معرفی هل سفید و خواص درمانی آن

نام علمی:

Elettaria cardamomum L. Maton، نام فرانسه Cardamome petit و نام انگلیسی آن Lesser Cardamom می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، هل، قاقله صغار و هیل نامیده شده است.

تیره گیاه:

زنجبیل Zingiberaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و چند ساله، ساقه‌های زیرزمینی آن منشعب، ضخیم و طویل و از ساقه‌های زیرزمینی، ساقه‌های هوایی بهم پیچیده به ارتفاع حدود تا سه متر می‌رویند. برگ‌های آن ساده، متناوب، بیضوی، نوک‌تیز و منتهی به غلافی بزرگ می‌باشند. دو ساقه گل دهنده به ارتفاع حدود یک متر از ساقه هوایی بهم پیچیده جدا شده و ظاهر می‌گردد. گل‌های آن به صورت سنبله، کوچک، سفید رنگ، گاهی موارد سبز روشن که در قسمت مرکز گل رنگ بنفش خودنمایی می‌کند. میوه‌اش (هل سفید) کپسول به طول حدود 8 میلی‌متر، معطر، سه حجره‌ای، دوکی شکل، رنگ آن سفید و محتوی تعدادی دانه‌ی سخت، سیاه مایل به قهوه‌ای، گوشه‌دار و بسیار معطر می‌باشد.  

طبیعت هل سفید:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خیلی خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در هندوستان و سریلانکا روییده و کاشته می‌شود و به صورت پرورشی در بعضی از نواحی کشورهای آسیایی و بیشتر در اندونزی و گواتمالا کاشته می‌شود. بیش از هشتاد درصد هل کشورها را هند صادر می‌کند.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در هل سفید:

اسانس روغنی فرّار (شامل ترپی نئول، ترپی نیل استات، سینئول، بورنئول و سابی نن)، روغن ثابت، پروتئین، کلسیم اکسالات و سیلیس در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

دانه‌های داخل هل

نحوه مصرف:

معمولاً دانه‌های داخل هل را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و به عنوان ادویه و معطر کننده در صنایع غذایی، شیرینی‌سازی، عطرسازی و معطر کردن بعضی از محصولات دخانیات نیز کاربرد دارند.

خواص درمانی:

تقویت کننده معده و نیرودهنده، بادشکن و معطرکننده غذاها، ضد افسردگی و بی‌حوصلگی ناشی از خستگی روزانه و تقویت کننده قلب، اشتهاآور و خوشبو کننده دهان، مسکن دردهای روماتیسمی و ضد اسپاسم، خرد کننده سنگ مثانه و کلیه و ضد میکروب، تنظیم کننده عادت ماهیانه و قاعده‌آور، محرک و ضد تهوع، خلط‌آور و صفرابر، التیام‌بخش زخم‌های دهان و کاهنده تب می‌باشد. در ضمن برای ناراحتی‌های معده و روده، ناراحتی‌های کبد، رطوبت سینه، مسمومیت، سردرد، دل بهم خوردگی، سرماخوردگی و برونشیت نیز مفید است.

تذکر:

مصرف هل بیش از حد مجاز (سه گرم در روز) مضر و سبب بیماری‌های روده‌ای می‌شود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.