نویسنده: صمصام صانعی
 

نام علمی:

Cocos nucifera L.، نام فرانسه درخت Cocotier، نام فرانسه میوه (نارگیل) Coco، نام انگلیسی درخت Coco nut tree و نام انگلیسی میوه Coco nut می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، نارگیل، جوزالهند، نارجیل و رانج نامیده شده است.

تیره گیاه:

خرما Palmaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است تنومند به ارتفاع حدود 20 متر گاهی موارد بیشتر با تنه‌ای قائم و روی تنه آثار برگ‌های ریخته شده مشخص است و در انتهای تنه تعدادی برگ دیده می‌شود. برگ‌های آن به رنگ سبز روشن به طول حدود 4 متر و مرکب از تعداد زیادی برگچه‌ی باریک و دراز می‌باشند. گل‌های آن نر و ماده و در یک مجموعه گل قرار دارند. آب، پروتئین، مواد چرب، هیدرات‌های کربن، آهن، کلسیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین، فسفر و ویتامین‌های C, B3, B2, B1, A در آن تشخیص داده شده است. میوه‌های آن به صورت خوشه شامل چندین نارگیل به ابعاد مختلف، کروی شکل و وزن آنها حدود یک کیلوگرم گاهی موارد بیشتر می‌باشد. قسمت خارجی میوه متشکل از الیافی محکم و داخل قسمت الیافی محفظه استخوانی و خیلی سخت قرار دارد که چنانچه شکسته شود دانه‌ی اصلی نارگیل رؤیت می‌شود که سفید رنگ می‌باشد و در یک انتهای آن سه سوراخ بسته به شکل چشم میمون دیده می‌شود و در وسط دانه (نارگیل) حفره‌ای وجود دارد که محتوی مایع سفید رنگ خوش طعمی است که به شیر نارگیل معروف است. به دانه‌ی بزرگ داخل محفظه‌ی سخت و استخوانی، گوشت نارگیل گفته می‌شود.

طبیعت نارگیل:

طبق نظر حکمای طب سنتی گوشت نارگیل تازه گرم و خشک، طبیعت خشک شده گوشت آن گرمتر و خشکتر و طبیعت شیر آن کمی گرم و مرطوب است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب دشت‌های پست و ساحلی نواحی گرم و مرطوب آسیا از جمله در کشورهای سیلان، هندوستان، فیلیپین، کالدونی جدید و هندوچین کاشته می‌شود. در ایران نیز در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان به تعداد کم کاشته شده است.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در نارگیل و شیرنارگیل:

آب، پروتئین، مواد چرب، هیدرات‌های کربن، آهن، کلسیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین، فسفر و ویتامین‌های C, B3, B2, B1, A در آن تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

گوشت داخل نارگیل و شیر نارگیل

نحوه مصرف:

گوشت نارگیل به صورت خام یا خشک شده مصرف خوراکی داشته و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. در ضمن شیر نارگیل را نیز به عنوان نوشیدنی مقوی میل می‌کنند.

خواص درمانی نارگیل (گوشت سفید):

افزاینده اسپرم و مقوی نیروی جنسی، چاق کننده و ضد تب، تولیدکننده خون صالح و انرژی‌زا، آنتی‌بیوتیک و شیرافزا، رفع کننده اسهال‌های خونی و مفید برای بیماری‌های عفونی، تقویت کننده حافظه و دفع کننده انواع کرم‌های معده و روده، کاهنده فشار خون و افزاینده قدرت بینایی، کاهنده قند و مسکن درد مفاصل، جلوگیری کننده از حوادث قلبی عروقی و مفید برای بیماری‌های پوستی، مقوی کلیه‌ها و ضد بیماری‌های التهابی، افزاینده حرارت غریزی و برطرف کننده ضعف عمومی، التیام‌بخش زخم‌های داخلی بدن و مفید برای ضعف کبد می‌باشد. در ضمن برای بواسیر، زخم معده، فلج، مسمومیت‌ها و ناراحتی‌های مثانه و کلیه نیز مفید است.
روغن نارگیل (روغن گوشت سفید) تقویت کننده فهم، مقوی حافظه، مسکن درد مثانه، تحلیل برنده گازهای دستگاه گوارشی، دفع کننده کرم روده، تسکین دهنده درد کمر و محرک نیروی جنسی می‌باشد.

خواص درمانی شیر نارگیل:

انرژی‌زا، برطرف کننده یبوست، خارج کننده سموم، دفع کننده مواد بلغمی و سوداوی، ضد جنون و مالیخولیا، افزاینده اسپرم، ادرارآور، مقوی کبد و التیام‌بخش زخم‌های داخلی می‌باشد. در ضمن برای بواسیر، درد کمر، سردرد و درد مثانه نیز مفید است. از نظر بعضی از حکما در کتب طب سنتی آمده است که شیر نارگیل قدرت باروری را کاهش می‌دهد.

تذکر:

مصرف گوشت خشک شده نارگیل موجود در بازار که تغییر رنگ زیادی پیدا کرده و کپک زده است مضر و در صورت استفاده مسموم کننده و تهوع‌آور است. زیاده‌روی در مصرف نارگیل موجب غلیظ شدن خون، زیادی کلسترول، بالا بردن اسید اوریک در خون و برای افراد گرم مزاج نیز مضر است. افراد مبتلا به نقرس، تصلب شرائین، ناراحتی‌های کبدی و معده‌های حساس باید از مصرف نارگیل پرهیز کنند. خانم‌هایی که تصمیم به بارداری گرفته‌اند باید از مصرف شیر نارگیل خودداری کنند زیرا شیر نارگیل باروری در آنان را کاهش می‌دهد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.