نویسنده: مجتبی یزدانی
تکنولوژی در فعالیت‌های ورزشی، موضوع جدیدی نیست. البته پیشرفت سریع تکنولوژی جدید در طول نیمه‌ی دوم قرن بیستم ما را نسبت به تغییرات و موضوع‌های آگاه ساخته است که می‌توانیم در آینده انتظار داشته باشیم. پیشرفت‌های جدید را در تجهیزات مورد استفاده از فعالیت‌های ورزشی خواهیم دید. از مسابقات ماشین‌سواری تا اسکیت‌بوردها، تکنولوژی‌های جدیدی به وجود خواهد آمد تا ورزشکاران در عمل سریع‌تر شوند و کنترل بیشتری به دست آورند. وقتی این امر با خطرات عمده‌ای همراه باشد، مقرراتی برای محدود کردن تکنولوژی‌ها در طول مسابقات رسمی به وجود خواهد آمد. البته گرایش به استفاده کردن از تکنولوژی‌های جدید خواهد بود، حتی وقتی که مشارکت ورزشی همراه با خطر باشد، به ویژه زمانی که ضوابط ورزشی بر خطرات به عنوان امور مهم در برقراری و تأیید هویت ورزشکار، توجه خاصی دارند. بعضی از تکنولوژی‌ها مشارکت ورزشی را ایمن‌تر خواهد ساخت و بقیه باعث افزایش خطر و تکرار و شدت آسیب‌دیدگی خواهند شد. در تکنولوژی‌های دیگر ورزشکاران، از سطوح تفریحی تا حرفه‌ای، قادر خواهند بود تا تجربه‌های خود را پس از انجام فعالیت‌های ورزشی تغییر دهند. کفش‌های اسکی برای افزایش سرعت، چرخش‌های تند و تیزتر و افزایش طول پرش و این که اسکی بازان بتوانند کنترل بیشتری بر تجربه‌های خود روی برف داشته باشند طراحی شده‌اند. این تغییرات ادامه خواهد یافت و با درخواست رسیدن به سود مالی و کنجکاوی و جست و جو برای تجربه‌های جدید آکنده خواهد شد. راکت‌های تنیس به بازیکنان اجازه می‌دهد به توپ با دقت و سرعت بیشتری ضربه بزنند، در حالی که ضربه را جذب می‌کنند و از آسیب شانه‌ها، مچ و بازو خواهند کاست. باشگاه‌های گلف و توپ‌های گلف برای دقت و فاصله‌ی بیشتر طراحی خواهند شد. مواد جدیدی به وجود خواهند آمد تا کارایی را افزایش دهند و تجربه‌های ورزشکاران را در دامنه‌ی وسیعی از فعالیت‌های ورزشی تغییر دهند. در بعضی از موارد، این تغییرات توسط هیئت حاکم ناظر و رسمی فعالیت‌های ورزشی، تنظیم و ثبت خواهند شد. در موارد دیگر، ورزشکاران و مقامات رسمی فعالیت‌های ورزشی را با آغوش بازخواهند پذیرفت.
بعضی از تکنولوژی‌ها مشارکت ورزشی را ایمن‌تر خواهد ساخت و بقیه باعث افزایش خطر و تکرار و شدت آسیب‌دیدگی خواهند شد. ساماندهی این تکنولوژی‌ها، چالش‌ها و تضادهایی را برای ورزشکاران و مقامات رسمی ایجاد خواهند کرد. دانشمندان مثل گذشته برای انجام تحقیقاتی فراخوانده می‌شوند تا ورزشکاران و مقامات رسمی بتوانند پیامدهای انتخاب‌ها و تصمیمات خود را پیش‌بینی کنند.
مدت‌هاست تکنولوژی به بخشی از فعالیت‌های ورزشی تبدیل شده است. موضوع‌های مربوط به تأثیر تکنولوژی در محیط و تضادهای ایجاد شده بین موتورسواران و کوهنوردان و بین اسنوموبایل سواران و اسکی‌بازان هنوز توسط جامعه‌شناسان آمریکای شمالی زیاد مطالعه نشده است. وقتی افراد بیشتری تکنولوژی را با فعالیت‌های ورزشی و اوقات فراغت خود ادغام می‌کنند، چه موضوع‌هایی به وجود خواهد آمد؟
تاکنون تکنولوژی‌های جدیدی که تا آینده ادامه خواهد یافت، تکنولوژی‌هایی بوده‌اند که بدن انسان را برای کارآیی بیشتری اصلاح کرده‌اند. تاکنون داروها و دیگر مواد نیروزا موردتوجه سازمان‌های قانون‌گذار در فعالیت‌های ورزشی و خود ورزشکاران بوده است. البته بعضی از افراد پیش‌بینی می‌کردند که پیش از 2010، ورزشکاران از تکنولوژی‌های ژنتیکی برای بالا بردن کارایی و درمان آسیب‌دیدگی خود استفاده کنند.
البته دستکاری ژنتیکی چالش‌هایی را ایجاد خواهد کرد که ماورای فعالیت‌های ورزشی خواهد بود. مضامین علمی، پزشکی و اخلاقی این تکنولوژی‌ها چنان پیچیده و گیج‌کننده هستند که ما با تنگناهای بزرگی درباره‌ی چگونگی استفاده شدن از تکنولوژی‌ها و امور مربوط به ژن‌ و مهندسی ژنتیک در آینده روبه‌رو می‌شویم. لازم است که ضوابط جدیدی را برای استفاده‌ی خود از این تکنولوژی‌ها ایجاد کنیم و به دست آوردن نظر و تأیید هماهنگی در روند ایجاد این ضوابط، کار ساده‌ای نخواهد بود. ورزشکاران آسیب دیده باید بتوانند از تکنولوژی‌های پزشکی استفاده کنند که در دسترس دیگران قرار دارد، اما درباره‌ی یک زانوی آسیب‌دیده که بافت‌های رباط آن به صورت ژنتیکی اصلاح شده و زانوی ورزشکار را تقریباً خراب‌نشدنی خواهد ساخت، چه می‌توان گفت؟
درباره‌ی تغییرات ساختار ژنتیکی ورزشکار برای افزایش کارآیی چه می‌توان گفت؟ موضوع بحث برانگیزتر این که درباره‌ی ساختار ژنتیکی جنینی چه باید گفت که کودک متولد از آن، خصوصیاتی جسمانی خواهد داشت که کارایی آنها استعداد او را بیش از کسانی خواهد کرد که از لحاظ ژنتیکی تغییر نکرده‌اند؟ آیا استفاده از چنین تکنولوژی‌هایی، گزینه‌هایی را افزایش یا کاهش خواهد داد که انسان‌ها در طول زندگی خود با آن روبه‌رو شده‌اند؟ چگونه به این موضوع‌ها واقف خواهیم شد؟ اگر چنین رویدادی اتفاق افتاد، چگونه می‌توانیم بگوییم عدالت برقرار است؟ ورزشکاران ممکن است برای مقابله با زورگویی مربیان و تمرین‌دهندگان به اتحادیه‌هایی نیاز داشته باشند و ممکن است به مشاورانی محتاج باشند که می‌توانند به آنها کمک کنند تا درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از این تکنولوژی‌ها در زندگی‌شان تصمیم بگیرند. این مشاوران به زمینه‌های تاریخی، فلسفی (اخلاقیات)، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی نیاز خواهند داشت. آزمایش دارویی که مقامات رسمی ورزشی اکنون استفاده می‌کنند، با چنین تغییراتی همراه نخواهد بود. اگر ورزشکاران از واکسن‌های ژنتیکی استفاده کنند که پیشرفت یا تحمل ماهیچه‌ای را افزایش می‌دهد، چگونه آزمایش‌دهندگان DNA دستکاری شده‌ی ژنتیکی تشخیص داده خواهند شد؟ چگونه بدن‌هایی که از لحاظ ژنتیکی بزرگ شده‌اند، از بدن‌هایی تشخیص داده خواهند شد که از طریق تمرین یا اعمال دیگر قوی شده‌اند؟ طبیعی و عادی بودن، ورزشکار بودن یا ثبت یک رکورد به چه معنایی خواهد بود؟ بازی‌های شیمیایی امروزی که توسط بعضی از ورزشکاران انجام می‌شود، به زودی به بازی ژنتیکی فردا تبدیل و موضوع‌ها و پرسش‌های جدیدی نیز در این باره مطرح خواهد شد.
تکنولوژی‌ ژنتیکی تنها موضوعی نیست که ما را با چالش‌ها و مشکلات آینده آشنا خواهد ساخت. دانشمندان دیدگاه‎‌های جدیدی را به وجود خواهند آورد که با آن ورزشکاران می‌توانند بدن خود را کنتزل کنند. مربیان و دیگر پرسنل آموزش دهنده در همان زمان با این تکنولوژی‌ها می‌توانند بدن و اعمال ورزشکاران را تحت نظارت و پیگیری قرار دهند. این‌ها مضامین جالبی را برای روابط قدرتی در فعالیت‌های ورزشی در پی خواهد داشت. ورزشکاران ممکن است برای مقابله با زورگویی مربیان و تمرین‌دهندگان به اتحادیه‌هایی نیاز داشته باشند و ممکن است به مشاورانی محتاج باشند که می‌توانند به آنها کمک کنند تا درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از این تکنولوژی‌ها در زندگی‌شان تصمیم بگیرند. این مشاوران به زمینه‌های تاریخی، فلسفی (اخلاقیات)، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی نیاز خواهند داشت. چون تکنولوژی، چالش‌ها و اختلافاتی را برای دانشمندان و ورزشکاران و مربیان ورزشی ایجاد می‌کند.
منبع مقاله :
یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول