ورزش همگانی، شکلی از فعالیت‌های جسمی یا حضور منظم در فعالیت‌های جسمانی است که سلامت بدنی و روانی را بهبود می‌بخشد، روابط اجتماعی را شکل می‌دهد و یا منجر به نتایج مثبت می‌شود.

در کتاب «مدیریت تفریحات سالم» آمده است: «ورزش‌های تفریحی در مجموع به ورزش‌های داخل سالن، برنامه‌های تفریحات سالم، فعالیت‌های جسمانی در محیط طبیعی و فعالیت‌های تفریحی یا برنامه‌های آمادگی جسمانی اطلاق می‌شود. (1)

 

کمیته های ورزش همگانی

کمیته آموزش
کمیته نظارت و ارزیابی
کمیته بازی ها و ورزش های کودکان
کمیته بازی ها و ورزش الکترونیک
آمادگی جسمانی و ایروبیک
کمیته بازی های فکری
کمیته برای تونیک
کمیته داوطلبین ورزشی
کمیته دژبال
کمیته طناب زنی
کمیته فریزبی
کمیته ماهیگیری
کمیته مستقل بهکاپ
کمیته مستقل پرٍثوآ
کمیته مستقل کتل بل
کمیته نهادها و سازمان ها
کمیته ورزش آتش نشانان
کمیته ورزش بزرگسالان
کمیته ورزش روزانه
کمیته ورزش های آبی
کمیته ورزش های تفریحی و مهارت های فردی و نمایشی
کمیته ورزش های طبیعی
کمیته پرواز کایت
کمیته پیاده روی
کمیته پیلاتس
کمیته پینت بال
کمیته چوگو
کمیته گردشگری ورزشی
کمیته یوگا
کمیته کانگو جامپ
کمیته ایروکامبت
کمیته فوتبال حبابی
کمیته فیتنس و تناسب اندام

تاریخچه

اطلاعات دقیقی درخصوص وضعیت ورزش همگانی پیش از انقلاب اسلامی، در دست نیست. اما براساس اطلاعات بدست آمده از فدراسیون ورزش همگانی جمهوری اسلامی ایران، تا سال ۱۳۵۸ فعالیت­های ورزش عمومی و همگانی به نام ورزش محلات و زیر نظر تشکیلات جهاد تربیت بدنی انجام می­شد‌ه است.

به تدریج این تشکیلات زیر نظر دفتر امور فرهنگی سازمان تربیت بدنی به فعالیت خود ادامه داد. لیکن به علت وجود برخی از مشکلات از جمله عدم تخصیص بودجه لازم، تصمیم گرفته شد که زیرمجموعه­ای از سازمان تربیت بدنی به یک فدراسیون تبدیل شود.

فدراسیون ورزش های همگانی با راهنمائی کمیته ملی المپیک در سال ۱۳۷۱ به عنوان یک فدراسیون ورزشی شناخته شد و مانند سایر فدراسیون­ها، طبق اساسنامه خود فعالیت می­کند. این فدراسیون  با شعار ورزش برای همه، سعی در نزدیک کردن مردم به ورزش دارد به گونه­ای که معتقد است با توجه به سلیقه و علاقه مردم، هر کس، هرکجا، هر وقت با هر بودجه بتواند ورزش کند. یعنی مردم با کمترین امکانات و هزینه به سمت ورزش روی بیاورند و نیز دراین راه تلاش نمایند
تأکید اصلی ورزش غیررسمی، بر کمترین مدیریت و کنترل است. برنامه‌ریزی در این ورزش، فراهم کردن تسهیلات و خدمات قابل دسترسی بر اساس امکانات، علاقه‌ها و منافع فردی است. بازی‌های دبستانی یا بازی‌های تفریحی و حرکتی که در محلات انجام می‌شود، نمونه‌هایی از ورزش غیررسمی است. ورزش‌های تفریحی که مترادف با ورزش همگانی است. پرداختن به مجموعه‌ای از فعالیت‌های ورزشی ساده، کم هزینه، بدون رسمیت و فرح‌بخش و با نشاط است که فرصت و امکان شرکت در آنها برای همه‌ی افراد وجود داشته باشد. ورزش همگانی و تفریحی در قالب پنج فعالیت و برنامه جداگانه و مرتبط با هم اجرا می‌شود که عبارت‌اند از: ورزش آموزشی، ورزش غیررسمی، ورزش درون بخشی، ورزش برون بخشی و ورزش باشگاهی. (2)

ورزش آموزشی:

برنامه‌هایی که مبتنی بر فرصت‌های یادگیری درباره‌ی مهارت‌های ورزشی، راهبردها، قوانین و مقررات باشد و به شرکت کننده کمک کند مهارت خود را بهبود ببخشد. این آموزش اغلب شامل آموزش فردی یا گروهی از طریق دروس، کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌ها می‌شود. در بخش آموزشی معمولاً سه سطح مبتدی، متوسط و پیشرفته را می‌توان تصور کرد، مانند کلاس‌های آموزشی رشته‌های ورزشی مختلف که در فصل تابستان و برای پر کردن اوقات فراغت افراد تشکیل می‌شود.  

ورزش غیررسمی:

شامل شرکت خودانگیخته در ورزش می‌شود. ورزش غیررسمی، رویکردی فردی به ورزش است. این نوع ورزش بر شرکت‌کردن برای آمادگی جسمانی و تفریح تأکید می‌کند و اغلب بدون هدف از پیش تعیین شده و صرفاً برای شرکت در ورزش انجام می‌گیرد.

تأکید اصلی ورزش غیررسمی، بر کمترین مدیریت و کنترل است. برنامه‌ریزی در این ورزش، فراهم کردن تسهیلات و خدمات قابل دسترسی بر اساس امکانات، علاقه‌ها و منافع فردی است. بازی‌های دبستانی یا بازی‌های تفریحی و حرکتی که در محلات انجام می‌شود، نمونه‌هایی از ورزش غیررسمی است.  

ورزش درون‌بخشی: (3)

شامل مسابقات و دیدارهای ورزشی است که در آن شرکت‌کنندگان صرفاً محدود به یک بخش از جامعه هستند. تنها افراد همان بخش (مدرسه، بازار، جامعه، مکان نظامی و نظیر آنها) در آن شرکت می‌کنند. فعالیت‌های موجود در این بخش معمولاً مربوط به مردان، زنان یا مختلط می‌شود. مقررات آن را انجمن‌ها، کمیته‌ها یا هیئت‌های مدیره وضع می‌کنند؛ مانند مسابقات درون‌دانشگاهی یا درون‌سازمانی (مثلاً بین کارمندان) یک اداره‌ی کل.

ورزش برون‌بخشی: (4)

شرکت سازمان یافته افراد در رقابت‌های تفریحی در قالب تیم‌ها و مسابقه بین برندگان مسابقات درون‌بخشی در این مرحله انجام می‌گیرد. ورزش‌های برون‌بخشی بین بخش‌های مختلف در جشنواره‌ها و مسابقات انجام می‌گیرد، مانند مسابقات بین ادارات یا بین دانشگاه‌ها.

ورزش باشگاهی: (5)

باشگاه‌ها معمولاً با جمعی از افراد با علایق مشترک تأسیس می‌شوند. باشگاه‌ها از نظر برنامه‌ی مورد تأکید با هم متفاوت‌اند و اعضای آن، نوع فعالیت را تعیین می‌کنند؛ مثلاً ممکن است اعضای یک باشگاه بر آموزش، حمایت مالی، جامعه‌گرایی یا ترکیبی از این سه فعالیت تأکید کنند و در ترویج آن بکوشند.

ورزش آموزشی، زیربنای بخش‌های چهارگانه دیگر است؛ در حقیقت، تا زمانی که به کمک آموزش ورزشی شرکت‌کنندگان با مهارت‌های لازم آشنا نشوند، نمی‌توان مسابقات درون‌بخشی، برون‌بخشی و حتی غیررسمی را به درستی برگزار کرد.
 

نویسنده: مجتبی یزدانی

پی‌نوشت‌ها:

1. Mull et al, 1997.
2. سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات تفصیلی توسعه ورزش همگانی و تفریحی، تهران: سیب سبز، 1383.
3. lntramural.
4. Extramural.
5. Club Sport.
 

منبع مقاله :

یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول