موضوعات ایمنی و سلامت در صنعت آجر، دیرگداز و عایق

چکیده

در همه ی صنایع، توجه به سلامت و ایمنی، یکی از دغدغه های مهم تلقی می شود. صنعت آجر، دیرگداز و عایق نیز از این مسئله مستثنی نیست. موضوعات ایمنی و سلامتی با هر نوع از مواد دیرگداز و عایق تغییر می کند. لازم به تذکر است که موضوعات ایمنی مربوط به این محصولات نه تنها در تولید، بلکه در زمان سرویس دهی محصولات نیز باید در نظر گرفته شوند. در طی تولید آجرها، گردوغبار سیلیسی بواسطه ی استفاده از ادوات برش، ایجاد می شود. گردو غبار سیلیس موجب بروز یک سری تهدیدهای سلامتی می شود. استفاده از روش اره کاری تر، در جاهایی که امکان پذیر است، موجب کاهش میزان سیلیس وارد شده به هوا می شود. این صنایع باید در مورد موضوعات ایمنی و سلامت اطللاعات کافی داشته باشند. آنها باید خود را با آن دسته از محصولاتی آشنا کنند که در بویلرها و بخش های دیگر، وجود دارند. انتخاب مناسب مواد و انجام عملیات های محافظتی مطلوب، از آسیب بالقوه جلوگیری می کند و موجب بهبود سطح سلامت می شود. توجه خاصی باید به موضوعات سلامتی اتخاذ شود تا بدین صورت الزامات ایمنی و سلامت موجب محافظت افراد در برابر مواد خطرناک شود.

پیش زمینه

کلیه ی صنایع با موضوعات ایمنی و سلامت، دست و پنجه نرم می کنند. در واقع این صناع باید بدانند که چه موادی در خطوط تولید آنها وجود دارد و چه موادی در این بخش ها تولید می شوند. برای مثال، با آموزش افراد می توان از برخورد آنها با مواد آسیب زا، جلوگیری کرد. تنها با انجام تمام کارهای گفته شده در زیر، می تواند ایمنی کارگران مشغول در صنعت آجر، دیرگداز و عایق را تضمین کرد.

آجر

در طی تولید آجرها، گردوغبار سیلیسی بواسطه ی استفاده از ادوات برش، ایجاد می شود. گردو غبار سیلیس موجب بروز یک سری تهدیدهای سلامتی می شود. استفاده از روش اره کاری تر، در جاهایی که امکان پذیر است، موجب کاهش میزان سیلیس وارد شده به هوا می شود. این مسئله کمک می کند تا گردوغبار بخوابد. همچنین ماسک های تنفسی و دستگاه های تنفس مصنوعی می توانند در این کاربردها استفاده شوند. در مواردی که یک تعداد قابل توجه از آجر برش می خورد، این مسئله ضروری است که فن نصب کنیم. محافظت چشم و گوش در برابر این غبارات نیز بسیار مهم است. همچنین بینی نیز در برابر ذرات پراکنده شده و غبارها حفظ شود.

دیرگدازها

انستیتوی ملی ایمنی و سلامت ملی (NIOSH) و آژانس محافظت از محیط زیست (EPA) به صنایع شاغل در زمینه های مختلف اطلاع رسانی می کنند که چه ماده ی در خط تولید شما، سرطان زا می باشد. به هر حال، می توان با برخی تمهیدات بتوان در برابر این عوامل، خود را محافظت کرد. برای مثال:
برخی از دیرگدازهای مورد استفاده در بویلرها حاوی ترکیبات کرم دار هستند. در طی کار، برخی از این ترکیبات کروم دار به یک کروم شش ظرفیتی تبدیل می شوند. این بدین معناست که نصب دیرگداز، با خطر و مشکلات سلامتی مواجه نیست. به هر حال، وقتی نیاز است تا دیرگداز برداشته شود، این مسئله می تواند مشکل افرین باشد. در طی کار، برخی از ترکیبات کروم در ماده ی دیرگداز به CR+6 تبدیل می شوند. بنابراین، وقتی ماده ی دیرگداز برداشته می شود، گردوغباری ایجاد می شود که ممکن است حاوی کروم 6 ظرفیتی باشد. به عنوان نتیجه، بلعیدن CR+6 موجب افزایش ریسک ابتلا به سرطان ریه و همچنین سایر بیماری های تنفسی مربوطه می شود.
یکی دیگر از مشکلات جدی در این زمینه، دیرگدازهای حاوی سیلیس کریستالی می باشد. سیلیس کریستالی در زمانی که به گردو غبار تبدیل می شود، یک ماده ی به خطر انداز زندگی می باشد اگر به صورت دوره و به مدت سال ها وارد بدن شود. این مسئله بوسیله ی بسیاری از تولیدکننده های بویلرها و مواد دیرگداز پیشنهاد شده است که وقتی در حال نصب یا برداشتن دیرگدازهای حاوی سیلیس کریستالی هستند، موارد زیر را در نظر داشته باشند:
1. سیستم آموزش و تعلیمی برای هر فرد که ممکن است در تماس با این مواد باشد، مهیا کنید.
2. ارزیابی مناسبی برای زمان اجرای فرایند برداشتن دیرگدازها، انجام دهید.
3. ماسک های مناسب استفاده کنید تا بدین صورت از برخورد با گردوغبار دیرگدازها، محفوظ بمانید.
4. مواد ضایعاتی حاصله را بر اساس دستورالعمل ها و مقررات موجود، دفن کنید.
اقدامات ایمنی و سلامت که شما در زمان حفظ و نگهداری، خرید و یا فروش استفاده می کنید، باید به درستی در برگه های چک، ثبت گردد.

عایق کاری با الیاف سرامیکی

در صنعت تولید الیاف شیشه نیز دیرگدازهای حاوی کروم استفاده می شوند. بیشتر محصولات تولید شده بر پایه ی الیاف شیشه (RCF) حاوی مواد کروم دار نیستند اما این محصولات نیز بر طبق هفتمین گزارش سالانه ی مواد سرطان زا، به عنوان محصولی با قابلیت ایجاد سرطان زایی در حیوانات، تلقی شده است. به هر حال، هیچ داده ای در مورد سرطان زایی الیاف کربنی در انسان ها، مشاهده نشده است. مقررات OSHA ، الیاف شیشه را به عنوان مواد خطرناک در آزمایشگاه، طبقه بندی کرده است. OSHA یک حد برخورد مجاز را برای گردوغبار کریستوبالیت تعیین کرده است. این میزان برابر 0.05 میلی گرم بر متر مکعب در طی 8 ساعت، می باشد. کریستوبالیت وقتی تشکیل می شود که الیاف سرامیکی دیرگداز با دماهای بالاتر از 1800 فارنهایت برخورد می کند. در این دما، محصولات RCF دچار استحاله ی فیزیکی می شوند و از حالت شیشه ای به حالت کریستالی تبدیل می شوند. این استحاله با تشکیل سیلیس کریستالی در حالت کریستوبالیت، همراه است.
عموماً تمام محصولات RCF که حاوی کروم نیستند، باید با دقت مورد استفاده قرار گیرند. الیاف سرامیکی در محصولات تولید شده ای که بسیار تیز هستند، می توانند موجب تهییج و تحریک پوست شوند. تهییج پوست در صورتی ایجاد می شود که انتهای شکسته ی الیاف سرامیکی وارد پوست شوند. تحریک تنفسی در واقع عکس العمل بدن در برابر الیاف شکسته می باشد.
برای جلوگیری از تحریک پوستی و تنفسی، شما باید در زمان کار با این مواد، نکات ایمنی زیر را انجام دهید:
1. لباس ها و دستکش بلند استفاده کنید.
2. از محافظ های چشم و سر در زمان کار استفاده کنید. این بخش ها می توانند شامل ماسک ها و دستگاه های تنفسی برای جلوگیری از ورود گردوغبار به داخل بدن انسان باشند.
3. پس از کار با الیاف شیشه، سطح پوست خود را با صابون و آب سرد بشویید. تنها شستشو را در یک جهت انجام دهید.
4. به طور مکرر لباس های کار خود را که با آنها با الیاف کار می کنید را بشویید.
5. در زمان کار با RCF، از مصرف دخانیات، آشامیدن و خوردن مواد غذایی، جلوگیری کنید.
6. بخشی را که با RCF کار می کنید تمیز نگه دارید تا از ایجاد ضایعات آسیب دهنده در این بخش ها، جلوگیری کنید.
7. از فیلترهای هوای خوب و مؤثر (HEPA) استفاده کنید تا بتواند هوای محیط را پاک سازی کند. اگر از فیلترهای HEPA استفاده می کنید، از جاروبرقی و یا ترکیبات غبار گیر نیز استفاده کنید.
8. از استفاده از لباس های آلوده و سایر سطوح آلوده، جدا بپرهیزید.
9. از استفاده از ابزارهای برقی برای برش و سوراخ کاری محصولات RCF جدا خودداری کنید.
تولید کننده های عایق های سرامیکی این پیشنهادها را به کار بسته و بتوانند عملکرد مربوط به نصب خود را بهینه سازی کنند. از اقدامات گفته شده در تمام زمان ها استفاده کنید مخصوصاً زمانی که این مواد با پوست تان تماس برقرار کردند. از خاراندن سطح پوست با هوای فشرده، جلوگیری کنید. اگر الیاف بتوانند در پوست شما نفوذ کنند، الیاف ممکن است با اعمال نوار چسب، خارج شوند. الیاف به نوارهای چسب می چسبند و از روی پوست برداشته می شوند. این مسئله حداقل آسیب به پوست را ایجاد می کند.  

عوامل مکمل

بسیاری از دیرگدازها نیازمند اعمال برخی عوامل برای جلوگیری از چسبیدن به لوله ها و بخش های دیگر هستند. یکی از این مواد، امولسیون های قطران زغال سنگ است. این امولسیون ها می تواند همچنین موجب بروز مشکلات سلامتی برای انسان شود. این محصولات حاوی اجزایی هستند که از نفت خام و اجزای دیگر تشکیل شده اند. رنگ های قیری با کیفیت بالا نیز سرطان زا هستند و از این رو، نباید مورد استفاده قرار گیرند. کار خود را با بررسی چک لیست های تولید انجام دهید تا بدین صورت فرایند کار بهینه سازی شده و بدین صورت ایمنی کار افزایش یابد. از مواد خطرناک و موادی که مشکلات سلامتی ایجاد می کنند، جلوگیری کنید.

عایق کاری

مواد عایقی مانند دیرگدازها و آجرها، در طی نصب و جداسازی نیازمند توجه خاص می باشند. الیافی که از مواد شیشه ای تولیده شده اند، دارای سرهای تیز هستند و مشکلات سلامتی مخصوصاً بر روی پوست ایجاد می کنند. تهییج پوستی در صورتی ایجاد می شود که سرهای تیز این الیاف به پوست برخورد کند. تحریک تنفسی نیز یکی دیگر از واکنش های بدن در برابر سرهای تیز الیاف می باشد. برای جلوگیری از این مورد، باید موارد زیر را انجام دهید:
1. لباس های بلند و دستکش های محافظتی بپوشید
2. از ماسک و سیستم های تنفس مصنوعی استفاده کنید.
3. هر سطح پوست برخورد کننده را با صابون و آب سرد بشویید. شستشو را در یک جهت انجام دهید.
4. لباس های مورد استفاده را به طور مکرر بشویید.
5. از تنفس گردوغبار در زمان نصب محصولات عایق جلوگیری کنید.
6. از روش های جمع آوری گردوغبار و سیستم های تهویه ی مناسب استفاده کنید.
از پیشنهادهای بالا به همراه چک لیست های MSD برای بهینه سازی ایمنی و اقدامات مناسب نصب و نگهداری، استفاده کنید.
هر ماده ی نصب شده حاوی سیلیس کریستالی است که به عنوان یک عامل مشکل آفرین و ایجاد کننده ی سرطان تلقی می شود. تنفش غبارات یک چنین موادی می تواند منجر به آسیب دیدن ریه شود. برخورد با این غبارها همچنین موجب تهییج پوست، چشم و راه های تنفسی می شود. در جاهایی که امکان دارد، از برخورد پوست با این مواد جلوگیری کنید. مواد عایق باید با چاقویی تیز بریده شوند.
در گذشته، عایق کاری با استفاده از پنبه ی نسوز انجام می شده است. این ماده به عنوان یک ماده ی سرطان زا طبقه بندی می شود. توجهات خاصی در زمینه ی استفاده و جدا کردن این مواد عایق کاری باید در نظر گرفته شود. حفظ و نگهداری و اقدامات مربوط به خرید و فروش باید به خوبی در نظر گرفته شود و بدین صورت محصولات آزبست مورد استفاده شناسایی شوند. همچنین باید مقررات، دستورالعمل ها و قوانین مناسبی برای برخورد با موادی همچون آزبست، تدوین و تصویب شود.
استفاده از آزبست در بسیاری از بخش های صنعتی ممنوع شده است. البته باید بدانیم که چه بخش های قدیمی در گذشته با استفاده از این ماده عایق کاری شده اند. در واقع بخش های قدیمی زیر احتمال داشتن آزبست را دارند:
• بلوک های کلسیم سیلیکاتی
• پوشش های لوله های کلسیم سیلیکاتی
• بلوک های منیزیایی 85 %
• بلوک های دما متوسط و عایق های لوله
• بلوک ها و یا بخش های عایق کاری صفحه ای دما بالا
• بلوک های JM Superex
• طناب های آزبستی
• مواد پلاستیکی و برخی از سیمان ها
• ماستیک های خاص

نتیجه گیری

انتخاب مناسب مواد و انجام اقدامات محافظتی منجر به کاهش آسیب های بالقوه و افزایش سلامت می شود. با مواد عایق آشنا شوید. بر روی چک لیست های تولید تمرکز کنید و همواره از دستورالعمل های ارائه شده در این مقاله استفاده کنید. توجه خاصی به تمام الزامات مربوط به ایمنی داشته باشید.
استفاده از مطالب این مقاله با ذکر منبع راسخون بلامانع می باشد.
منبع مقاله :
Health and safety issues on brick, refractories and insulation / Gary J. Bases