عوامل سکته مغزی در زنان

بیش از نصف 795 هزار سکته مغزی که هر ساله در ایالات متحده رخ می‌دهد به خانم‌ها اختصاص دارد. بعلاوه، مطالعه‌ای جدید که در مجله نورولوژی منتشر شده، نشان می‌دهد کیفیت زندگی‌ زنان پس از سکته مغزی متأسفانه بدتر از کیفیت زندگی مردان است.
هورمون‌ها، بارداری، وضع حمل و نیز دیگر عوامل خاص جنسی آنان را بیشتر از مردان در معرض خطر انسداد مرگبار عروق مغز قرار می‌دهد. اگر طی دوره بارداری به فشار خون بالا مبتلا شده‌اید، حتماً برای آگاهی از روش‌های مهار آن با پزشک خود مشورت کنید. هم داروهای مفیدی برای مهار فشار خون شما وجود دارد که مصرف آنها در دوران بارداری مشکل یا عوارضی برای مادر و کودک به همراه نخواهد داشت و هم تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند شما را در این راه یاری کند.

1. عارضه بارداری

پری اکلامپسی هر چند شیوع چندانی ندارد و تقریباً کمتر از 5 درصد زنان باردار را مبتلا می‌سازد، اما یکی از بیماری‌های خطرناک دوران بارداری است که براحتی می‌تواند سبب مرگ مادر یا جنین شود. بعلاوه چه در دوره بارداری و چه پس از آن عامل خطرناکی در بروز سکته مغزی به شمار می‌رود. به همین دلیل اگر شما قصد باردار شدن دارید، حتماً در فکر پیشگیری از این عارضه مهم باشید. راهکارهایی برای پیشگیری از سکته مغزی خانم‌ها توصیه می‌کند، زنانی که به فشار خون مبتلا هستند یا طی دوره بارداری قبلی خود فشار خون بالا داشته‌اند و اکنون برای بار دیگر باردار شده‌اند، از هفته 12 بارداری تا زمان وضع حمل آسپرین با دز پایین مصرف کنند. البته این یک تجویز عمومی نیست کاملاً به شرایط بیماری بستگی دارد و مصرف آسپرین در این دوره حتماً باید تحت نظر پزشک صورت پذیرد. بعلاوه اگر شما روزانه کمتر از 600 میلی گرم کلسیم دریافت می‌کنید، توصیه می‌شود مکمل‌های خوراکی کلسیم را در برنامه خود بگنجانید، که البته این مورد هم باید با مشورت پزشک متخصص صورت پذیرد.
اگر طی دوره بارداری به فشار خون بالا مبتلا شده‌اید، حتماً برای آگاهی از روش‌های مهار آن با پزشک خود مشورت کنید. هم داروهای مفیدی برای مهار فشار خون شما وجود دارد که مصرف آنها در دوران بارداری مشکل یا عوارضی برای مادر و کودک به همراه نخواهد داشت و هم تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند شما را در این راه یاری کند. اما همه اینها از یک بیمار به بیماری دیگر متفاوت است و حتماً باید به تشخیص، توصیه و تجویز پزشک معالج انجام شود.

2. مصرف قرص‌های ضدبارداری

مصرف این قرص‌ها خانم‌ها را در معرض خطر سکته مغزی قرار خواهد داد. به همین دلیل است که دستورالعمل فوق توصیه می‌کند حتماً پیش از آغاز مصرف قرص‌های ضد بارداری فشار خون خود را کنترل کرده و از سلامت آن مطمئن باشید. بعلاوه اگر سیگار می‌کشید، هرگز از قرص‌های ضد بارداری استفاه نکنید. دکتر استیون نیسن به پریونشن گفته است: «اکنون می‌دانیم حتی زنان جوان‌تری که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنند و در عین حال سیگار هم می‌کشند، در معرض خطر بسیار بالاتر سکته مغزی و نیز حمله قلبی قرار خواهند داشت.»

3. هورمون درمانی

هورمون درمانی، که برای رفع برخی نارسایی‌ها مثلاً در دوران یائسگی یا حتی برای درمان برخی سرطان‌ها کاربرد دارد با خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، که سکته مغزی یکی از آنهاست، ارتباط دارد. نکاتی برای پیشگیری از سکته مغزی خانم‌ها تأکید می‌کند این روش‌ها برای افرادی که در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند نباید به کار گرفته شود.  

4. میگرن همراه با آئورا

احتمال ابتلای زنان به میگرن چهار برابر مردان است. میگرن همراه با آئورا، میگرنی است که علاوه بر سردرد با علائمی نظیر اختلالات بینایی، سوزن سوزن شدن یا گزگز پوست، بی‌حسی، دشواری در تکلم و علائم دیگری از این دست همراه است که همگی ممکن است پیش از بروز سردرد نمایان شود. اگر به میگرن مبتلا هستید یا احتمال می‌دهید چنین باشد، حتماً مسأله را با پزشک خود در میان بگذارید تا چاره‌ای برای آن بیندیشد؛ زیرا هر چه دفعات حمله میگرنی بیشتر باشد، احتمال بروز سکته مغزی نیز بیشتر خواهد بود.

5. ضربان غیر معمول قلب

این عارضه که به آتریال فیبریلیشن نیز موسوم است، رایج‌ترین مشکل ضربان قلب و یکی از عوامل اصلی بروز سکته مغزی است که البته خوشبختانه می‌توان آن را درمان کرد و از این طریق خطر سکته مغزی را کاهش داد. در واقع ضربان غیر معمول قلب خطر سکته مغزی را چهار تا پنج برابر افزایش می‌دهد. هر چه سن زنان افزایش یابد، خطر ابتلا به ضربان غیر معمول قلب نیز بیشتر می‌شود. اگر تپش قلب دارید و احساس می‌کنید قلب‌تان نامنظم می‌زند یا هر اشکال و ایراد دیگری در قلب خود حس می‌کنید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. مهار کردن آتریال فیبریلیشن می‌تواند کمک موثری در کاهش خطر سکته مغزی باشد.

6. فشار خون بالا

دکتر نیسن می‌گوید: «رابطه میان فشار خون بالا و سکته مغزی یکی از محکم‌ترین پیوندها در میان تمام پیوندهای کشف شده در عالم پزشکی است.» شما هر چه فشار خون بالای خود را پایین‌تر بیاورید، در واقع، احتمال بروز سکته مغزی را کاهش داده‌اید. بهترین راه برای کاهش فشار خون بالا به توصیه دکتر بوشنل، نویسنده آن است که «به سبکی سالم زندگی کنید، یعنی ورزش منظم و تغذیه سالم را سر لوحه خود قرار دهید.»
اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر باشیم، باید بگوییم فعالیت جسمانی منظم، سیگار نکشیدن، رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، آجیل سالم و بهداشتی، روغن زیتون و نیز مصرف کم چربی‌های اشباع، همگی در کنار هم می‌تواند به مهار فشار خون بالا و کاهش خطر سکته مغزی کمک کند. البته نگاهی به پژوهش‌های جدید می‌تواند راهگشاتر و دلگرم کننده‌تر باشد: یک مطالعه جامع در نشریه پزشکی آمریکا می‌گوید یک رژیم غذایی کامل و البته متوازن می‌تواند بیش از رژیم‌های غذایی که فقط بر غذهای کم چرب تأکید می‌کند در کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی - عروقی مؤثر باشد.
منبع مقاله :
واعظی، محمد جواد، (1396)، دانستنیهای پزشکی، قم: نوید حکمت، چاپ اول.