معرفی مُقل و خواص درمانی آن

مُقل نوعی صمغ رزینی است. درختان مولد مُقل گونه‌های مختلفی دارند که در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که صمغ آن (مقل) نسبت به دیگر گونه‌ها مرغوبتر بوده و خواص دارویی نیز دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Commiphora mukul (Hook. Ex Stocks) Engl.، نام فرانسوی و انگلیسی مُقل Bdellium و نام‌های دیگر صمغ درخت به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مُقل، مقل الیهود (مُقل زرد رنگ) و مقل اَزرق (مُقل مایل به سرخ) نامیده شده است. برای گلودرد، نزله، امراض رحم، نقرس و درد سیاتیک نیز مفید است. در استعمال خارجی مالیدن ضماد آن برای شقاق مقعد و بواسیر مؤثر می‌باشد.

تیره گیاه:

Burseraceae

مشخصات ظاهری مُقل:

مرغوبترین مُقل نوعی است خالص، بدون مواد خارجی، براق، لزج، چسبنده، نرم و خوشبو که به رنگ مایل به قرمز می‌باشد. در ضمن طعم آن تلخ و چنانچه در آتش انداخته شود بوی مطبوعی از آن متصاعد می‌شود.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

درخت ذکر شده اغلب در مناطق گرمسیری هندوستان می‌روید. در ضمن گونه‌های مختلف دیگر درختان مولد مقل در کشورهای یمن، عربستان و عمان انتشار دارند.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در مُقل:

انواع قندها، آلدوبیورونیک اسید، صمغ، رزین، اسانس روغنی رزین (شامل میرسن، دی میرسن و پولی میرسن) و مواد تلخ در آن مشخص شده است.

نحوه مصرف مُقل:

طبق دستور پزشک

خواص درمانی:

دفع کننده اخلاط بلغمی و خارج کننده سنگ کلیه، پاک کننده خون از اخلاط و رفع کننده خونمردگی‌های زیر جلدی، تسکین دهنده سرفه‌های رطوبی و تقویت کننده کبد، مسکن درد پهلو و تحلیل برنده بادهای بواسیر، ضد اسهال و قابض، ضد نفخ و مفید برای سوءهاضمه، افزاینده میل جنسی و باز کننده قاعدگی، ضد آسم و مؤثر برای سرماخوردگی، مدر و رفع کننده ترشحات زنانه، شیرافزا و برطرف کننده آفت دهان می‌باشد. در ضمن برای گلودرد، نزله، امراض رحم، نقرس و درد سیاتیک نیز مفید است. در استعمال خارجی مالیدن ضماد آن برای شقاق مقعد و بواسیر مؤثر می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.