نویسنده: علی صادقی سرشت

بخش عمد‌ه‌ای از زندگی روزمره ما انسان‌ها در رابطه با دیگران شکل می‌گیرد. بنابراین لازم است تا با گام‌‌های مورد نیاز برای شناخت هیجان‌های آنان نیز آشنا شویم. روشن است که آگاهی از هیجان‌های دیگران و آشنایی با شیوه‌‌های برخورد مناسب با ‌آنها برای دستیابی به یک رابطه‌ی اجتماعی مفید و مؤثر، بسیار لازم و ضروری است. همان‌گونه که افراد در هر زمان احساسی را تجربه می‌کنند گروهی از افراد نیز در هر زمان می‌توانند یک احساس جمعی را تجربه کنند. در این بخش، به شناسایی گام‌های لازم برای آگاهی یافتن از هیجان‌های طرف مقابل می‌پردازیم. مهم‌ترین این اقدامات چنین‌اند:

گام نخست: در جمع دیگران بیشترین زمان خود را به مشاهده، پرسش و گوش دادن سپری کنید

بکوشید در حضور دیگران عادی رفتار کنید، ولی در ذهن خود حالت آماده‌باش داشته باشید. وقتی ذهنتان بیشتر روی مردم متمرکز است تا خودتان، می‌توانید به گونه‌ای شگفت‌آور درباره‌ی ‌آنها به چیز‌هایی پی ببرید. ببینید آیا می‌توانید بین آنچه طرف مقابل احساس می‌کند و آنچه انجام می‌دهد، ارتباط پیدا کنید. وقتی مطمئن نیستید، حتماً محترمانه از او پرسش کنید. با این گام، شما در حقیقت آشنا شدن درست و دقیق با احساسات و هیجان‌های اطرافیانتان را تمرین می‌کنید.

گام دوم: بکوشید هیجان و احساس کل گروه را دریابید

اگر با دقت لازم نگاه کنید، اغلب در یک جمع به احساسی عمومی پی خواهید برد. این کار بسیار شبیه آن است که متوجه احساس یک فرد شوید، اما تفاوت اینجاست که بین افراد گوناگون حاضر در جمع، یک یا چند شباهتِ احساسی می‌بینید. حتماً شما نیز احساس کرده‌اید که مثلاً احساس غالب بر جمع احساس شوخی است یا احساس جدی؛ یا مثلاً اکنون این جمع دچار یک مشکل روانی مشترک است؛ و یا... . بدانید جمع نیز مانند فرد هیجانات و احساساتی دارد که شناخت درست ‌آنها می‌تواند ما را در انجام رفتار‌های مناسب یاری دهد.  

گام سوم: برداشت‌های هیجانی خود را با یکی از دوستانتان در میان بگذارید

از دوست یا همکاری قابل اعتماد که می‌تواند شما را برای آگاهی یافتن از هیجان‌های دیگران یاری دهد، کمک بخواهید. برای این کار با او صادقانه گفت وگو کنید و بخواهید که در اقدام‌‌های زیر با شما همکاری کند. برای این کار می‌توانید زمانی که دوست شما درباره‌ی اتفاق یا مسئله‌ی مهمی که برایش پیش آمده، حرف می‌زند، موارد زیر را در نظر بگیرید:
* درک خود را از آنچه احساس کرده است، به او بگویید و ببینید که آیا حدس شما دقیق بوده است یا نه؛
* پرسش‌‌هایی را مطرح کنید که هنگام گفت وگوی عادی نمی‌توانید بپرسید. برای این کار از پیش رضایت او را به دست آورید؛ زیرا برخی پرسش‌‌ها ممکن است وارد حریم شخصی روحیات فرد مقابل شود؛
* سرانجام از او بپرسید که آیا کوشیده است پیامی غیرشفاهی به شما برساند؟ گاهی مردم دوست ندارند راست و رک بگویند که چه احساسی دارند. بنابراین غیرمستقیم یا با گوشه و کنایه آن را می‌رسانند. اگر او پاسخ مثبت داد، فرصت خوبی خواهد بود که بدانید به خوبی متوجه این موضوع شده‌اید یا خیر؟
این شیوه را با کمک دوست معتمد دیگری در گروه تکرار کنید تا به مهارت لازم در جهت دانستن هیجانات دیگران و گروه دست یابید. شما در این گام به دنبال آنید که درست و نادرست بودن برداشت‌هایتان را از نوع و شدت هیجاناتی که دیگران تجربه می‌کنند، به کمک دوستانتان محک بزنید. تمرین در هر کار می‌تواند شما را به نتایج بهتری برساند.
منبع مقاله :
صادقی سرشت، علی؛ (1391)؛ این هوشِ دست یافتنی: راهکارهای تقویت هوش هیجانی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، چاپ اول.