گذري کوتاه بر زندگي شهيد ثاني رحمت الله عليه

نويسنده:دکتر سيد محمد باقر حجتي




فقيه عالي قدر و دانشمند بزرگوار شيعي، زين الدين بن شيخ امام نورالدين علي بن احمد عاملي جبعي، معروف به «شهيد ثاني»، در سيزدهم رجب سال 911 هـ . ق زاده شد و همزمان با حيات پدر بزرگوارش، تحصيلات مقدماتي را نزد خود او گذراند. سپس به قريه ي «ميس» رفت و نزد شيخ علي بن عبدالعالي ميسي درس خود را ادامه داد، و کتاب هاي «شرايع الاحکام» محقق حلي، «ارشاد» علامه حلي و اکثر و معظم کتاب «قواعد» همان علامه را نزد او خواند. پس از ادامه ي تحصيلات در رشته ي فقه و اصول، نزد شيخ محمد بن مکي، حکيم و فيلسوف بزرگوار، پاره اي از کتب طب و حکمت و هيئت را قرائت نمود. در محضر درس شيخ احمد جابر شرکت جست و کتاب «شاطبيه» را که در علم قرائت و تجويد است بر او خواند.
پس از آن، مدت کوتاهي در دمشق درنگ کرد و کتاب «صحيح مسلم» و «صحيح بخاري» را در مدرسه ي سليميه نزد شمس الدين طولون دمشقي قرائت کرد. در مصر نزد شانزده استاد برجسته و دانشمند، به اندوختن ذخاير علمي در عربيت، اصول فقه، هندسه، معاني و بيان، عروض، منطق، تفسير و ساير علوم ديگر سرگرم شد. او در سفرهاي متعددي که داشت، به زيارت خانه ي خدا و مزار پيامبر اکرم (ص) و ائمه ي بقيع (ع) موفق شد و در ربيع الاول 946 هـ . ق به زيارت مزار ائمه (ع) در عراق مشرف شد.
شهيد ثاني پس از اقامت در بعلبک، در سايه ي شهرت علمي، مرجعيت يافت و دانشمندان براي استفاده به محضر او روي آوردند. وي در اين شهر بر اساس مذاهب پنج گانه ي جعفري، حنفي، شافعي، مالکي و حنبلي تدريس مي کرد و توده ي مردم بر اساس مذهب خويش پاسخ استفتائات خود را از وي دريافت مي کردند.
اين شخصيت عظيم الشأن جليل القدر، سرانجام قرباني مطامع دنيوي و تعصبات مذهبي زمان خويش شد و توسط شخصي به اسم رستم پاشا، در کنار دريا شهيد شد و سر او به نزد سلطان عثماني وقت برده شد.
آثار متعددي از اين دانشمند به جا مانده اند که «شرح لمعه» و «مسالک الافهام» در فقه، از معروف ترين آنها هستند. هم چنين کتابي در تعليم و تربيت اسلامي تحت عنوان «منيه المريد في آداب المفيد و المستفيد» از او به يادگار مانده است.
منبع:بر گرفته از آداب تعليم و تعلم در اسلام