت، ریسک ابتلا به این سرطان، با مصرف حتی مقادیر اندک از الکل در روز، به میزان 7 % افزایش می یابد. بخش قابل توجهی از زنانی که مقادیر متوسطی الکل مصرف می کنند، به سرطان پستان، مبتلا می شوند. این نتایج، پیشنهاد می دهد که حدود 4 % از سرطان های پستان ایجاد شده در کشورهای توسعه یافته، ممکن است به دلیل الکل، ایجاد شوند.
استفاده از مطالب این مقاله، با ذکر منبع راسخون، بلامانع می باشد.
منبع مقاله :
Introduction to the Cellular and Molecular Biology of Cancer/ Margaret A. Knowles and Peter J. Selby