معرفی ریواس و خواص درمانی آن

ریواس گونه‌های مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خوراکی است و در ایران می‌روید اشاره شده است.

نام علمی:

Rheum Ribes L.، نام فرانسه Rhubarbe و نام انگلیسی آن Rhubarb می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و عربی، ریواس و ریباس نامیده شده است.

تیره گیاه:

علف هفت بند Polygonaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی به ارتفاع حدود یک متر گاهی موارد بیشتر، ساقه آن دارای لکه‌های قرمز و در ناحیه رویش گلها برگدار است. ضخامت ساقه در مواردی تا 10 سانتی‌متر هم می‌رسد. برگ‌های آن بزرگ، کامل، قلبی شکل، پنجه‌ای، موجدار و دندانه‌دار و دمبرگ‌های آن به قطر 1 الی 2 سانتی‌متر، طویل، ضخیم، پهن، سبز رنگ و قسمت تحتانی دمبرگ‌های متصل به ریشه گیاه سفید و کمی بنفش می‌باشد. در ضمن مغز دمبرگ‌ها سفید، طعم آن گس، ترش و آبدار است. از درون برگ‌های انبوه گیاه ساقه مولد گل خارج می‌شود که در انتها به مجموعه‌ای از گل‌های مجتمع به صورت استوانه‌ای ختم می‌شود و گل‌های آن به رنگ سفید تا ارغوانی می‌باشند. قسمت قابل استفاده ریواس مغز دمبرگ ضخیم گیاه است. آب، پروتئین، چربی، هیدرات کربن، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، رایبوفلاوین، تیامین، تیاسین، ویتامین A و ویتامین C در آن تشخیص داده شده است.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در دامنه، کوه‌ها، کنار رودخانه‌ها و در حاشیه آب‌های راکد کشورهای آسیایی و در ایران بیشتر در استان‌های غربی و شمال غربی، فارس، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد، خراسان و اصفهان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریواس:

آب، پروتئین، چربی، هیدرات کربن، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، رایبوفلاوین، تیامین، تیاسین، ویتامین A و ویتامین C در آن تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

مغز دمبرگ گیاه

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت خام یا پخته استفاده می‌کنند و روش‌های مصرف مختلف دیگری نیز دارد.

خواص درمانی:

فعال کننده کیسه صفرا و کاهنده نیروی جنسی، قبض کننده و برطرف کننده دل بهم‌خوردگی، از بین برنده حالات مستی و ضد اسهال‌های صفروای، افزاینده دید چشم و ضد یرقان، مسهل و دفع کننده انواع کرم‌ها، خنک کننده و مسرّت بخش، تصفیه کننده خون و مقوی معده، تقویت کننده کبد و اشتهاآور می‌باشد. در ضمن برای نفس تنگی، آسم، ضعف عمومی، کم خونی و بیماری‌های قندی (زیرا لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین می‌کند) نیز مفید است.

تذکر:

استفاده از ریواس برای اشخاص مبتلا به التهاب مفاصل، نقرس، دردهای روده‌ای و کولیت مضر است. مصرف آن برای اشخاص سرد مزاج غیر مفید و سبب تضعیف قوه باه در آنها می‌شود. در ضمن کودکان زیر 12 سال بهتر است از خوردن آن خودداری کنند.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.