معرفی میخک و خواص درمانی آن

نام علمی:

Syzygium aromaticum L. Merr & Perry، نام فرانسه Giroflier و نام انگلیسی آن Clove tree می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، میخک، قرنفل و قرنفول نامیده شده است.

تیره گیاه:

مورد Myrtaceae

نوع گیاه:

درخت برای سردرد، بیماری‌های رحم، تکرر ادرار، گرفتگی عضلات، خشونت گلو، نفس‌تنگی، وسواس، ترس، سکسکه و کمر درد نیز مفید است. گل میخک علاوه بر اینکه در طب سنتی کاربرد دارد به عنوان یک ادویه معطر نیز از آن استفاده می‌شود و یکی از اقلام وارداتی به ایران می‌باشد.

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 10 متر و مخروطی شکل با برگ‌های همیشه سبز و ناخزان، متقابل، بیضوی، چرمی شکل، نوک تیز و دارای دمبرگ‌های قرمز رنگ، گل‌های آن کوچک، سفید رنگ، مجتمع و معطر و غنچه‌های خشک شده آن (میخک) میخی شکل و به طول حدود یک سانتی‌متر می‌باشند. هر غنچه میخک دارای دو قسمت متمایز یکی سر و دیگری دنباله است.

طبیعت غنچه‌های میخک:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک می‌باشد.

رویش جغرافیایی:

در اغلب کشورها و ایران به صورت پرورشی و گلخانه‌ای کاشته می‌شود ولی منشأ رویش آن در بعضی از نواحی اندونزی، اقیانوسیه، فیلیپین، تانزانیا و ماداگاسکار می‌باشد. در ضمن در برزیل و آمریکا نیز در وسعت کم کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در غنچه‌های گل میخک:

اوژنول، اوژنین، فورفورال، وانیلین و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

گل میخک.

نحوه مصرف:

معمولاً گل میخک را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی، عطرسازی، صابون‌سازی، تهیه‌ی خمیر دندان و محلول‌های شست‌وشوی دهان و غیره نیز کاربرد دارد. در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.  

خواص درمانی:

بادشکن و تقویت کننده معده، برطرف کننده درد کمر خانم‌ها پس از زایمان و مسکن درد دندان، محرک جهاز هاضمه و مفید برای بیماری‌های شریانی، ضد تهوع و آشفتگی و دفع کننده کرم‌های روده، باز کننده گرفتگی‌ها و ضد تب، قاعده‌آور و مقوی کبد، کلیه و طحال، افزاینده نیروی جنسی در سرد مزاجان و ترمیم کننده قرنیه چشم، تقویت کننده مغز و حافظه و ضد استسقاء، آرام‌بخش و برطرف کننده ضعف اعصاب، محرک و اشتهاآور، مقوی دستگاه گوارش و بازکننده گرفتگی صدا می‌باشد. در ضمن برای سردرد، بیماری‌های رحم، تکرر ادرار، گرفتگی عضلات، خشونت گلو، نفس‌تنگی، وسواس، ترس، سکسکه و کمر درد نیز مفید است. گل میخک علاوه بر اینکه در طب سنتی کاربرد دارد به عنوان یک ادویه معطر نیز از آن استفاده می‌شود و یکی از اقلام وارداتی به ایران می‌باشد.

تذکر:

خانم‌های باردار در اوایل دوران بارداری باید از استفاده گل میخک پرهیز کنند زیرا سبب سقط جنین می‌شود. مصرف گل میخک برای گرم مزاجان مضر و سبب ایجاد ناراحتی‌های کلیه و روده می‌گردد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.