معرفی شاهی و خواص درمانی آن

نام علمی:

Lepidium sativum L.، نام فرانسه Nasitor و نام انگلیسی آن garden cress می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، تره‌تیزک، تَرتیزک، تره تندک، کهزک، رَشاد، حرا، جِرجیربستانی، قردامون، هلیم، لهالو و مقلبانا نام برده شده است. اسانس روغنی فرّار، آب، پروتئین، چربی، رایبوفلاوین، گلوکوزید گلوکوتروپئولین، هیدرات‌های کربن، سدیم، پتاسیم، نیاسین، منیزیم، کلسیم، فسفر، آهن، تیامین، فسفات، ید و ویتامین‌های K, C, B2, B1, A در آن تشخیص داده شده است.

تیره گیاه:

شب‌بو Cruciferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک ساله به ارتفاع حدود 30 سانتی‌متر در بعضی موارد بیشتر با برگ و ساقه‌های سبز روشن و شاداب و طعم آنها تند می‌باشد. به طور گروهی در انتهای شاخه، گل دهنده، گلهایش کوچک، سفید یا صورتی روشن و با عطری ملایم و میوه‌اش خورجینک و دانه داخل آن ریز، مدور و مایل به قرمز است.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در نواحی مدیترانه‌ای شرقی، اروپا و آسیای غربی و در ایران در اغلب مناطق کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن:

اسانس روغنی فرّار، آب، پروتئین، چربی، رایبوفلاوین، گلوکوزید گلوکوتروپئولین، هیدرات‌های کربن، سدیم، پتاسیم، نیاسین، منیزیم، کلسیم، فسفر، آهن، تیامین، فسفات، ید و ویتامین‌های K, C, B2, B1, A در آن تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

قسمت‌های هوایی گیاه

نحوه مصرف:

برگ‌های گیاه به صورت خام مصرف خوراکی دارد و ازله شده برگ‌ها به صورت ضماد نیز استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

مولد منی و محرک شهوت، قاعده‌آور و آرام‌بخش، محلل و بادشکن، شیرافزا و اشتهاآور، ضد باکتری و کاهنده فشار خون، تصفیه کننده خون و پاک کننده کبد، تقویت کننده معده و مقوی کیسه صفرا، خارج کننده سنگ کلیه و مثانه و خون‌ساز، ضد اسکوربوت و مفید برای سیاه سرفه، کاهنده قند خون و تسکین دهنده درد مفاصل می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های کبد، زکام، سرماخوردگی، سل ریوی، نقرس، بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های کلیوی و حبس‌البول نیز مفید است. شاهی به دلیل داشتن ویتامین C برای امراض پوستی فوق‌العاده مفید می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.