معرفی سیب‌زمینی و خواص درمانی آن

سیب‌زمینی گونه‌های مختلفی دارد وحشی و پرورشی. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه‌ی پرورشی از آنها (سیب‌زمینی معمولی) اشاره شده است.

نام علمی:

Solanum tuberosum L.، نام فرانسه Pomme de terre و نام انگلیسی آن Potato می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، سیب‌زمینی، تفاح الارض، بطاطه و بطاطس نامیده شده است. نشاسته به مقدار فراوان، ساکارز، گلوکز، پروتئین، چربی، هیدرات، کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، ید، پتاسیم، ویتامین‌های PP, K, C, B12, B6, B2, B1, A و ویتامین ث در آن تشخیص داده شده است.

تیره گیاه:

سیب زمینی Solanaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی با ساقه‌های هوایی زاویه‌دار و منشعب به ارتفاع حدود 30 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن مرکب از تعدادی برگچه و در فواصل این برگچه‌ها نیز برگچه‌های کوچکتری به ابعاد غیرمساوی وجود دارند. در رأس شاخه‌ها، گل دهنده، گل‌های آن سفید که رنگ گل‌ها به تدریج تا رسیدن میوه کم رنگ می‌شود. میوه‌اش کروی شکل، سبز مایل به زرد و در مواردی رنگ آن سبز می‌باشد. گیاه سیب‌زمینی دارای غده‌های زیرزمینی متورمی مملو از اندوخت‌های نشاسته‌ای به ابعاد مختلف می‌باشد که قسمتی از ساقه زیرزمینی آن محسوب می‌شوند. روی پوست غده سیب‌زمینی گودی‌های کوچکی دیده می‌شود که جوانه‌هایی در آن قرار دارد (چشم سیب‌زمینی). در صورتیکه سیب‌زمینی را به چند قطعه تقسیم کنند و هر قطعه دارای یک گودی جوانه زده باشد. پس از کاشتن قطعات دارای گودی و جوانه‌زده یک ساقه هوایی و یک گیاه جدید خواهد رویید.

طبیعت سیب‌زمینی:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد است.

رویش جغرافیایی:

بومی آمریکا بوده و در اغلب کشورها و ایران نیز کاشته می‌شود.  

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در سیب‌زمینی:

نشاسته به مقدار فراوان، ساکارز، گلوکز، پروتئین، چربی، هیدرات، کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، ید، پتاسیم، ویتامین‌های PP, K, C, B12, B6, B2, B1, A و ویتامین ث در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

غده زیرزمینی (سیب‌زمینی)

نحوه مصرف:

معمولاً سیب‌زمینی را به صورت پخته استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

پیشگیری کننده از سرطان روده و ضد خونریزی لثه، ضد تشنج و کاهنده فشار خون، خارج کننده سموم از بدن و تمیز کننده کبد، مقوی قلب و جوان کننده بدن، تقویت کننده نیروی جنسی و سرشار از نشاسته، مقوی دستگاه گوارش و تقویت کننده نیروی دماغی، برطرف کننده یبوست و محکم کننده لثه‌ها، فعال کننده مثانه و کلیه و مفید برای بیماری‌های قلبی، انرژی‌زا و جلوگیری کننده از خونریزی می‌باشد. در ضمن برای زخم معده و روده و به دلیل داشتن فسفر زیاد برای افرادی که فعالیت فکری زیاد دارند مفید است. در استعمال خارجی رنده شده سیب‌زمینی خام تسکین دهنده درد سوختگی‌ها، آفتاب‌سوختگی، ضرب‌خوردگی، کوفتگی‌ها و ورم مفاصل می‌باشد و حاوی قوی‌ترین نیروی ضد ویروسی است. ضماد آن نیز به صورت ماسک شفاف کننده پوست صورت می‌باشد.

تذکر:

مصرف سیب‌زمینی‌های سبز رنگ و کلیه‌ی قسمت‌های گیاه مخصوصاً میوه، گل و برگ سیب‌زمینی به دلیل داشتن ماده‌ی سمّی سولانین خطرناک بوده و در بعضی موارد کشنده می‌باشد. مقدار سولانین در غده سیب‌زمینی و کلیه‌ی قسمت‌های گیاه برحسب نوع آن فرق می‌کند. مصرف سیب‌زمینی برای بیماران قندی ممنوع و برای افرادی که به بیماری‌های سنگ کلیه، ناراحتی‌های عصبی، جوش صورت، آسم، چاقی و تب مبتلا می‌باشند مضر است. در ضمن سیب‌زمینی در صورت سرخ شدن خاصیت خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد.
برای این که سیب‌زمینی مواد مؤثره خود را از دست ندهد باید آن را در محل تاریک نگهداری کرد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.