معرفی شوید و خواص درمانی آن

شوید گونه‌های مختلفی دارد پرورشی و وحشی که تقریباً تمام گونه‌ها دارای خواص دارویی می‌باشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که مصرف خوراکی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Anethum graveolens L.، نام فرانسه Aneth و نام انگلیسی آن Dill می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، شوید، شِوِت، شِوِد، شِبِت، سزاب البر، سود، شوا، شویگر، کرسوه، والان کوچک، رازیانه کاذب، سود، شوا، انتوان، شوی و شِبَّت نامیده شده است.

تیره گیاه:

جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک ساله به ارتفاع حدود 80 سانتی‌متر، ساقه‌های آن قائم، استوانه‌ای و دارای شیارهای عمودی، ریشه آن راست، مخروطی شکل و سفید و برگ‌های آن سبز تیره، متناوب و پهنک برگ منقسم به بریدگی‌های نازک، ریز و نخی شکل می‌باشد. در انتهای ساقه و انشعابات شاخه‌ها گل دهنده، گل‌های آن ریز، زردِ روشن و به صورت گروهی دارای چتر اصلی در ساقه و دارای چترهای فرعی در انتهای انشعابات گل دهنده و میوه‌اش (تخم) تخم مرغی شکل یا بیضوی، مسطح و به رنگ قهوه‌ای روشن است.  

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در بعضی از نقاط کشورها به صورت خودرو یافت شده و در اغلب کشورها به صورت پرورشی کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در شوید:

کومارین، ارستروید، فلاوونوید، گلوکرساید، اسید فنولیک، پروتئین، چربی، مواد هیدروکربن، کلسیم و ویتامین‌های C, A در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

ساقه، برگ و تخم

نحوه مصرف:

معمولاً ساقه و برگ شوید را به صورت خام یا پخته استفاده می‌کنند و در طب سنتی له شده برگ‌های تازه‌ی گیاه به صورت ضماد و خشک شده برگ‌ها به صورت دم کرده یا جوشانده کاربرد دارند.

خواص درمانی شوید:

تقویت کننده دستگاه هاضمه و محرک، آرام کننده دل‌پیچه اطفال و بادشکن، برطرف کننده آشفتگی حال و ضد تهوع، شیرافزا و ضد عفونی کننده، خارج کننده سموم از بدن و مسکن دل درد، خارج کننده سنگ کلیه و مثانه و کاهنده چربی و فشارخون، مقوی اعصاب و دفع کننده اخلاط، تنظیم کننده عادت ماهیانه و قاعده‌آور، تقویت کننده حافظه و رفع کننده سکسکه، افزاینده اسپرم و مقوی نیروی جنسی زنان می‌باشد. در ضمن برای ناراحتی‌های طحال، تشنج، سوءهاضمه، زردی، دردهای آرتروز و اسید اوریک نیز مفید است.

تذکر:

استفاده از شوید برای اشخاص گرم مزاج مضر، مصرف تخم شوید برای خانم‌های باردار ممنوع و زیاده‌روی در مصرف برگ شوید سبب پیدایش لکه‌های سیاه در پوست می‌شود. در ضمن اسراف در خوردن تخم شوید نیروی جنسی مردان را ضعیف و قدرت بینایی را کاهش می‌دهد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.